Het Fed-beleid, het cyclusgedrag voorafgaand aan de inflatie en een potentiële salaris-/prijsspiraal kunnen in 2022 een doorbraak betekenen voor goud.
Goud werd in december binnen een smalle bandbreedte verhandeld en eindigde tegen $ 1829,20 per ounce, een toename van $ 54,68 (3,08%). Metaal noteerde op 15 december zijn laagste positie op $ 1.753,66, na de FOMC-vergadering (Federal Open Market Committee) waarin de Federal Reserve (‘Fed’) de weg plaveide voor het verhogen van de prijzen het komende kwartaal, om de toenemende inflatie tegen te gaan. De verkoopdruk nam echter snel af en goud herstelde zich de volgende dag weer tot het niveau van $ 1.800 per ounce. De veerkracht van goud zou kunnen betekenen dat het nog lastig wordt voor de Fed om de inflatie in te dammen.
De mijnbouwbedrijven waren de laatste tijd zeer actief
De grotere goudproducenten hebben geprofiteerd van het metaal aangezien de NYSE Arca Gold Miners Index1 (GDMNTR) met 2,18% steeg. Ondertussen bleef de MVIS Global Junior Gold Miners Index2 (MVGDXJTR) deze maand vlak. Hoewel de goudmarkten relatief rustig leken, vonden er aanzienlijk meer fusies en overnames plaats in het vierde kwartaal.
Drie grote bedrijven hebben vriendelijke overnames aangekondigd van bedrijven met maar één vestiging, elk met een premie van 20-30%:
Het in Zuid-Afrika gevestigde bedrijf Anglogold (niet in de portefeuille) neemt junior Corvus Gold (niet in de portefeuille) over vanwege hun vastgoedlocaties in het zuiden van Nevada.
Het in Australië gevestigde bedrijf Newcrest (niet in portefeuille) heeft een overeenkomst aangekondigd met de middelgrote producent Pretium (1,34% van de nettoactiva) vanwege hun mijn in British Columbia.
De Canadese producent Kinross (5,20% van de nettoactiva) neemt junior Great Bear Resources over (niet in portefeuille) vanwege hun vastgoedontwikkelingsprojecten in Ontario, Canada.
Een slimme verandering voor producenten
Dit markeert een verschuiving in de fusies en overnames van deze goudcyclus. Tot nu toe bleven goudproducenten weg bij fusies en overnames van juniorbedrijven met maar één vestiging en richtten zij zich meer op het ontwikkelen van hun eigen bestaande vastgoed. Dit heeft geleid tot organische mogelijkheden, waardoor bedrijven de productie konden behouden en de productiviteit van de mijnen konden verlengen. Alle mineraalafzettingen zijn echter eindig en uiteindelijk komt de productie terecht in een fase van afname. We zien deze overnames daarom als langetermijnplanning van de grote bedrijven ter compensatie van deze onvermijdelijke afname.
In de laatste cyclus betaalden veel bedrijven een te hoge prijs voor overnames, die uiteindelijk niet opleverden wat ervan werd verwacht. Daarnaast hebben bedrijven van oudsher aandeelhouders verwaterd door aandelen uit te geven om voor de fusies en overnames te betalen. Deze cyclus ziet er nu heel anders uit. Deze drie deals bestonden voor 50-100% uit contanten. Bovendien zijn we door onze strategie al jaren eigenaar van deze overnameobjecten en weten we veel af van elk van deze activa. Ze zijn van hoge kwaliteit en worden ondergewaardeerd tegen de huidige goudprijzen. We zijn ervan overtuigd dat deze slimme overnames waarde zullen toevoegen.
Was 2021 een teleurstellend jaar voor goud?
In het afgelopen jaar heeft goud een nieuw en hoger prijsniveau bereikt. De grafiek toont het oude prijsniveau van 2013 tot 2019, met een gemiddelde prijs van $ 1.250 per ounce. De vele onzekerheden en risico’s als gevolg van de pandemie, evenals een radicaal fiscaal en monetair beleid hebben de prijs van goud naar nieuwe hoogten gedreven, omdat beleggers op zoek waren naar veiligheid. Na de crash in maart 2020, als gevolg van de pandemie, had goud een gemiddelde prijs van $ 1.817 per ounce.
Onzekerheden hebben de goudprijs naar een nieuw en hoger prijsniveau gedreven
Nu de goudprijs op een ongeëvenaard hoog niveau blijft, zijn veel goudbeleggers, inclusief wijzelf, teleurgesteld in de rendementen op goud. Goud sloot het jaar af met een verlies van $ 69 (3,6%) op $ 1.829,20. We verwachtten een sterke winsttrend in een jaar waarin de algemene inflatie (in de V.S. gemeten door de Headline Consumer Price Index3) in november naar bijna 8% is gestegen, het hoogste cijfer sinds 1982. Maar als we ons alleen op de inflatie concentreren, gaan we voorbij aan andere factoren die een negatief effect hebben gehad op de goudprijs:
Uitgezonderd een korte zwakte in april/mei is de dollarkoers het hele jaar door hoger geweest, de U.S. Dollar Index4 (DXY) is in 2021 met 6,4% toegenomen.
Buitengewone fiscale en monetaire steun als gevolg van de pandemie heeft geleid tot een gekte op de markten. In 2021 werden records verbroken voor de handel in opties, beursintroducties (IPO’s), de verkoop van junkobligaties en hefboomfinancieringsleningen, de instroom in aandelen en exchange traded funds, de huizenprijzen en de waarderingen van cryptoassets. Tijdens zo’n periode van gekte nemen de meeste beleggers minder notie van de risico’s en zien ze geen reden om een veilige terugvalbasis te creëren.
Goud reageerde sterk op het inflatienieuws in mei, oktober en november. Maar voor elke situatie werd de opmars van goud stopgezet toen de Fed veranderingen aankondigde voor hun aankoopplannen van obligaties en voor de rentevooruitzichten, om de inflatie te bestrijden. Alhoewel we denken dat de reactie van de Fed op de inflatie te laat kwam, lijken de markten een blind vertrouwen te hebben in de mogelijkheden van de Fed om de economie te beheren.
Een benadering van het halfvolle glas
Alhoewel de beleggingsvraag naar goud zwak was, heeft de fysieke vraag ervoor gezorgd dat de goudprijzen op het nieuwe en hogere prijsniveau zijn blijven hangen. De centrale bank heeft teruggegrepen op de prijsniveaus van voor de pandemie, aangezien het voor een aantal landen, waaronder Kazachstan, Oezbekistan, Hongarije, Thailand, Singapore en Brazilië nodig is om hun deviezenreserves te diversifiëren met goud. De vraag naar sieraden in India is weer terug op het niveau van voor de pandemie. UBS rapporteert dat de Indiase import van goud 30% hoger ligt dan het niveau in 2019. De Chinese vraag neemt ook toe, de goudimport in oktober was de hoogste in bijna twee jaar.
De hoge goudprijzen in een zwakke goudmarkt bleken een zegen te zijn voor de goudbedrijven en een flop voor beleggers. De sector is financieel gezond en kan rendement uitkeren aan aandeelhouders in de vorm van dividend en het terugkopen van aandelen. Goud is echter wel de primaire drijfkracht achter goudaandelen. Wanneer het sentiment ten aanzien van goud laag is, is er weinig belangstelling voor goudaandelen. Als gevolg daarvan is de GDMNTR dit jaar met 8,9% afgenomen en viel de MVGDXJTR met 20,7%. Junior aandelen hebben het zwaarder in een zwakke markt en de verkoop van fiscale verliezen zorgde laat in het jaar voor extra druk. Het onderpresteren heeft waarderingen naar een historisch dieptepunt gedreven. Elke toename van de goudprijs zou dus een goed voorteken moeten zijn voor de goudaandelen.
En misschien is het nog niet voorbij…
Degene die denkt dat goud de inflatietrein heeft gemist, moet een aantal redenen overwegen. Er zijn maar twee andere inflatieperiodes geweest de afgelopen 50 jaar. De eerste vond plaats in de jaren ´70, de tweede tussen 2003 en 2008. In elk van deze inflatieperiodes presteerde goud minder goed dan grondstoffen in de eerste helft en beter in de tweede helft. Het lijkt erop dat markten inflatie (of goud) niet serieus nemen totdat dit onvermijdelijk is.
Er zijn veel redenen om te denken dat 2022 het begin is van een salaris-/prijsspiraal:
De S&P CoreLogic Case-Shiller National Home Price Index5 is in oktober met 19,1% gestegen ten opzichte van een jaar eerder. Dit is niet terug te zien in de U.S. De Headline Consumer Price Index, die achterloopt door hun methode om huisvestingskosten te meten als eigenaar-equivalente huurprijzen6 (OER), die dit jaar met slechts 3% zijn gestegen.
De duurste huizenmarkt in de geschiedenis dwingt veel potentiële kopers om te blijven huren. Realtor.com meldt dat de gevraagde huurprijzen voor dit jaar tot november 20% hoger lagen en dat ze in 2022 nog een stijging van 7% verwachten.
Er zijn ongeveer 4 miljoen meer vacatures dan werklozen en er zijn recordaantallen mensen die hun baan opzeggen. In oktober waren er 67 werklozen voor elke 100 vacatures.
Salarissen voor alle werknemers in de particuliere sector namen toe met een jaarlijks groeipercentage van 4,6% in het derde kwartaal, maar het gemiddelde uurtarief nam na inflatie dit jaar tot nu toe af met 2,7%. De Conference Board heeft vastgesteld dat bedrijven gemiddeld 3,9% van de loonsom opzij zetten voor loonsverhogingen in 2022.
Een inflatiepsychologie begint zich af te tekenen, nu de vakbonden de kosten van levensonderhoud aanpassen7 (COLA’s) en deze opnemen in hun arbeidscontracten.
Amerikanen hebben veel te besteden. In een artikel in de New York Times van 7 november wordt geschat dat ze $ 2,3 biljoen meer spaargeld hebben dan verwacht, in vergelijking met de voorspellingen van vóór de pandemie.
Veel voedselproducenten zeggen dat ze hun prijzen in 2022 nog verder laten stijgen. General Mills heeft de kosten van de inflatie voor 2022 geschat op 7-8%.
De seismische verschuivingen in de consumptiepatronen en de logistieke sector en de behoefte aan een groene economie kunnen op de langere termijn nog voor tekorten zorgen.
Beleid blijft een belangrijk risico
Naast de inflatie zorgt de aangescherpte verandering in het Fed-beleid in 2022 voor een nieuw aantal risico’s, die effect kunnen hebben op goud. De Fed staat er al langer om bekend dat ze te lang te weinig doen. Dit heeft de economie in gevaar gebracht toen de technologiebubbel en de huizenmarkt in elkaar klapten. Nu hebben we voor alles een bubbel en inflatie. De Fed zal in maart een einde maken aan het afbouwen van hun obligatieaankopen, wat de weg vrijmaakt voor renteverhogingen. Ondertussen lijkt het erop dat de plannen van president Biden om biljoenen uit te geven aan het plan ‘build back better’ falen. Zonder alle stimulerende maatregelen lopen de markten risico, kan de economie een flinke klap krijgen en kunnen schuldenlasten escaleren.
UBS heeft de koersen van goudaandelen beoordeeld voor de zes maanden voor en na elk van de laatste drie initiële renteverhogingen van elke cyclus in 1999, 2004 en 2015. Ze ontdekten dat het prijsniveau van goud in de zes maanden voorafgaand aan elke initiële prijsverhoging afnam met 5-10%. In de zes maanden na elke initiële renteverhoging nam het prijsniveau van goud toe met 10-20%. Misschien is het zwakke prijsniveau van 2021 normaal gedrag voorafgaand aan een renteverhoging. 2022 wordt een interessant jaar.
1.De NYSE Arca Gold Miners Index (GDMNTR) is een aangepaste marktkapitalisatiegewogen index die bestaat uit beursgenoteerde ondernemingen die voornamelijk actief zijn in de goudmijnbouw.
2.De MVIS Global Junior Gold Miners Index (MVGDXJTR) is een op regels gebaseerde marktkapitalisatiegewogen en voor free-float gecorrigeerde index die bestaat uit een wereldwijd universum van beursgenoteerde small- en mid-capbedrijven die ten minste 50% van hun omzet halen uit goud- en/of zilvermijnbouw, of eigenaar zijn van vastgoed dat deze potentie heeft, of primair beleggen in goud of zilver.
3,De Amerikaanse algemene consumentenprijsindex (CPI) is een maatstaf voor de gemiddelde verandering van de prijzen die stedelijke consumenten tussen twee momenten betalen voor goederen en diensten. De CPI kan ook de koopgewoonten van stedelijke consumenten representeren.
4.De U.S. Dollar Index (DXY) meet de waarde van de Amerikaanse dollar ten opzichte van een mandje van valuta’s van Amerikaanse handelspartners.
5.De S&P CoreLogic Case-Shiller National Home Price Index volgt de wijzigingen in de huizenprijzen in heel de Verenigde Staten, die negen grote volkstellingsafdelingen bestrijkt en op maandbasis wordt berekend.
6.Eigenaar-equivalente huur (OER) meet hoeveel geld een vastgoedeigenaar aan huur zou moeten betalen om gelijk te zijn aan de eigendomskosten. Het wordt gebruikt om de waarde van vastgoedmarkten te meten, zodat het personen kan helpen om op basis van de totale maandelijkse kosten te kopen of te huren.
7.Een aanpassing van de kosten van levensonderhoud (COLA) is een verhoging van de sociale uitkeringen om het effect van stijgende consumentenprijzen (d.w.z. inflatie) tegen te gaan.
Auteur: Joe Foster, Portfolio Manager, Gold Strategy bij Vaneck
