Afgelopen weekeinde is een speciale trein vanuit Utrecht naar Kopenhagen vertrokken. Meer dan 200 goedbedoelende activisten, journalisten en veelsoortige politici willen in Kopenhagen de aanwezige politici onder druk zetten om ‘de juiste’ beslissingen te nemen en tot een opvolger van het verdrag van Kyoto te komen. Kopenhagen is verworden tot een kermis, waar activisten van de meest uiteenlopende pluimage hun winkeltje onder de aandacht willen brengen van een al even gretige pers. In Nederland proberen de diverse media elkaar te overtroeven in het schilderen van de meest bloedstollende scenario‘s mocht Kopenhagen onverhoopt mislukken. In het Verenigd Koninkrijk heeft enkele rechter milieuovertuigingen gelijk gesteld aan religie. Kopenhagen begint meer en meer trekken van hysterie te krijgen.
Stenen tijdperk
In een klimaat, waar wetenschappers, journalisten, politici en activisten tegen elkaar opbieden om het naderend milieuonheil te schilderen, is het altijd weer prettig enkele relativerende artikelen of rapporten te lezen. En relativeren doet de Deutsche Bank in een rapport getiteld ‘the Peak Oil Market’. De auteurs van het rapport constateren dat het olietijdperk ten einde loopt. Anders dan menigeen denkt is dat niet vanwege een achterblijvende productie. In tegendeel. In hun visie is er vandaag en morgen voldoende olie om aan de vraag te voldoen. Waarom is dat. Wel, de analisten denken dat het economisch herstel de komende jaren zwak zal blijven. Een zwakke economie heeft sowieso minder olie nodig. Bovendien beginnen allerlei efficiencymaatregelen hun vruchten af te werpen. Het is dan ook goed mogelijk dat de prijs voor een vat olie in 2010 en 2011 kan gaan dalen. Dat is prettig nieuws voor de modale automobilist.
Dat is echter maar een deel van het verhaal. Met enig gevoel voor understatement stellen de auteurs vast, dat het Stenen Tijdperk niet eindigde omdat er geen stenen meer waren. Een voortschrijdende technische ontwikkeling maakte het mogelijk afscheid te nemen van het Stenen Tijdperk. En dat is nu precies de reden dat het Olie Tijdperk ten einde loopt. Niet omdat de olie opraakt, maar omdat het belang van olie de komende decennia gaat afnemen voor de economie.
Energie intensiteit.
Hoe kan dat, dat teruglopen van het belang van olie. Volgens de Deutsche Bank is het sleutelwoord hier energie-intensiteit, ofwel de hoeveelheid gebruikte olie in relatie tot de omvang van de economie. Die energie-intensiteit neemt af, ook bij een grootverbruiker als de VS. Daar neemt trouwens de energie-intensiteit sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw af met gemiddeld 2% per jaar. Dat percentage kan de komende jaren wel eens stijgen naar 3% als de economie blijft kwakkelen. Maar Deutsche Bank gaat nog een stapje verder en voorziet dat de vraag naar olie in de VS daadwerkelijk gaat afnemen. Bedroeg de oliedorst in de VS in 2005 nog 21 miljoen vaten per dag, anno nu is de dorst 19 miljoen vaten groot, aldus het Internationaal Energie Agentschap(IEA). Dat is de grootste daling sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw en het decennium van de twee oliecrises. Datzelfde Agentschap verwacht trouwens dat de VS pas weer in 2029! Een niveau van 21 miljoen vaten per dag bereiken. Die lagere energie-intensiteit is vooral terug te zien bij de auto. Die wordt komende jaren dankzij de opmars van de hybride en elektrische varianten een stuk zuiniger. In 2020 zal het verbruik van benzine met meer dan 50% gedaald zijn in vergelijking met 2009. De Deutsche gaat ervan uit dat de omvang van de Amerikaanse benzinemarkt, de grootste ter wereld in 2030 bijna 50% kleiner zal zijn dan vandaag de dag.
Onderinvesteringen
De vraag naar olie zal ook dalen, omdat dit zwarte goud de komende jaren en decennia scherpe concurrentie mag verwachten van gas. Dat is goedkoper, gemakkelijker te winnen en niet alle belangrijke voorraden zijn in handen van OPEC. Deze organisatie mag misschien wel een sleutelrol spelen bij de huidige relatieve schaarste, het kan eveneens een sleutelrol spelen bij de oplossing. OPEC landen vertonen zowel politiek als energietechnisch een steeds wispelturiger gedrag. Dat zal ertoe leiden dat investeringen van buitenaf gaan teruglopen. Die trend wordt nog sterker door het optreden van overheden, bijvoorbeeld in het Westen. Het is nog steeds de vraag hoe milieuwetgeving er komende jaren gaat uitzien. Problemen in het Midden Oosten in combinatie met onzekerheid op het thuisfront zal de grote oliemaatschappijen ertoe bewegen hun investeringen in de oliemarkt terug te schroeven. Juist vanwege die onderinvesteringen zal de olieproductie in 2016 zijn hoogtepunt bereiken met een productie van 90 miljoen vaten per dag en dat is maar 5% hoger dan de productie nu is. Die piek in de productie valt samen met een piek in de prijs van $ 175 per vat. Dat is nodig, aldus de Deutsche, om het karakter van de Amerikaanse olieconsumptie definitief te veranderen en op het spoor van steeds grotere efficiency te zetten.
Als de Amerikaanse olieverslaving gebroken kan worden, dan zal de prijs van olie na 2016 geleidelijk gaan dalen.
Consequenties
Zo zou het zomaar kunnen dat in 2030 de prijs van een vat olie op hetzelfde niveau ligt als in 2009 of misschien zelfs lager. Dat heeft grote gevolgen voor de sector zelf. Wat zal nog de waarde zijn van de Canadese teerzanden of allerlei voorraden die heel diep onder de zeespiegel liggen? Die waarde kan wel eens dramatisch afnemen.
Ook raffinaderijen zullen zich moeten aanpassen als de vraag naar olie structureel daalt en de prijs onder druk blijft. Het kan weleens zijn dat de locatie van de raffinaderij belangrijker wordt dan de complexiteit en state of the art. Het zou zomaar kunnen dat raffinaderijen en masse gaan verhuizen naar het Midden-Oosten. Het resultaat zal zijn dat internationale handel in ruwe olie fors gaat verminderen, maar dat de handel in olieproducten daarentegen fors gaat groeien. Olieproducten zullen altijd gevraagd blijven.
Let wel, 2016 is morgen en 2020 is overmorgen!
Bronnen:
CNNfn, Why cheap oil is here to stay, 3 december 2009`
The Deutsche Bank, the Peak Oil Market, oktober 2009
The financial times, Deutsche: the end is nigh for the Age of Oil, 6 oktober 2009
Dr. C.A.M. Wijtvliet
De auteur is zelfstandig gevestigd analist. Hij schrijft over uiteenlopende onderwerpen die de beleggingswereld raken. Daarnaast geeft hij lezingen en presentaties.
Informatie: corwijtvliet@dekritischebelegger.nl
Het kan zo zijn dat Shell BP en Exxon Chevron enzovoorts, heel wat minder omzet te wachten staat zij zijn vooral op de verkoop in de USA en Eu gericht, waar de vraag naar olie inderdaad gaat afnemen, door de ontwikkeling van zuiniger en auto’s op stroom.
Verkoop deze aandelen maar en investeer in dakruimte voor de plaatsing van zonnepanelen 🙂
Hysterie betekent meestal einde vermaak. Dat men met trompetgeschal en trommels de aandacht opeist is modern-middeleeuws want het gaat gepaard met het verketteren van ’tegenstanders’ Men is tegenstander als men twijfelt aan beweringen van wetenschappers en net las ik dat deskundigen wel deskundig zijn maar niet op het terrein waarin zij menen deskundig te zijn(Zie NRC afgelopen zaterdag over ‘egels en vosjes’. Gezien het feit dat deskundigen er vaak naast zitten met hun vooruitzichten is men kennelijk deskundig in het brengen van ‘boodschappen’ die niet uit kunnen komen.). Ik heb al eerder gehoord van een olieboorder dat er zat olie is. Dus kennelijk weten de ‘doemisten’ meer de aandacht te trekken dan de realisten. Ik ben benieuwd of de energie-intensiteit de komende jaren zal afnemen want er zijn nogal wat variabelen die een rol spelen.