Te veilig kan juist gevaarlijk zijn

Beste Bezoekers,

De redactie van De Kritische Belegger wenst u allen een gezond en voorspoedig 2010. We beginnen het nieuwe jaar goed.

Martine Hafkamp, oprichter, algemeen directeur en senior vermogensbeheerder bij Fintessa Vermogensbeheer gaat regelmatig artikelen schrijven op De Kritische Belegger. Zij zal haar visie geven op de ontwikkelingen op de beurs en bespreekt beleggingskansen die zich daarop voordoen.

Hieronder volgt haar eerste column.

Met vriendelijke groet,

Satilmis Ersintepe

2009 is ten einde en de rendementsteller staat weer op nul. Een aantal particulieren heeft waarschijnlijk met een deel van hun portefeuille een uitstekend beleggingsjaar achter de rug, omdat zij af en toe een gokje hebben durven wagen. Volgens diverse enquêtes en opiniepeilingen gaan zij er vanuit dat dit jaar ook weer positief zal eindigen.

Voor pensioenfondsen is het prettig dat ze met een schone lei kunnen beginnen, want zij hebben gemiddeld genomen een deel van de koersstijgingen die op de aandelenmarkten zijn opgetreden gemist omdat zij, gedwongen door de verscherpte toezichtregels en de herstelmaatregelen die moesten genomen, terughoudend zijn geweest met het innemen van nieuwe aandelenposities. Natuurlijk, de dekkingsgraden waren mede onder invloed van de dalende prijzen van allerhande obligaties fors afgenomen en er moesten begin vorig jaar herstelplannen worden ingediend en snel tot uitvoering worden gebracht. Mosterd na de maaltijd. Door de geringe liquiditeit van een aantal in de portefeuilles aanwezige obligaties was de bewegingsvrijheid nog meer beperkt al moest er her en der wel geforceerd worden verkocht.

Nieuw geld is vooral belegd in staats- en bedrijfsobligaties, waarbij de creditrating van de debiteur leidinggevend is voor de beleggingsbeslissing. Het idee is dat obligaties veilig zijn en dat hoe hoger de creditrating is, hoe beter de debiteur zal zijn. Nu is die rating verre van zaligmakend. Er zijn in het recente verleden legio voorbeelden waar het mis is gegaan. Zo kregen allerlei gestructureerde producten de hoge creditrating van de uitgevende instantie en werd er onvoldoende gelet op de kredietwaardigheid van de onderliggende waarden. Bovendien maakt het alleen beleggen in volgens rating agencies kredietwaardige debiteuren de spoeling direct wat dunner dan het op het eerste gezicht wellicht lijkt. Zo neemt niet elke onderneming neemt de moeite een rating aan te vragen.

In de zoektocht naar meer al dan niet door toezichthouders afgedwongen veiligheid hebben veel pensioenfondsen als klap op de vuurpijl op lage renteniveaus met behulp van rentederivaten het renterisico verder afgedekt. Hiermee wordt het risico van een verdere afname van de dekkingsgraden dan wel ingedamd (hoe veel lager zou de rente nog kunnen gaan?), maar het opwaarts potentieel wordt eveneens minder groot.

Voor particulieren geldt eveneens dat het te veilig beleggen ze wel eens duur zou kunnen komen te staan. Er komt mede als gevolg van het op grote schaal vrijvallen van deposito’s en nog steeds dalende rentetarieven veel nieuw geld naar de markt. Dat wordt bij voorkeur belegd in (bedrijfs-)obligaties. Diverse banken, vermogensbeheerders en fondsaanbieders roepen dat daar nog veel muziek in zit en een aantal heeft nog niet al te lang terug daar fondsen voor opgericht.

Maar wat nu als de rente op staatsobligaties oploopt? Volgens mij is dat geen kwestie van of, maar van wanneer. Denk alleen al aan de ‘veilige’ staatsobligaties van bijvoorbeeld Griekenland, Italië of Spanje? De Griekse overheidsschuld is tot astronomische hoogte opgelopen en in Spanje heeft vooral het ineenstorten van de huizenmarkt de economie fors onder druk gezet. En dat zijn niet de enige centrale overheden die op grote schaal schulden hebben gemaakt.

Als argument voor beleggen in bedrijfsobligaties wordt vaak gebruikt dat de risico-opslag nog hoger is dan in de afgelopen tien jaar gemiddeld het geval was. Ik denk echter dat die gemiddelde risico-opslag wel eens te ver gedaald zou kunnen zijn. Recente problemen in Dubai hebben in mijn ogen ook aangetoond dat de huidige gemiddelde opslag misschien helemaal zo gek nog niet is en daarom helemaal niet verder hoeft in te komen.

Maak als belegger niet dezelfde fout die een aantal pensioenfondsen, al dan niet gedwongen, heeft gemaakt. Obligaties zijn veilig en leuk als u met de huidige effectieve rendementen genoegen neemt en tijd hebt om tot het einde van de looptijd te blijven zitten. Maar voor de korte termijn zijn de vooruitzichten voor (bedrijfs-)obligaties in mijn ogen niet al te gunstig. Zelf denk ik dat u een beter en veiliger beleggingsjaar voor de boeg hebt door obligaties te onderwegen en in plaats daarvan te beleggen in kwaliteitsaandelen van bedrijven met een gezonde balans, een sterke cashflow en een houdbaar dividend.
Martine Hafkamp
Fintessa Vermogensbeheer