De “gewone” spaarder moet nu ook lijden in het hulpprogramma voor Cyprus. Brengt ons dit niet verder van huis in Europa?
De problemen van de eurocrisis zijn in deze column veelvuldig aan de orde gekomen. Als vermogensbeheerder hebben wij ons uitgesproken over de gevolgen van de Griekse, Portugese , Ierse , Spaanse, Italiaanse en zelfs Belgische en Franse problemen voor de beurzen en de beleggers. De Cypriotische problematiek was bekend, gonsde in het achterhoofd, maar werd toch niet echt belangrijk geacht. Met minder dan een miljoen inwoners en een economie die nog geen 0,2% van het BBP van de eurozone uitmaakt, kan dit eiland toch geen systeemcrisis veroorzaken? Of wel?
Natuurlijk is de financiële sector van Cyprus uit zijn krachten gegroeid met een totaal aan bankbalansen van meer dan 800% van het BBP. Door de blootstelling aan de Griekse schulden werden verschillende banken zwaar getroffen. Het eiland heeft de hulp ingeroepen om de banken te redden. Maar een bail-out zou tegelijk beteken dat de rijke Russische spaarders, die hun zwarte geld op Cyprus hebben gestald uit de wind zouden worden gehouden.
De reddingsoperatie voor Cyprus kost € 17 mrd, op te hoesten door de 16 andere eurozone-landen. De “oplossing” die dit weekend is gevonden, vermindert de rekening met € 6,5 mrd. Een eenmalige heffing van 9,9% boven de € 100.000 voor spaargelden die vallen onder het depositogarantiestelsel, maar ook een heffing van 6,75% voor iedereen die minder dan € 100.000 op een spaardeposito heeft staan! En dit zijn niet alleen rijke Russen! Als goedmakertje worden er aan de getroffen spaarders aandelen uitgedeeld van de banken die in problemen zijn.
De keuze die nu door de Europese ministers van financiën is gemaakt, is bijzonder selectief. Bank-obligatiehouders blijven buiten schot en zo ook de buitenlandse bezitters van Cypriotische staatsschuld. Maar de kleine binnenlandse spaarder zal tenminste 6,75% moeten inleveren. Deze selectiviteit is nog bij geen enkele andere herstructurering in Europa vertoond. Het lijkt makkelijk en goedkoop om de rekening vooral bij de grote groep buitenlandse deposanten te leggen, maar dit zal ongetwijfeld repercussies hebben, voorzien en onvoorzien, die de genoemde € 6,5 kosten-vermindering gedeeltelijk of geheel teniet zullen doen.
De betrouwbaarheid van Europa wordt opnieuw op het spel gezet. Voor de buitenlanders: The Economist wijst er op dat bijvoorbeeld in Letland – dat in 2014 tot de eurozone wil toetreden – ook veel Russisch geld is gedeponeerd. Europa zal ongetwijfeld rondbazuinen dat het geval Cyprus uniek is en het model niet van toepassing op andere landen. Als gedupeerde Rus zou ik daar toch niet op vertrouwen en de allocatie van mijn liquiditeiten in Europa gaan heroverwegen.
Maar ook de Europese spaarders zelf, met name in de perifere landen van de eurozone, zullen zich opnieuw gaan beraden. Welke zekerheid is er nog als het thuisland van jouw bank geld nodig heeft. Er is met de bail-in van de deposanten bij de Cypriotische banken een precedent geschapen, die kan leiden tot nieuwe angst bij spaarders en beleggers.
Een groot deel van de politiek-economische inspanningen na 2008 is erop gericht om het besmettingsgevaar (“contagion”) van omvallende Europese banken in te dammen. Er wordt hard gewerkt aan het tot stand brengen van een Europese Bankenunie. Daarbij komen alle Europese banken onder één toezichthouder, delen alle banken in de garantstelling van elkaars spaargelden (een Europese stroppenpot) en komt er één ’resolutiemechanisme’ voor het geval een bank om dreigt te vallen. De uiteindelijke bedoeling is dat de belastingbetaler nooit meer hoeft op te draaien voor het redden van een bank. Maar de bankenunie is er nog niet en de mechanismes zijn nog niet op hun plaats.
Wij zullen de komende dagen zien of de deal van dit weekend tot onrust onder de spaarders leidt. In het ergste geval nemen zij hun gelden contant op – dan ontstaat alsnog een bankrun – en/of worden de safe havens van Europa (bunds, Zwitserse frank) weer opgezocht. Als dat zo gebeurt, dan was het middel erger dan de kwaal en kan Europa weer opnieuw beginnen.
Franke J. Burink
Castanje Vermogensbeheer
Start met Automatisch Beleggen
Het aantal miljoenenwoningen is voor het achtste jaar op rij toegenomen.
De laatste tijd wordt het woord recessie vaker in de mond genomen wanneer men het over de economische evolutie heeft.
Christian Sewing roept bedrijven op om zich agressiever aan te passen aan de nieuwe omstandigheden als gevolg van de coronacrisis. Hij denkt dat de crisis langer zal duren dan verwacht.
De grote uitdagingen van deze eeuw zijn vergrijzing en klimaatverandering.
