Kunnen kapitaalmarkten de planeet redden?

Het zal weinigen ontgaan zijn. In Glasgow is COP26 eindelijk van start gegaan. De opdracht voor de deelnemers is niet gering. Er moeten wereldwijde plannen ter tafel komen om de CO2 uitstoot te verminderen als onderdeel van een grotere opdracht om de klimaatverandering te stoppen.

Cynisch

Zoals iedereen wel weet: money makes the world go round! In het verlengde van dit gezegde, moeten we ons misschien toch afvragen welke bijdrage de kapitaalmarkten kunnen leveren om de planeet te redden. Dat is geen vreemde of buitenissige vraag meer sinds ESG-beleggen vaste voet heeft gekregen binnen de financiële sector. Wie de vraag stelt, mag echter nog steeds op menig cynische reactie rekenen, zoals: ESG is een mooie manier om beleggers extra financiële producten te verkopen! ESG geeft kwalijk riekende  vermogensbeheerders een mooie kans om zich te greenwashen, om zich beter en groener voor te doen dan ze in werkelijkheid zijn.

Dit soort argumenten zijn beslist niet onwaar. Dat bleek recent uit een studie van Bloomberg. Sinds het Akkoord van Parijs in 2015 hebben banken maar liefst $ 4 biljoen in de fossiele industrie geïnvesteerd. Misschien is het ook verkeerd en te hoog gegrepen om van banken te vragen dat ze gaan opereren als climate change cops! Misschien moeten banken alleen maar doen waar ze echt goed in zijn en dat is geld verdienen. Dat lijkt van enige afstand een zinnige lijn van denken. Het gekke is echter dat binnen de financiële sector zelf  er steeds meer oppositie groeit tegen deze instelling. Dat blijkt althans uit een onderzoek uitgevoerd door KPMG in opdracht van het World Economic Forum.

Waardecreatie

Voor dit onderzoek werden in 20 landen in totaal 90 institutionele beleggers, die gezamenlijk $ 34,5 biljoen assets under management beheren, ondervraagd. Zij participeerden in het onderzoek op basis van anonimiteit. Dat spreekt wat gemakkelijker. De deelnemers bleken van mening dat ze wel degelijk een taak hebben bij het bestrijden van klimaatverandering. Waardecreatie reikt in hun visie verder dan louter het scheppen van financiële opbrengsten.

De deelnemers aan het onderzoek omschrijven zichzelf niet alleen als grote beleggers/investeerders maar ook als universele beleggers/investeerders. Ze waren voornemens om in de fossiele industrie te blijven investeren en ook in andere bedrijven die CO2 blijven uitstoten. Tegelijkertijd is het besef nadrukkelijk aanwezig dat ze als investeerder ook verantwoordelijk zijn voor het welzijn van hun klanten. Daar behoort een gezond klimaat en frisse lucht bij en niet alleen een gezonde cashflow.

Universele beleggers/investeerders voelen zich door de diepte en breedte van hun portfolio in alle beleggingsklassen en regio’s verantwoordelijk voor de negatieve effecten veroorzaakt door bedrijven in hun portfolio’s.  Zij kunnen en willen daarom niet blind zijn voor hun fiduciaire verantwoordelijkheid van de bredere samenleving. Milton Friedman draait zich om in zijn graf!

Rentmeesterschap

In de optiek van de investeerders is het gemakkelijk om bedrijven uit te sluiten. Dat voelt moreel goed, maar legt weinig gewicht in de schaal voor veranderingen. Fondsmanagers moeten hun financieel gewicht gebruiken om als goede rentmeesters bedrijven de juiste kant op te bewegen. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Institutionele beleggers hebben daar amper ervaring mee. De afgelopen decennia draaide alles om het omlaag brengen van de kosten. Praten met management en aandeelhouders en het kiezen van nieuwe leidinggevenden voor bedrijven kost veel tijd en dus geld. Het verlaagt de opbrengsten en het is bepaald geen corebusiness.

Kansen en risico’s

Er zijn vraagtekens te plaatsen bij de huidige hype rondom ESG-beleggen, zo leert het onderzoek. Deze vorm van beleggen biedt unieke kansen, zo heet het. De claim is ook niet onwaar, maar er is misschien toch te weinig oog voor de negatieve kanten van het verhaal. Sommige lokale economieën draaien voornamelijk op vervuilende industrieën. Onnadenkend de geldkraan dicht draaien kan zeer negatieve gevolgen hebben voor de bewoners van de betreffende regio of land. Ook wijzen de ondervraagden naar de huidige energiecrisis. Die wordt toch mede veroorzaakt door achterblijvende investeringen in traditionele energiebronnen. Een evenwichtige benadering is zonder meer van belang!

Aan de andere kant is het ook waar, zo stellen de geïnterviewden, dat er te weinig aandacht is voor het hier en nu van de klimaatverandering. Er komt steeds meer geld vrij voor de lange termijn om de veranderingen te stoppen. Dat gebeurt echter met voorbij gaan aan de reeds zichtbare effecten van klimaatverandering. Die risico’s zijn volgens de deelnemers onvoldoende ingeprijsd.

Wetgeving

‘Groen’ is big business geworden. Grote leveranciers van financiële informatie leveren nu ook data over uitstoot en andere ESG-criteria. Het probleem is dat er geen eenduidigheid bestaat over al die data. Elke aanbieder heeft zijn eigen criteria en definities. Daar komt nog bij, dat deze instellingen op hun beurt weer afhankelijk zijn van de welwillendheid van de bedrijven. Die bedrijven handelen weer op basis van wat hen het beste uitkomt. Er zijn geen richtlijnen of wetgeving die bedrijven dwingt een juiste voorstelling van zaken te geven. De gesprekspartners zouden  derhalve graag zien dat overheden met duidelijke wetgeving op de proppen komen.

Sowieso zouden ze graag zien dat politici en beleidsmakers ESG-beleggen met duidelijke wetgeving ondersteunt. Ze verwijzen daarbij naar de aanhoudende onzekerheid en onduidelijkheid rondom het beprijzen  van de CO2-uitstoot. Zonder wetgeving kunnen markten niet zoveel, zo is de overtuiging. Het probleem is nog steeds dat de politiek heel erg wispelturig en daarmee onbetrouwbaar is. Neem bijvoorbeeld de VS. Dit land stapte onder president Trump uit het Akkoord van Parijs. Wie durft met stelligheid te beweren dat zulks nooit meer zal gebeuren?

Het maakt het uitstippelen van een strategie voor de langere termijn er niet gemakkelijker op. Het is een van de uitkomsten van het onderzoek, dat kapitaalmarkten niet in hun eentje het marktfalen op het gebied van klimaatverandering kunnen oplossen. De politiek moet hierbij het voortouw nemen en de markten als machtig wapen inzetten! Als puntje bij paaltje komt, is de sector van goede wil. Cynisme is misschien toch iets van gisteren.

De Kritische Belegger heeft een rapport opgesteld en 5 duurzame fondsen en etf’s geselecteerd met een bewezen verleden en/of met hoge verwachtingen voor de toekomst. Het rapport kunt u hier aanvragen.