Vorige week werd bekend dat de Amerikaanse werkloosheid gestegen was van 8,8% naar 9,0%, terwijl het aantal banen met 244.000 was toegenomen. Dat lijkt tegenstrijdig en dat is het ook. Toch zal de werkloosheid voorlopig nog meer afnemen, alvorens opnieuw fors te gaan stijgen.
Allereerst is het goed om op te merken dat de cijfers van de werkloosheid een ‘lagging indicator’ zijn. Door veel marktpartijen wordt gezegd dat ‘met spanning wordt uitgekeken’ naar deze cijfers. Volstrekt nutteloos. De cijfers zijn namelijk helemaal niet interessant, aangezien ze niets zeggen over waar de beurs naar toegaat. De beurs loopt vooruit op de economie en dus ook op de werkloosheidscijfers. De cijfers zeggen met andere woorden alleen iets over waar de beurs al is geweest.
Desalniettemin kunnen interessante opmerkingen gemaakt worden over de Amerikaanse werkloosheidcijfers en is op basis van patroonherkenning ook een voorspelling mogelijk. Laten we beginnen met de recente cijfers, de groei van het aantal banen bijvoorbeeld. Het aantal van 244.000 klinkt als een mooi cijfer. Het overtreft in elk geval het aantal dat nodig is om de bevolkingsgroei bij te houden (90.000). Maar verder? Verder is het een cijfer dat niks zegt als je kijkt naar de componenten. Van die 244.000 banen zijn er 175.000 namelijk vooral verzonnen: het Amerikaanse Bureau of Labor Statistics (BLS) stelt dat er in de maand april nieuwe ondernemingen gestart zijn waarvan het BLS denkt dat zij die maand 175.000 mensen ingehuurd hebben. Zie hieronder het overzicht van het ‘CESBD’: Current Employment Statistics Net Birth/Death Model.
Klik met de muis op de grafieken voor een vergroting (openen in nieuw venster)
Bij ‘geboortes’ en ‘sterfgevallen’ gaat het – voor de goede orde – om nieuwe startende ondernemingen en ondernemingen die ophouden te bestaan. Deze nieuwe banen zijn niet op feiten gebaseerd, maar enkel op datgene wat het BLS denkt. Het zou me dan ook niet verbazen als het cijfer volgende maand weer – neerwaarts – wordt bijgesteld. Halen we die 175.000 banen van het totale aantal van 244.000 af, dan resteren nog slechts 69.000 banen. De hiervoor genoemde procentuele stijging van de werkloosheid is dan – gezien de groei van de beroepsbevolking – ineens een stuk minder tegenstrijdig en onlogisch.
De gepubliceerde werkloosheidscijfers zijn ook zo’n bijzonder getal. In totaal zijn er zes verschillende definities van werkloosheid, oplopend van U-1 t/m U-6. Bij de publicatie op elke eerste vrijdag van de maandag om 14.30 uur Nederlandse tijd wordt standaard gewerkt met het Unemployment-3-cijfer, U-3 dus. Zie hier de definitie van de ILO, de International Labour Organization:
“unemployed workers” are those who are currently not working but are willing and able to work for pay, currently available to work, and have actively searched for work. Individuals who are actively seeking job placement must make the effort to: be in contact with an employer, have job interviews, contact job placement agencies, send out resumes, submit applications, respond to advertisements, or some other means of active job searching within the prior four weeks.
Aanvankelijk was het U-3 gekoppeld aan die mensen die ook een werkloosheidsuitkering krijgen. Voorheen was dat uitsluitend over de eerste 26 weken. Na 26 weken kreeg men geen uitkering meer en was men voor het U-3-cijfer ook niet meer werkloos! Enige tijd terug is de uitkeringsperiode van 26 weken in de meeste staten verlengd met aanvullende uitkeringsperiodes van 20 + 14 + 13 + 6 + 20 weken. In totaal is maximaal een periode van 99 weken aan uitkeringen mogelijk. Naar ik begrepen heb, is de uitbreiding van de uitkeringsperiode te duur geworden en zal het weer naar 26 weken worden teruggebracht. Hoe dan ook, we kijken nog altijd met name naar die eerste 26 weken. Logisch dat het dan ook zinvol is om te kijken naar de mensen die langer dan 26 weken werkloos zijn. Dit is ook een flinke groep:
Op dit moment geldt derhalve dat je als je een uitkering ontvangt, tot het U-3-cijfer behoort. Ontvang je geen ‘unemployment insurance benefits’, dan word je mogelijk (maar mogelijk ook niet) gerekend tot de U-6-werklozen. De definitie van U-6 is de ruimst denkbare definitie van het BLS. Daarin zijn bijvoorbeeld ook werklozen opgenomen die op dit moment niet op zoek zijn naar een baan. Voorts zijn er parttimers in opgenomen die graag een volledige baan willen, maar die niet kunnen krijgen. Zie hier grafisch het verschil tussen U-3 en U-6:
U-3 beloopt in april 2011 9,0% terwijl U-6 15,9% is. Zijn we er dan qua definities? Volgens het BLS wel, maar volgens de analist John Williams van Shadow Government Statisticsniet. Het gaat er ook om hoe de werkloosheid berekend wordt. Williams heeft het SGS Alternate berekend, daarbij heeft hij het U-6-cijfer aangevuld uitgaande van de oorspronkelijke definities uit 1994. Dan blijkt die groep nog veel groter te zijn en ruim boven de 20% te liggen.
We zien op dit moment dat het aantal werklozen mét uitkering scherp daalt, terwijl de groep werklozen zónder uitkering flink toeneemt:
Voor wie langer dan 26 weken werkloos is, wordt het steeds lastiger om werk te vinden. Zolang ze tot en met 99 weken nog een uitkering behielden, was het leed nog te overzien. Echter, in de komende maanden zullen er honderdduizenden werkzoekenden extra zonder uitkering komen te zitten. In augustus 2009 piekte namelijk de groep die de reguliere 26 weken werkloos was: bijna 800.000 per maand. Deze groep zal – wanneer ze nog steeds werkloos zijn – rond deze tijd aan het einde van de 99-weeksperiode zijn aanbeland. Dat betekent dat een grote groep én steeds lastiger aan het werk komt én geen uitkering meer heeft. Te vrezen valt dan ook dat in toenemende mate een beroep op voedselbonnen zal worden gedaan.
Sinds de crisis in 2008 flink doorzette, nam het aantal voedselbonnengebruikers toe van zo’n 31 miljoen naar 44.199.091 miljoen op dit moment. Dat betekent 1 op de 7 Amerikanen.
Wordt het beeld er de komende jaren beter op? Nee. Samen met Rick Versteeg van Matrix Asset Management schreef ik een artikel voor het Financieele Dagblad over het U-3-cijfer dat geplaatst werd op 5 november 2008, de dag nadat Barack Obama tot President was gekozen. Wij voorspelden op grond van de patronen een scherp oplopende werkloosheid, daarna een stuk herstel en vervolgens een nog verdere stijging van de werkloosheid. De scherpe stijging kwam, het herstel is momenteel gaande. Vergelijk de grafieken van toen en nu.
Wanneer de beurzen de komende twee jaar de weg naar beneden weer opzoeken, zal de werkloosheid als ‘lagging indicator’ enige tijd daarna volgen. Met alle gevolgen van dien.
Elmer Hogervorst
http://weblog.goudtekoop.nl
