Na de dood van de grote Roerganger Mao Zedong in 1976 startte zijn opvolger Deng Xiaoping met de modernisering van het land en de economie. Het succes van zijn beleidswijziging is overduidelijk en overdonderend. China werd de fabriek van de wereld en toverde decennialang groeicijfers tevoorschijn die de rest van de wereld naar adem deed happen.
Voor menigeen in het westen was het duidelijk. China zou de belangrijkste (economische) macht van de 21ste eeuw worden. Geen enkel land zou zich nog kunnen meten met dit economisch groeiwonder. Misschien is het enthousiasme over de economische ontwikkeling in het westen groter dan bijvoorbeeld bij de Chinese overheid!
Het is alweer ruim 3 jaar geleden, dat er in the People’s Daily, de spreekbuis van de Chinese communistische partij een opmerkelijk artikel verscheen over de groeipotentie van de economie. De conclusie van dat artikel in 2016 was, dat bomen niet tot in de hemel kunnen groeien en dat de groeivertraging toen zichtbaar werd. De auteur voorzag dat de economie zich L-vormig zou ontwikkelen en niet U-vormig en zeker niet V-vormig.
In retrospect lijkt het artikel een waterscheiding aan te kondigen in de moderne Chinese economische geschiedenis. Niet langer zou stimulering de centrale plaats innemen. De overheid accepteerde daarbij kennelijk dat de groei ook lager zou gaan uitkomen. Dat laatste is anno 2019 onmiskenbaar. Afgelopen kwartaal kwam de groei uit op 6% en het IMF voorziet voor 2020 een verdere vertraging naar 5,8%. Volgens kritische economen is die schatting nog te hoog!
De huidige vertraging is slechts zijdelings het gevolg van bijvoorbeeld de handelsoorlog maar veeleer het gevolg van politieke besluitvorming binnen de Communistische Partij. Een van de uitkomsten van het debat binnen de CP was dat de rol van het schaduwbankieren moest worden teruggedrongen. Het waren de schaduwbanken die een centrale rol speelden om bijvoorbeeld de vastgoedmarkt overeind te houden in de jaren na het begin van de wereldwijde crisis. Deze schaduwbanken waren ook belangrijke kredietverleners aan bedrijven die gecontroleerd werden door lokale overheden. Sinds het begin van 2016 lijkt die kredietverlening sterk teruggelopen.
Maar niet alleen die kredietverlening loopt terug. Uit publicaties van de centrale bank, the People’s Bank of China, blijkt dat ook de reguliere kredietverlening aan het teruglopen is. Een zwakke kredietverlening maakt het onwaarschijnlijk dat er geen opbouw van voorraden plaatsvindt. Een dergelijke opbouw gaf de economie in crises in de jaren 2009, 2013 en 2016 een broodnodig zetje in de rug. Dat zal nu niet het geval zijn. Het omgekeerde lijkt eerder het geval. Bedrijven lijken steeds meer in te teren op hun voorraden.
De Chinese economie is niet alleen gestoeld op een zeer sterk bedrijfsleven, maar ook op een bloeiende huizenmarkt die op zijn beurt de consumentenbestedingen aanjaagt. Ook over de toekomst van de huizenmarkt was het artikel van 2016 duidelijk. Huizen zijn er om in te wonen en geen objecten voor speculatie, zo schreef de auteur. De overheid heeft sedertdien dienovereenkomstig gehandeld. Dat heeft het projectontwikkelaars moeilijker gemaakt om geld aan te trekken met als resultaat dat de verkoop van grond is komen stil te vallen. Het kan niet anders of dat vertaalt zich in een kleiner aantal huizen dat gebouwd gaat worden. Daarbij past wel de opmerking dat de overheid nooit zal toestaan dat de huizenmarkt echt ineenstort. Daar is het belang van deze sector voor de economie te groot voor.
Mogelijke stimuleringsmaatregelen en een oplossing voor de handelsoorlog zullen de economie ongetwijfeld een impuls geven. Maar die impuls zal slechts tijdelijk van aard zijn. De groeitrend is naar beneden. Dat is in lijn met de voorspellingen van het artikel uit 2016, maar ook met een rapport uit 2012. Dat was een coproductie van de Wereld Bank en de Chinese overheid.
Beleggers en investeerders moeten derhalve beseffen, dat het Chinese groeisprookje wel eens definitief voorbij kan zijn. De Chinese overheid lijkt dat al een tijdje heel zeker te weten. China zal uiteraard een grote en prominente rol blijven spelen in de 21ste eeuw. Of het echt de absolute dominante macht wordt, zoals velen denken of vrezen, is nog maar de vraag. Neem daarbij niet alleen de groeivertraging in ogenschouw, maar ook de ongelooflijke demografische problemen die het land gaan treffen. De vergrijzing gaat steeds sneller, maar de ontgroening ook!
Cor Wijtvliet
Start met Automatisch Beleggen
De Chinese aandelenmarkt is onlangs ingestort - vooral de tech-industrie rond Alibaba, Baidu en Tencent.
Het debacle over de duizelingwekkende vastgoedgigant China Evergrande zorgt voor onzekerheid op de markten over de hele wereld.
Chinezen zijn gek op goud. Zeker ten tijde van het Chinese nieuwe jaar is het gele goedje niet aan te slepen.
