Vorige week hebben wij aandacht besteed aan de vraag of de geldscheppende acties van de ECB in de vorm van 2 LTRO-faciliteiten (3-jaars kredieten aan banken) inflatieverhogend zouden zijn. Wij beschreven hoe de inflatie niet direct hoeft toe te nemen als er geld wordt gecreëerd. Vervolgens hebben wij naar de koersontwikkeling van het Britse pond gekeken omdat in Groot-Brittannië de geldcreatie al veel langer aan de gang is en het effect hiervan op de inflatie dus naar onze inschatting eerder zichtbaar zal worden. Wij concludeerden toen:
Conclusie voor de €-belegger
Maar belangrijker is de consequentie voor ons eigen inflatieniveau die hieruit gelezen kan worden. De uitbraak van het £, wanneer die komt, gaat ongetwijfeld gepaard aan het moment waarop de geldcreatie in Groot Brittannië zich tegen de Britten gaat keren. De reactie daarop van de Britse Centrale Bank, is waar u vervolgens op moet letten, omdat u hieraan kunt zien hoe het niet moet (als het fout loopt). Want op dit vlak lopen de Britten voor op Europa en kan de belegger daarmee zich voorbereiden op de consequenties van de Draghi-politiek voor het inflatieniveau in Europa.
Het langer termijn koersbeeld van het Britse pond uitgedrukt in € is er een van consolidatie in een trend die voor het pond negatief is. Het wachten is op de uitbraak uit de fase van consolidatie die momenteel aan de gang is (een consolidatie waarin dat pond geleidelijk aan sterker wordt ten opzichte van de €).
De vraag die wij ons vervolgens gesteld hebben en waarop wij in dit en volgende artikelen nader in zullen gaan is hoe het lange termijn beeld is van een aantal andere belangrijke valuta zoals de Japanse ¥en (¥), de Zwitserse Franc (CHF), de Australische $ (A$) en de Canadese $ (C$).
We beginnen met de ¥en
Om onze analyse overzichtelijk te houden zullen wij een aantal hele grote stappen nemen, waarbij de nuancering van onze analyse te wensen over zal laten. Wij pretenderen dan ook niet een uitgebreide macro-economische analyse te maken van de situatie, daar zijn en zullen nog hele boeken over geschreven (worden). De vraag die wij ons stellen is wat we met de ¥en als beleggingsvaluta in de komende maanden aanmoeten.
Overheidsschuld Japan
In Japan is de schuld van de overheid nog veel groter dan die van welk Europees land dan ook. Maar het grootste deel van de Japanse overheidsschuld is gefinancierd in Japan zelf. Waar de overheid alsmaar teveel geld uitgaf en daarvoor geld moest lenen (en dat nog steeds doet), is de Japanner zelf nog veel meer gaan sparen. En die heeft daarbij dat spaargeld gebruikt om de obligaties te kopen die de overheid uitgaf. Het gevolg is dat er per saldo niet meer geld is gaan rollen en de inflatie is daar dus niet gaan stijgen. In tegendeel, in de jaren ’90 leidde de geldcreatie zelfs tot of desondanks tot deflatie.
Maar de overheid zit nu wel met een enorm tekort en hoe dat ooit moet worden terugbetaald is onduidelijk. Of de economie groeit zodanig dat de belastinginkomsten dramatisch toenemen en de schuld daarmee kan worden afgelost of er ontstaat alsnog inflatie en de schuld infleert vanzelf weg. In beide gevallen betaalt de Japanse belastingbetaler uiteindelijk zelf de schuld van de overheid af.
Figuur 1.
Koersontwikkeling ¥en 1989 – 2000
In figuur 1 ziet u de koersontwikkeling van de € ten opzichte van de ¥. Aangegeven is het aantal ¥ per €, de grafiek is een maandgrafiek getekend vanaf 1987. Een daling in de grafiek betekent dat de ¥ sterker wordt. Er zijn een aantal belangrijke keerpunten in de grafiek te zien. Om te beginnen een hoogtepunt voor de € (toen nog de ƒ) in 1989. De grote investeringsgolf van Japan in het buitenland in de jaren tachtig eindigde met het ineenstorten van de Japanse economie.
Geld werd massaal uit de wereld teruggetrokken om de problemen in Japan op te lossen. De Japanners verkochten hun buitenlandse bezit (lees buitenlandse valuta) en kochten er ¥ voor terug. Tussen 1993 en 1998 groeide de rest van de wereld terwijl Japan verder achterop raakte. Dat leidde tot een vertrouwenscrisis waardoor de ¥en juist weer zwakker werd. Maar vervolgens ontstond de IT-bubbel waar aanvankelijk Japan flink van profiteerde met weer een sterkere ¥en tot gevolg. Per saldo is de ¥en tussen 1989 en 2000 voortdurend sterker geworden ten opzichte van de €.
Koersontwikkeling ¥en 2000 – 2008
In 2000 klapte de IT-bubbel. Dit was een probleem waar de hele wereld last van had, maar Japan niet in de laatste plaats. Japan raakte opnieuw in een stevige recessie en de ¥en verloor een flink stuk van haar waarde. Zoveel zelfs dat de dalende lange termijn trend van de € in 2002 / 2003 werd gebroken. De ¥en verzwakte uiteindelijk tot in de buurt van het dieptepunt uit 1989.
Koersontwikkeling ¥en 2008 – 2012
Maar in 2008 knapte de hypotheekbubbel in de V.S. en brak de bankencrisis los gevolgd door de schuldencrisis in Europa. Met name de Amerikaanse en de Europese banken en in hun kielzog de economie van beide gebieden kwamen onder druk te staan en de trend van de ¥en keerde abrupt. De ¥en was plotseling een veilige haven en won al in 2008 flink aan kracht. Maar daarna ontstond een dalende wedge waarbij de ¥en per saldo voortdurend sterker werd t.o.v. de €, totdat de ECB als nieuwe voorzitter Mario Draghi naar voren schoof. Hij kwam vrij snel na zijn aanstelling met de 3-jaars faciliteit en pompte zo meer den € 1.000 miljard in de Europese economie. En en passant behoede hij europa (in ieder geval voorlopig) voor een forse escalatie van de (Griekse) schuldencrisis.
Huidige positie € versus ¥en
Een dalende wedge heeft, statistisch gezien, de grootste kans om naar boven toe te worden verlaten. Dat zou betekenen dat wij aan de vooravond staan van een verzwakking van de ¥en. Het vertrouwen in de € zou wel eens terug kunnen gaan keren. Wij moeten direct erbij vertellen dat het nog niet zover is. De uitbraak is nog geen feit. Maar die conclusie trokken wij ook al bij het Britse pond. Ook de ¥en kan op kortere termijn binnen de wedge best nog een keer sterker worden. Maar een uitbraak omhoog kondigt een belangrijke trendverandering aan, waarbij wij vermoeden dat de renteverandering voor de ¥en dichterbij staat dan die voor het pond.
De fundamentele verklaring voor een verzwakking van de ¥en zit hem in twee dingen. Ook de Japanse centrale bank is onlangs opnieuw begonnen met het drukken van geld. Belangrijker echter is de rol van de ¥en als veilige haven. Als Europa weer gaat groeien is de veilige haven minder nodig en worden ¥en weer ingeruild voor €.
Conclusie voor de €-belegger
Ook de ¥en is voorlopig geen plek om u in te begeven als belegger.
Gijsbrecht K. van Dommelen
Vladeracken BV
www.vladeracken.nl
Disclaimer
De auteur is verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid van Vladeracken BV, een vermogensbeheerder met vergunning van de AFM. Dit stuk is geen beleggingsadvies. Wie in de hier besproken effecten / valuta belegt of wenst te beleggen doet dat voor eigen rekening en risico. In dit kader wijzen de auteur en Vladeracken BV alle verantwoordelijkheid voor de inhoud van dit stuk van de hand.
