Slovenië: de volgende dominosteen?

Slovenië wordt genoemd als het volgende land na Cyprus dat in de Europese schuldencrisis een bail out nodig heeft. Als je afgelopen zomer op terugreis uit Kroatië een paar dagen in Ljubljana doorbrengt, ben je natuurlijk niet meteen een Slovenië-expert. De persoonlijke indruk van 48 uur in Slovenië was ‘netjes, schoon, aardige, hardwerkende mensen én zonnig’. Maar een middagje artikelen lezen en wat statistieken napluizen, geeft toch wel een goede indruk van wat er in dit Alpenland aan de hand is.

Toetreding

De toetreding tot de EU in 2004 en de invoering van de euro in 2007 verliepen geruisloos. Het voormalige Oostblokland werd als voorbeeld genomen voor nieuwe EU-landen. Financieel kwam Slovenië ook met een schone lei binnen: de banken hadden nauwelijks giftige Amerikaanse leningen op hun balansen staan en werden nauwelijks getroffen door de kredietcrisis.
Maar in de nasleep van de crisis werden de rentes wereldwijd omlaag gebracht. In Slovenië hebben de lage euro-rentes geleid tot een “bouw-boom” en ook tot een hype van buy-outs, overnames en fusies. In het kleine land – 2 miljoen inwoners – zijn zakelijke overwegingen vaak ondergeschikt aan de persoonlijke relaties. Maar de ernst van de Europese en mondiale schuldencrisis werd in het land onderschat en het kwam na 2008 in een zware recessie terecht. Het reële BBP kan na een krimp van 2,3% in 2012 de komende twee jaar met gemiddeld 3% per jaar dalen. Inmiddels nadert het werkloosheidspercentage de 14% en dalen de consumptieve bestedingen en de industriële productie verder. Wel is voor het eerst een overschot op de lopende rekening geboekt (1,9% van het BBP).

Veel van de bouwprojecten en bedrijfsovernames bleken bij economische tegenwind niet zo levens -vatbaar. Deze zijn de oorzaak van de huidige problemen in de bankensector.
Het gevolg is dat 20% van de leningen van de vier grootste banken – Nova Ljubljanska, Nova Kreditna, Banka Maribor en Abanka Vipa – oninbaar zijn geworden, € 7 mrd, dit is ongeveer 1/5 van het BBP. Er wordt gesproken van het onderbrengen van de slechte leningen in een ‘bad bank’. Maar de herkapitalisatie van het gehele bankwezen is een groot probleem. De omvang van het bankwezen bedraagt 135% van het BBP en is daarmee relatief klein (Vgl Cyprus 800%). Niettemin is de € 664 mln gezamenlijk verlies van het bankwezen voor de sector een enorm bedrag.

Politiek

De Sloveense overheid heeft al eerder garanties gegeven aan de banken en is voor 80% eigenaar geworden van NKB, de tweede bank van het land. De uitdaging is voor de regering om de middelen te vinden om de banken een kapitaalinjectie te geven en tegelijk bij een tegenvallende conjunctuur de begrotingstekorten niet verder op te laten lopen.

Politiek gezien is er, zoals op Cyprus, net een wisseling van de wacht geweest. De zeer impopulaire centrumrechtse regering Jansa heeft op 20 maart jl. plaatsgemaakt voor de centrumlinkse regering van mevrouw Alenka Bratusek. De uitgangspositie wat betreft de overheidsschuld is niet slecht: 53,7% van het BBP (zie grafiek), minder dan bijvoorbeeld Spanje.

Maar door de forse begrotingstekorten (zie grafiek) zal dit snel kunnen toenemen.

Als deeloplossing van de tekortproblematiek wordt genoemd de privatisering van de omvangrijke staatsholdings. Dit was nu precies het verkiezingspunt waar premier Bratusek zich tegen verzette.

Oplopende rente
Dit jaar moet Slovenië volgens het IMF € 3 mrd aflossen, waarvan € 907 mln op 6 juni a.s. als 18-maands-schatkistpapier vrijvalt. Tot voor kort leek de herfinanciering geen probleem op te leveren, maar ‘na Cyprus’ is het sentiment ook voor Slovenië veranderd. Het rendement op tienjarige staatsleningen is de afgelopen week omhoog geschoten tot boven de 6%: zie grafiek.

Bron: FDA

Het land heeft dus krap twee maanden om een oplossing te vinden. Het IMF en/of de Troika binnenhalen, wil eigenlijk niemand. Premier Bratusek ontkent ook dat hulp nodig is en dat het land zelf haar problemen zal oplossen. Maar, tenzij de regering in staat is op korte termijn een krachtig beleid te formuleren, lijkt een nieuwe interventie van de Troika onvermijdelijk. Slovenië bevindt zich in een vicieuze cirkel van bezuinigingen die tot een recessie leiden, waardoor de overheidstekorten oplopen, zodat weer meer bezuinigd moet worden.

Belegger

De relatief milde reacties op de financiële markten na de reddingsoperatie rond Cyprus doen vermoeden dat ook “Slovenie” wel geslikt zal worden. De hulpbedragen zullen waarschijnlijk relatief beperkt van omvang zijn.
Maar markten zijn vaak onvoorspelbaar en dit zoveelste probleemland kan juist de druppel zijn die de emmer doet overlopen. Het loont zeker om de ontwikkelingen in SlovenIë de komende maanden in de gaten te houden.

Onder Tito was alles beter.

Franke J. Burink
Castanje Vermogensbeheer