De 20ste eeuw kende een bijzonder hoge economische groei. Elke 25 tot 30 jaar verdubbelde het inkomen per hoofd van de bevolking in de VS. Maar volgens de Amerikaanse econoom Robert Gordon is dit groeitempo voorgoed voorbij. We gaan terug naar een groei zoals we die in de 19de eeuw kenden. Dat betekent bijvoorbeeld dat een verdubbeling van het inkomen per hoofd in de VS meer dan 100 jaar nodig heeft.
Productiviteit
Als Gordon gelijk heeft, dan heeft dat grote gevolgen voor de manier waarop beleidsmakers de Grote Recessie tegemoet moeten treden. Het onrustbarende van het verhaal is immers, dat de groeivertraging al een feit is door een scherpe daling in de productiviteitontwikkeling sinds de eeuwwisseling. De Westerse wereld heeft daarmee bijna tien jaar royaal boven zijn stand geleefd. De onderliggende fundamenten rechtvaardigden die manier van leven niet. Zo kon er ook een financiële bubbel geblazen worden, die wel uiteen moest spatten. De wereld gaat hier echter nog steeds aan voorbij en spiegelt zich voor het herstel aan de jaren vòòr 2007. Daar moeten we naar terug en daar keren we ook naar terug!
Denkwijze
Het IMF is misschien wel de meest sprekende representant van de denkwijze. Bij herhaling heeft dit instituut voorspeld dat de wereld terugkeert naar het groeipad van gemiddeld 4,5% bij een inflatieniveau van 2,9%. Keer op keer is de voorspelling bij lange na niet waargemaakt! Voor 2012 zal de groei waarschijnlijk uitkomen op 3,3% bij een inflatieniveau van maar liefst 4%. Dit patroon van lagere dan verwachte groei en hogere dan verwachte inflatie is kenmerkend voor de meeste ontwikkelde landen, maar ook de zogeheten BRIC landen lijken ermee te maken te krijgen! Het IMF trekt tot dusverre geen lessen, maar verschuift het herstel steeds verder de tijd in. Nu keert de wereldwijde groei van 4,5% terug in 2015. Dat die groei uitblijft, is toeval en toe te schrijven aan incidenten, aldus het IMF. Denk aan de tsunami die Japan teisterde of de heisa rondom de dreigende Griekse exit of de mogelijke bailout van het land.
Illusie
Er zitten dubieuze aspecten aan dit geloof in een herstel van de groei. De crisis kon gebeuren, omdat markten en financiële instellingen ervan overtuigd waren, dat het groeitempo van de jaren negentig zich na 2000 zou voortzetten. Daardoor kon de prijs van allerlei vermogenstitels de lucht in en bleef het idee van een groeiende welvaart voortleven, niet alleen in het westen maar ook in de Opkomende Markten.
Tegenovergesteld
Na 2007 ging de trend in de omgekeerde richting, maar beleidsmakers hebben daar hun ogen voor gesloten. De groei moet terugkeren, want dat maakt reeksen van beslissingen gemakkelijker. Als de groei eenmaal terug is, dan hoeft de periferie in Europa geen streep te zetten door hun schulden! Als de groei eenmaal terug is, dan zal Duitsland zeker de lasten op zich nemen voor het Europese financiële vangnet. En zo zijn er meer voorbeelden.
Als Gordon gelijk heeft, dan moeten er veel ingrijpender maatregelen genomen worden dan de beleidsmakers lief is en er zullen nog reeksen banken omvallen. De wereld zal immers moeten leren genoegen te nemen met minder! Zelfs als Gordon maar voor de helft gelijk heeft, dan nog zijn de vooruitzichten eerder kommervol dan hartverwarmend.
Bron: Ashoka Mody, A post-growth World. Project-syndicate, February 5 2013
U kunt elke dag een nieuwsbrief van Cor Wijtvliet lezen op: www.gevestor.nl
