Veel researchhuizen schreven vlak na de ramp in Japan, dat de economie op korte termijn een sterke terugval zal laten zien, maar dat daarna een snel herstel zal optreden, omdat de wederopbouw in de getroffen gebieden een impuls zou kunnen geven aan de economische groei. Toch zou het herstel van de Japanse economie langer kunnen duren dan in eerste instantie gedacht, omdat er geen rekening is gehouden met een langdurig tekort aan elektriciteit.
De aandacht gaat nu wereldwijd uit naar het bedrijf Tokyo Electric Power Company (Tepco), operator van de kerncentrales in onder meer Fukushima. Tepco is een van de grootste energiebedrijven ter wereld en voorziet 44,6 miljoen mensen van stroom, niet alleen in Tokio, maar ook in acht andere prefecturen. Het totale gebied wordt bevolkt door een derde van de gehele Japanse populatie en is goed voor 40% van het Bruto Nationaal Product. Vlak voor de aardbeving bedroeg de theoretische capaciteit van Tepco 78,1 miljoen kW, maar de ramp heeft een groot deel van deze capaciteit ernstig beschadigd waardoor er een langdurig stroomtekort kan ontstaan.
| Tepco | capaciteit | uitval | huidig |
| kernenergie | 18,2 | 12,4 | 5,8 |
| thermisch | 45,3 | 5,8 | 39,5 |
| hydro | 14,6 | 13,8 | 0,8 |
| Totaal | 78,1 | 32 | 46,1 |
*in miljoenen kW, Bron: Tepco
In de categorie kernenergie heeft Tepco drie centrales. Degene die we steeds in de media zien, is de Fukushima Daiichi centrale met in totaal 6 reactoren. Deze kunnen allemaal als verloren worden beschouwd en daarmee valt in totaal een capaciteit van 4,7 miljoen kW weg.
Tien kilometer verderop staat nog een centrale, de Fukushima Daini, met in totaal 4 reactoren. Ondanks dat deze gecontroleerd werden stilgelegd, is het de vraag of die ooit weer gebruikt zullen worden. Voorlopig valt hiermee nog eens 4,4 miljoen kW weg. Als laatste heeft Tepco ook nog de Kashiwazaki-Kaiwa centrale die gelukkig niet in het getroffen gebied ligt. Dit is de grootste kerncentrale ter wereld met in totaal 7 reactoren en een theoretische capaciteit van 8,2 miljoen kW.
Saillant detail is dat deze centrale in 2007 moest worden stilgelegd na een aardbeving die sterker was dan het ontwerp aankon. Alhoewel er toen geen grote ongelukken zijn gebeurd, liggen sindsdien 3 van de 7 reactoren nog steeds stil. Daarmee kunnen we nog eens 3,3 miljoen kW wegstrepen. De totale overgebleven capaciteit qua kernenergie komt daarmee op 5,8 miljoen kW (zie tabel).
In de categorie thermische energie zijn ook grote schades gemeld. Van de 45,3 miljoen kW capaciteit is zo’n 5,8 miljoen kW langdurig buiten gebruik geraakt. En in de categorie hydro is de situatie ook niet erg hoopvol. Vanwege de beperkte regenval over de afgelopen 6 maanden is er slechts 0,8 miljoen kW van de 14,6 miljoen kW aan capaciteit in gebruik.
De totale actuele capaciteit van Tepco over alle categorieën komt daarmee op 46 miljoen kW tegenover een gemiddelde vraag van 49 miljoen kW. In de zomermaanden ligt de vraag doorgaans nog hoger, vanwege de broodnodige airco’s, waardoor de geschatte piekvraag voor dit jaar rond 57 miljoen kW ligt. (zie tabel 2).
Natuurlijk is er gedacht aan de mogelijkheid om stroom uit andere delen van het land te halen. Maar transport vanuit het westen is onmogelijk, omdat dat daar een 60Hz netwerk ligt dat in 1896 is aangelegd met behulp van het Amerikaanse General Electric, terwijl in het oosten een 50 Hz netwerk ligt, omdat Tokio in 1895 generatoren kocht van het Duitse AEG. Er is wel een aantal frequentieconverters, maar deze kunnen slechts 1 miljoen kW aan en dit is al in de capaciteit van Tepco inbegrepen.
Het tekort aan stroom zorgt ervoor dat er af en toe ‘blackout’ periodes zijn en dat bedrijven niet op volle capaciteit kunnen produceren en dat hindert een snel herstel van de Japanse economie. Daarnaast raken steeds meer bedrijven in binnen- en buitenland in de problemen, doordat er een kink is ontstaan in de ingewikkelde keten van ‘just-in-time’-leveranties. Deze geprezen Japanse uitvinding laat nu haar keerzijde zien.
Een voorbeeld daarvan is het Amerikaanse Chrysler dat auto’s met bepaalde kleuren tijdelijk niet meer kan leveren, vanwege een getroffen pigmentfabriek in Japan. Vanwege de relatief trage transportsnelheid over zee moet nog duidelijk worden welke bedrijven en industrieën er in de wereld nog meer worden getroffen door een verstoring in de aanvoer van onderdelen. Het is daarom nog te vroeg om de balans op te maken van de totale schade. Er is maar een ding dat op dit moment zeker is: de Japanners geven nooit op.
| verwachte | verwachte | ||
| maand | vraag | capaciteit | tekort |
| maart | 50,13 | 34 | -16,13 |
| april | 42,89 | 40 | -2,89 |
| mei | 43,00 | 44 | 1,00 |
| juni | 45,89 | 46 | 0,11 |
| juli | 57,29 | 47 | -10,29 |
| augustus | 56,91 | 47 | -9,91 |
| september | 51,07 | 47 | -4,07 |
| oktober | 42,29 | 47 | 4,71 |
| november | 47,42 | 47 | -0,42 |
| december | 48,93 | 47 | -1,93 |
| januari | 51,35 | 47 | -4,35 |
| februari | 50,3 | 47 | -3,30 |
*in miljoenen kW, Bron: BNP Paribas
