Goud en goudmijnen

Aan het einde van 2013 noteerde de prijs van een troy ounce goud $ 1196. Dat was tegelijkertijd een dieptepunt voor heel 2013. Daarna richtte de prijs zich op en kwam zelfs even in de buurt van $ 1400. Dat was vooral te danken aan de spanningen rondom de Krim. Daarna is de prijs weer geleidelijk omlaag gegaan en is weer neerwaarts door de barrière van $ 1300 gebroken. De recente hoog opgelopen spanningen rondom Oekraïne hebben de prijs amper in beweging gebracht. De ultieme vraag voor elke goudbelegger is of deze neerwaartse trend gehandhaafd blijft of dat er redenen zijn om aan te nemen, dat de goudprijs het ergste achter de rug heeft.

Figuur 1 Neerwaartse trend nog niet voorbij

Er is zeer wel een scenario denkbaar en ook aannemelijk te maken, dat de prijs niet veel verder zal wegzakken. Daar zijn twee goede argumenten voor aan te voeren. Al bijna driekwart jaar speelt de vraag of de Fed al dan niet gaat taperen. Na verschillende beslissend lijkende uitspraken van Ben Bernanke en nu zijn opvolgster Janet Yellen kan de buitenwacht gevoeglijk aannemen, dat de effecten van het proces van taperen al wel in de prijs van het goud verwerkt is. De richting van het beleid is nu wel duidelijk, alleen over het tempo van afbouw kan nog gediscussieerd worden. Uit de notulen van de laatste FOMC bijeenkomst mag de conclusie getrokken worden, dat het allemaal zo’n vaart niet zal lopen. De bezorgdheid over de kracht van het economisch herstel in de VS blijft de boventoon voeren.

Figuur 2 De FOMC en de prijs van goud

Bovenstaande figuur 2 laat de effecten zien van de beleidsaanpassingen op de goudprijs. In juli 2013 bereikte die prijs een dieptepunt van $ 1192. In juli suggereerde Bernanke, dat het niet lang meer zou duren voordat de Fed met het taperen zou starten. In december van dat jaar kwam de prijs met $ 1196 in de buurt van die van juli. Bernanke maakte op 18 december officieel bekend in 2014 met taperen te gaan beginnen. Het lijkt er met andere woorden op, dat een dieptepunt rond een prijsniveau van $ 1200 ligt.

Er is echter een argument aan te voeren waarom de prijs niet meer zover zal wegzakken. Het ligt niet voor de hand, dat de goudetf’s ook in 2014 hun handelswijze van 2013 zullen voortzetten. Voor een groot deel van 2013 hebben ETF’s zich aan de verkoopzijde bewogen, waarbij het accent lag op de eerste helft van het jaar. Toen hebben vooral ETF’s met de hoogste kostbasis hun goud van de hand gedaan. Dat is ook de voornaamste reden, dat het tempo in de tweede helft van het jaar afzwakte. Er was een evenwicht ontstaan tussen kostenbasis en de prijs van het goud! Als we die lijn van redenering doorzetten, dan is het onwaarschijnlijk dat goudetf’s nu dezelfde druk ervaren om te verkopen als in de eerste helft van 2013.

Figuur 3 aan- en verkoop van goud door ETF’s

2014, het jaar van de waarheid

Het afgelopen jaar 2013 zag men niet alleen de prijs voor goud met maar liefst 28% dalen, maar ook de aandelen van goudmijnen hadden het zwaar te verduren. De meeste aandelen verloren tientallen procenten van hun waarde. Een vooraanstaand mijnbouwbedrijf als Barrick Gold Corporation zag in 2013 bijna de helft van zijn beurswaarde verdampen (43%) en leed een verlies van $ 2,3 miljard.

In een poging om greep te krijgen op de malheur hebben mijnbouwers nog in 2013 forse stappen gezet om de kosten fors te verlagen om zo de kostprijs voor productie meer in overeenstemming te brengen met de prijs voor een troy ouce. Dat beleid heeft al in het derde kwartaal van 2013 succes getoond. Toen bedroeg de zogeheten all-in sustaining cost (AISC) voor een troy ounce $ 941. Dat was fors minder dan aan het begin van 2013. Toen bedroeg de gemiddelde AISC $ 1009. Voor 2014 wordt een verdere verlaging van de gemiddelde AISC verwacht naar $ 934 per troy ounce. Dat is een daling van ruim 5% ten opzichte van de gemiddelde AISC in 2013 van $ 984. Het is trouwens voor het eerste keer sinds het begin van deze eeuw, dat de kosten jaar op jaar omlaag gaan. De meest effectieve manier om de kosten omlaag te brengen is door de ‘duurdere’ mijnen stil te leggen of af te stoten.

Figuur 4 Voortgaande daling AISC in 2014

Nu de gemiddelde kosten zo omlaag zijn gebracht, ligt het voor de hand dat veel goudmijnen weer winst gaan maken. Dat zal een positief effect hebben op de ingestorte koersen. Op papier is er heel veel koerspotentieel. De NYSE Arca Gold Miners Index verloor in 2013 bijna 70% van zijn waarde en is op basis van technische analyse stevig ‘oversold’. Het is echter de vraag, of goud dit jaar spectaculair in prijs gaat stijgen. Afgezien van groeiende politieke onrust lijken er weinig indicatoren die een echte koerssprong mogelijk maken.

Wie desondanks toch in goudmijnen wil beleggen, doet er goed aan te kiezen voor die bedrijven, die een wal hebben opgeworpen tegen grote neerwaartse druk op de koersen. Dan is men niet te kwetsbaar voor een geringe prijsontwikkeling. In dat opzicht zijn er enkele criteria waar beleggers bedrijven aan kunnen toetsen. Bedrijven zouden hun productie nog moeten kunnen opvoeren, hun operationele kosten zouden moeten dalen, evenals hun kapitaalsverplichtingen en tenslotte zou de balans op orde moeten zijn.

Barrick Gold Corporation

Een bedrijf, dat grotendeels aan deze criteria voldoet, is het Canadese Barrick Gold Corporation. Dit bedrijf heeft mijnen in Noord- en Zuid-Amerika en in Australië. Het leed in het vierde kwartaal weliswaar een verlies van $ 2,61 per aandeel, maar dat was vooral te wijten aan eenmalige afschrijvingen op een aantal mijnen. Daarvoor gecorrigeerd kwam het resultaat op $ 0,37 per aandeel.

Figuur 5 Nadruk op kostenverlagingen

In het vierde kwartaal produceerde Barrick 1,71 miljoen ounces goud tegen total cash costs van $ 607 per ounce. De verwachting was dat de total cash costs op $ 615 zouden uitkomen. Het is de verwachting, dat de productie in 2014 gaat dalen. Barrick heeft immers een aantal mijnen uit kostenoverwegingen afgestoten. De verwachting is verder, dat de AISC niet zullen dalen ten opzichte van 2013, maar de kapitaalsinvesteringen halveren nagenoeg. Dat is eerst en vooral te danken aan het opschorten van de in- activiteiten rondom de mijn Pascua-Lama. Bij de huidige prijsniveaus is de mijn niet echt rendabel te exploiteren. Het opschorten van de activiteiten verlaagt de kapitaalsinvesteringen al met $ 1 miljard.

Niet alleen de capex gaat in 2014 omlaag, maar ook de schuldenlast. In november heeft Barrick met een aandelenemissie $ 2,9 miljard opgehaald. Daarvan werd $ 2,6 miljard aangewend om de schuldenlast te verlagen tot $ 10,5 miljard. Het resterende bedrag werd aan de liquiditeiten toegevoegd. Dankzij de verlaging van de schulden, drukken rentevergoedingen minder op de kasstromen. De markt gaat er nu van uit, dat Barrick kan blijven produceren onder de omstandigheden, dat de goudprijs daalt tot om en nabij $ 1000, – per troy ounce.

Newmont Mining Corporation

Het Amerikaanse Newmont Mining heeft belangen op nagenoeg alle continenten ter wereld. Het bedrijf kende een sterk einde van 2013. De productie lag met 1.45 Moz veel hoger dan waar de markt op rekende. Die ging uit van 1,36 Moz.

De vooruitzichten voor 2014 zijn aan de magere kant. Het bedrijf verwacht iets meer dan 5 Moz te produceren. Dat is minder dan wat de markt verwacht. Die gaat uit van een productie van 5,7 Moz. Het bedrijf gaat ervan uit, dat pas in 2016 de productie weer gaat stijgen dankzij nieuwe activiteiten. In de tussentijd gaat het, evenals zoveel andere bedrijven, zowel de operationele kosten als de Capex verlagen. Die zal tot 2016 met maar liefst 30% omlaag gaan. In de periode 2014 – 2016 zal AISC met 8% dalen, wat minimaal $ 600 miljoen aan besparingen zal opleveren.

Daarnaast wordt het beleid voortgezet de minder renderende onderdelen af te stoten, evenals zogeheten non-core assets.

Conclusie

Hoewel koersen van goudmijnen op een dieptepunt zijn gekomen en een herstel in de maak is, lijkt er vooralsnog weinig redenen om echt optimistisch te zijn. Mijnbouwers zijn er de komende jaren vooral op gespitst om de kosten per ounce tot onder $ 1000 te brengen. Bovendien zijn ze druk doende de balans op orde te brengen en de schuldenlast omlaag te brengen. Ook dat heeft de komende jaren prioriteit. Ze gaan er blijkbaar vanuit, dat er de komende jaren geen spectaculaire prijsverhogingen in het verschiet liggen. Dat is ook terug te zien aan de omzet- en winstverwachtingen. Die fluctueren de komende jaren. Pas na 2016 denken verschillende bedrijven de boel op orde te hebben om zo bestand te zijn tegen gure omstandigheden.

Voor de belegger ziet het er de komende jaren niet echt florissant uit met de lage winstverwachtingen, waardoor de K/W voor genoemde bedrijven aan de hoge kant is. We adviseren daarom aandelen vast te houden, maar niet te kopen of men moet een ietwat speculatieve inborst hebben.

Advies: houden

Koers Barrick ; CAD 19,81. Newmont Mining: $ 23,54

Gratis nieuwsbrief

ER Capital biedt wekelijks tips voor beleggers. Schrijf u nu vrijblijvend in op hun gratis nieuwsbrief.

Dit is een opinie van ER Capital en het mag niet worden opgevat als beleggingsadvies of uitnodiging om te gaan beleggen. In het verleden behaalde rendementen bieden geen garantie voor de toekomst. De redactie heeft geen positie in de genoemde effecten. Op dit artikel is onze disclaimer van toepassing.