Op de internationale beurzen gaan de koersen weer voorzichtig omhoog. Financiële markten zien schijnbaar het einde van de crisis alweer gloren en maken zich op voor ‘een terug naar normaal’.

Maar wat voor herstel mogen we verwachten? Als we een studie van de Bank van Engeland mogen geloven kan dat weleens tegenvallen. De onderzoekers hebben onderzoek gedaan naar de rente vanaf het begin van de 14de eeuw.

Wat blijkt? Na oorlogen loopt de rente omhoog en dat wijst op verhoogde economische activiteiten. Na pandemieën moddert de rente maar wat aan en dat wijst op geringe economische activiteiten.

Dat is wel verklaarbaar. Na een pandemie is er geen gebrek aan kapitaal, na een oorlog wel. Na een pandemie zit de schrik er goed in. Mensen blijven voorzichtig en hebben eerder de neiging te sparen dan te investeren. Dat betekent minder consumptie en dus minder groei.

Er spelen ook psychologische aspecten. Na een oorlog smaken de overwinnaars het genoegen van de victorie. De verliezers zetten in op een snelle herbouw.

Na een pandemie voelen de overlevenden niet alleen opluchting maar ook schuld. Het trauma van de angst blijft lang door etteren en daar moet men mee leren leven. Er is even minder aandacht voor consumptie en investeren.

Wat levert ons de komende 1,5 m economie op?