Pas op met indexfondsen

Wie passief wil beleggen kan bij de meeste banken en vermogensbeheerders vaak alleen terecht bij hun eigen indexfondsen. Voor de klanten biedt dit geen voordelen, want indexfondsen zijn in meerdere opzichten inferieur aan trackers.

De omvangrijke verliezen die menig belegger tijdens de kredietcrisis heeft opgelopen, hebben het geloof in actief beheer geen goed gedaan. Veel fondsen presteerden slechter dan de benchmark.

Op zich is dat geen verrassing, want onderzoeken wijzen keer op keer uit dat meer dan 80% van de actief beheerde beleggingsfondsen slechter presteert dan de index. Dit was dertig jaar geleden ook al bekend, maar dankzij de marketingmachines van de banken kopen beleggers nog steeds actieve beleggingsfondsen. Toch neemt de populariteit van indexbeleggen snel toe.

Dit is mede te danken aan de introductie van trackers. De lage kosten, uitstekende verhandelbaarheid, transparantie en de flexibiliteit van deze producten spreken veel beleggers aan. Maar banken adviseren hun klanten standaard actief beheerde beleggingsfondsen. Dat is volgens de AFM niet in hun belang. Adviseurs moeten volgens de toezichthouder ‘heel gegronde redenen hebben om fondsen aan te bevelen boven vergelijkbare trackers’.

Slechte verhandelbaarheid
Als er al passieve beleggingen worden aangeboden, dan zijn dat meestal de eigen indexfondsen. Zowel trackers als indexfondsen hebben als doel om het rendement van een bepaalde index te genereren. Mutaties in de portefeuille vinden alleen plaats bij een wijziging in de samenstelling van de index. Er zijn daardoor geen dure fondsbeheerders die continue op zoek zijn naar de beste kansen. Dat scheelt enorm in de kosten, wat direct ten goede komt aan het rendement.

Maar daar houdt de vergelijking ook op. Het belangrijkste voordeel van trackers is dat zij net als aandelen op de beurs verhandelbaar zijn. U kunt trackers makkelijk via uw bank of broker kopen en verkopen, waarbij de reguliere transactiekosten van toepassing zijn. Het verschil tussen de bied- en laatprijzen (spread) is over het algemeen zeer klein, zeker bij trackers op gangbare indices.

Daarentegen zijn indexfondsen veelal slechts een keer per dag verhandelbaar of – erger nog – een keer per week of maand. Dat is natuurlijk een groot nadeel. Als beleggers wil je immers te alle tijden in of uit de markt kunnen stappen tegen aanvaardbare kosten. ‘Als gevolg van de beperkte verhandelbaarheid van de Participaties (alleen door inkoop door het Fonds op vastgestelde tijdstippen) kan uw belegging mogelijk alleen op een relatief ongunstig moment te gelde worden gemaakt’, zo waarschuwt een aanbieder van indexfondsen terecht.

Onnodig hoge kosten
Hoewel indexfondsen goedkoper zijn dan actief beheerde fondsen zijn zij wel veel duurder dan trackers. Zo kost het indexfonds op Nederlandse aandelen van deze aanbieder 0,76% per jaar, terwijl er ook nog eens instap- en uitstapkosten worden berekend van 0,5%. Een tracker van iShares op de AEX kost echter maar 0,30% per jaar, terwijl de spread minimaal is.

Banken en vermogensbeheerders rekenen voor hun indexfondsen weliswaar geen bewaarloon, maar veelal moeten de klanten een speciale beleggingsrekening openen. En die is meestal ook niet gratis. De dure kantoren moeten immers ook betaald worden.

Een andere belangrijk nadeel van indexfondsen is dat het beheer en het bewaarbedrijf veelal niet strikt gescheiden zijn, waardoor beleggers niet beschermd zijn in geval van faillissement van de aanbieder. In de huidige onzekere tijden, waarin banken onder druk staan, is dat geen geruststellende gedachte. Bij aanbieders van trackers is dat niet het geval. Zo is het beheer van de iShares in handen van BlackRock en is State Street de custodian.

Toch begrijp ik wel waarom banken en vermogensbeheerders eigen indexfondsen promoten. Daar verdienen ze immers nog wat aan, maar men is echter veel beter af met trackers.

Drs. Jochem Baalmann
Partner Indexus Groep
www.indexus.nl