De wereldwijde economie is de afgelopen decennia sterk geglobaliseerd. De handel tussen landen is toegenomen en de productieketens zijn steeds complexer geworden. De afgelopen jaren is er echter een trend van deglobalisatie zichtbaar. Deze trend heeft verschillende oorzaken en gevolgen voor economieën en markten over de hele wereld. In dit artikel zullen we kijken naar wat deglobalisatie is, hoe het verschillende landen zal beïnvloeden en wat de gevolgen zijn voor economieën en markten.
In de nasleep van de recente wereldwijde economische cyclus en verschuivingen in het politieke landschap hebben markten en investeerders hun aandacht steeds meer gericht op een belangrijk onderwerp: de herstructurering van de wereldwijde productieketens. Dit fenomeen wordt vaak beschreven met termen als “Nearshoring” (nabije verplaatsing), “Reshoring” (terugverplaatsing), “Onshoring” (binnenlands verplaatsen), diversificatie van de toeleveringsketen, “Friendshoring” (beperking van internationale handel tot landen met gedeelde waarden), “Slowbalisatie” (vertraging van de mondiale integratie), “Deglobalisatie” en zelfs “Reglobalisatie” (Schroders, 2023).
Kwetsbaarheden van het huidige systeem
Wat deze termen ook mogen betekenen, ze wijzen allemaal op een mogelijke verschuiving in het tijdperk van globalisering dat in de vroege jaren 1990 met volle kracht begon. Het opdelen van de verschillende productiefasen en deze vaak verplaatsen naar andere economieën en regio’s bood voordelen zoals lagere kosten, schaalvoordelen, specialisatie en hogere efficiëntie. Globalisering heeft de industriële productie fundamenteel veranderd. China is zo dominant geworden dat het vaak wordt beschouwd als de “fabriek van de wereld”.
De wereldwijde Covid-19-pandemie heeft enkele van de risico’s en kwetsbaarheden van dit systeem blootgelegd. De lockdowns in China in 2020 leidden tot jarenlange verstoringen, verplaatsingen en tekorten in de wereldeconomie. De geopolitieke spanningen tussen de VS en China voorafgaand aan de pandemie hebben deze risico’s alleen maar versterkt.
Diversificatie en veerkracht van toeleveringsketens
Als reactie hierop zijn multinationale bedrijven begonnen hun toeleveringsketens te diversifiëren en veiliger te maken. In de beginfase van de globalisering stonden efficiëntie en kosten voorop. Nu verschuift de focus naar veerkracht en betrouwbaarheid. Nu China het middelpunt van de wereldwijde productie is geworden, rijst de vraag welke economieën en aandelenmarkten zullen profiteren van de mogelijke ontwrichting en herstructurering van de globalisering. Gezien de dominante positie van China zal elke verandering waarschijnlijk leiden tot een verschuiving van toeleveringsketens weg van China.
Potentiële economieën en markten die kunnen profiteren
Volgens het onderzoek van Schroders behoren de 20 toonaangevende economieën voornamelijk tot de opkomende markten.
De scorecard wijst uit dat India het meest aantrekkelijke land is voor multinationale ondernemingen (MNO’s) die hun productie willen diversifiëren. Verwacht wordt dat India in 2028 de grootste beroepsbevolking ter wereld zal hebben. Daarnaast heeft het relatief lage arbeidskosten en een redelijk hoge productiviteit, zij het op macro-economisch niveau. Het is echter moeilijk om de productiviteit te bepalen voor handelbare goederen zoals industriële producten, waarschijnlijk ligt deze lager. Op het gebied van ondernemingsvrijheid scoort India echter laag.
Vietnam staat op de tweede plaats. Het land heeft relatief lage loonkosten, een concurrerende productiviteit en een grote beroepsbevolking, wat het tot een aantrekkelijke locatie maakt, ondanks de beperkte ondernemingsvrijheid. Zuid-Korea neemt een hoge positie in vanwege zijn ondernemingsvrijheid en productiviteit. Ook Thailand en Indonesië, buurlanden van Vietnam, behoren dankzij hun lage loonkosten en gunstige demografie tot de top 20.
Dit geldt ook voor de frontiermarkten Bangladesh, Kenia en Pakistan, die grotendeels profiteren van hun lage loonkosten en gunstige demografie.
Midden- en Oost-Europese landen behoren ook tot de meest aantrekkelijke 20 economieën. De regio wordt geleid door Polen, maar ook Duitsland, Roemenië, Tsjechië, Litouwen en Hongarije zijn vertegenwoordigd in de top 20. De meeste van deze economieën presteren goed dankzij hun productiviteit. Ondernemingsvrijheid is ook een pluspunt.
Mexico, vaak geassocieerd met nearshoring, staat op de 17e plaats. Het land profiteert vooral van competitieve lonen en demografische voordelen. Ook Duitsland en de Verenigde Staten scoren relatief hoog. Het hoge niveau van ondernemingsvrijheid compenseert daar de hogere arbeidskosten.
Beperkingen van de scorecard-methode
Natuurlijk heeft de scorecard-methode zijn beperkingen, die worden besproken in het onderzoek van Schroders. Bijvoorbeeld, de nabijheid van Mexico tot de Verenigde Staten wordt niet meegenomen.
Kansen voor verschillende markten
Welke markten zullen het meest profiteren? De kansen verschillen per markt. In ontwikkelde landen kunnen er kansen ontstaan op het gebied van slimme productie, op het snijvlak van productie en technologie. Opkomende markten en Vietnam (een frontiermarkt voor beleggers) kunnen daarentegen aantrekkelijk zijn vanwege hun arbeidsintensieve productie.
Het is vooral op dit gebied dat actieve titelselectie waarde kan toevoegen: door de beoordeling van veelbelovende bedrijven over de hele wereld, mede vanwege deze trend, en door goede diversificatie rekening houdend met liquiditeitsbeperkingen.
Conclusie
Deglobalisatie is een complex en langdurig proces dat verschillende landen, sectoren, industrieën en aandelen op verschillende manieren zal beïnvloeden. Het is een trend die de afgelopen jaren zichtbaar is geworden en die de komende jaren waarschijnlijk zal doorzetten. De gevolgen van deglobalisatie zijn nog niet volledig bekend, maar het is duidelijk dat het de wereldeconomie zal veranderen. Het is belangrijk voor bedrijven en beleidsmakers om zich bewust te zijn van deze trend en zich voor te bereiden op de veranderingen die komen gaan.
Terwijl het fenomeen van deglobalisatie zich ontvouwt, zullen verschillende economieën en markten mogelijk profiteren van de herstructurering van de wereldwijde productieketens. India, Vietnam, Zuid-Korea, Thailand, Indonesië en verschillende Midden- en Oost-Europese landen behoren tot de meest aantrekkelijke economieën in dit opzicht. Mexico, Duitsland en de Verenigde Staten tonen ook potentieel. Het is echter belangrijk om rekening te houden met de beperkingen van de scorecard-methode en de specifieke kansen en uitdagingen die zich in elke markt kunnen voordoen.
Bron: Schroders. Neustart der Globalisierung: Welche Volkswirtschaften und Märkte dürften profitieren? (2023, 6 juni 2023).
