Wat gaat de rente doen?

Dit is eigenlijk een vraag van wat verwachten wij; inflatie of deflatie? Een manier om naar de rente te kijken is om het inflatieniveau te verhogen met een risicopremie. Dit heeft dan betrekking op de 10 jaars rente.

Welke risicopremie men hanteert is uiteraard arbitrair maar grosso modo was dat in het verleden bij de meeste marktpartijen een opslag van 1,50 tot 2 % bovenop de inflatie.

Dinsdag kwam het cijfer uit dat voor het eerst de Europese inflatie een daling heeft laten zien van 0,1 procent. Voornamelijk als gevolg van gedaalde energieprijzen. Dus heel simpel; de 10 jaars rente kan dan naar ongeveer 2%.

De huidige 10 jaars rente op Duitse staatsleningen noteert momenteel 3,40%. Dus wij hebben nog een flinke daling in het verschiet en ongeveer 10% performance. Is het echter zo simpel?

Oorzaken rentestijging

Op basis van de bekende “green shoots” is de rente naar mijn mening wereldwijd opgelopen als gevolg van de gestegen olieprijzen. De tarieven werden daarnaast gestuwd door de toegenomen risicobereidheid van beleggers voornamelijk als gevolg van de lage renteniveaus.

Olieprijs

Met betrekking tot de factor “prijs van olie” is het belangrijk te constateren dat deze bepalend is voor de inflatieverwachting op korte termijn. In december 2008 toen de olie het laagste niveau haalde werd in de obligatiemarkten deflatie ingeprijsd.

Nu de prijs van olie weer rond de USD 70,- per vat noteert is de verwachting van inflatie weer toegenomen en de rente gestegen. De breakeven inflatie van Inflation Linked Staatsleningen is ongeveer 1,5%.(plus 2% is 3,50% voor 10 jaars rente, ongeveer het huidige niveau).

Er zijn marktpartijen die menen dat de inflatie verder zal oplopen en dat de centrale banken de officiële rentes zullen verhogen einde van dit jaar. Zij wijzen hierbij voornamelijk op de gestegen prijzen van grondstoffen (commodities). Andere partijen in de markt zeggen dat er nog zoveel economische problemen zijn dat deflatie nog steeds het grootste risico is en dat daardoor de rente laag zal blijven.

Beleggers nemen meer risico

De lage rente is nodig om leningen aantrekkelijk te maken en het sparen ontmoedigen zodat er uiteindelijk minder opgepot en meer uitgegeven zal gaan worden. In een eerdere column op De Kritische Belegger heb ik aangegeven dat volgens mij de oplopende rente op staatsleningen ook mede het gevolg was van het switchen van laagrentende staatsleningen naar bijvoorbeeld meer risicovollere bedrijfsobligaties en ook aandelen.

De “search for yield”die kenmerkend was voor de jaren 2005 tot begin 2007 lijkt weer van start te zijn gegaan. De inleg wereldwijd in bijvoorbeeld beleggingsfondsen die beleggen in bedrijfsobligaties is enorm.

Hierbij zitten ongetwijfeld ook voormalige spaartegoeden die als gevolg van de sterk gedaalde spaarrentes worden overgeheveld naar dit soort fondsen. Het gevaar van een bubble ligt weer op de loer ondanks dat Standard’s & Poor’s verwacht dat ongeveer 15% van de bedrijven in de VS volgend jaar failliet zullen gaan.

Er is in de huidige rendementen een dergelijk percentage ingecalculeerd maar de selectie van obligaties is dus belangrijk. Mijn advies is: maak het jezelf makkelijk, spreid zoveel mogelijk door de aanschaf van een tracker. Is nog goedkoop ook.

Cijfers wijzen niet op herstel

Er is mede door de lage rente en de “green shoots” een zekere positieve stemming in de financiële markten geslopen. Hiervan is ondermeer de stijging van de aandelenmarkten een bewijs. De realiteit is echter dat het merendeel van de economische cijfers die uitkomen niet echt duiden op een herstel.

Voorbeelden zijn de oplopende werkloosheid, de sterk gedaalde industriële productie wereldwijd en de gedaalde export in Duitsland en China.

Daarnaast wijst de sterk toegenomen spaarquote in de VS niet echt op een economisch herstel. Amerikaanse consumenten sparen om de schulden te lijf te gaan. Dit betekent uiteraard minder consumptie.

De problemen met Amerikaanse hypotheken zijn nog steeds niet opgelost en nemen eerder toe. Europese banken zullen volgens de schattingen nog voor ongeveer 280 miljard euro moeten afschrijven. Er is veel geld in de economie gepompt maar dit is voornamelijk terecht gekomen bij de financiële instellingen.

Vorige week werd er 442 miljard door de ECB aan banken uitgeleend. Hiervan is 1/3 weer teruggeplaatst bij de ECB door diezelfde banken tegen een lager rentepercentage dan dat zij betalen. De rest is waarschijnlijk gebruikt om staatsleningen met een langere looptijd te kopen. Blijkbaar schat men het risico te groot in om die bedragen uit te lenen aan bedrijven.

Rente zal verder dalen

Al met al denk ik dat voorlopig de deflatoire krachten nog steeds groter zijn dan de inflatoire. De deze ontstane deflatie voor de eurozone zou in mijn optiek nog verder kunnen toenemen en op zijn minst enige tijd kunnen aanhouden. Dit betekent volgens mij dat de rente voorlopig een top heeft bereikt en de al ingezette daling verder kan gaan.

Hoe in te spelen als belegger

Bedrijfsobligaties zijn nog steeds koopwaardig, mits gespreid, maar enig risicoreductie in de vorm van een mix met staatsleningen is verstandig. Staatsleningen met een lange looptijd profiteren het sterkst van een daling van de rente. Onderzoek wijst uit dat vooral de lange staatsleningen enige bescherming bieden voor deflatie. Of positionering in dat segment van de obligatiemarkt echter voor u verstandig is, is afhankelijk van het risicoprofiel en ook doelstelling. Het is zaak om uw adviseur hierover te raadplegen.

Jaap Tol
De Vries Investment Services