Als er één economisch succesverhaal op te diepen is uit het afgelopen decennium, dan is dat wel over de onstuitbare opkomst van de BRIC’s. Ze zijn verantwoordelijk geweest voor een derde van de groei van het wereldwijde BNP en ze maken inmiddels 25% van de wereldeconomie uit. Volgens Jim O’Neill van Goldman Sachs Global Asset Management is het gewicht van de BRIC’s in de wereldwijde economie zo groot dat termen als Opkomende Markten niet meer van toepassing zijn. De praktijk geeft hem trouwens gelijk. De financiële markten reageerden uiterst nerveus toen het nieuws naar buiten kwam dat de Chinese inflatie uit de bandbreedte 2%-4% was gebroken en was uitgekomen op 4,4%.
Aanhoudend succes
Aan alle goede dingen komt een einde en de vraag is daarmee gerechtvaardigd of het succesverhaal van de BRIC’s komende jaren de (financiële) pers blijft domineren. Er zijn goede gronden om aan te nemen dat voor pessimisme voorlopig nog geen plaats is. In 2018 zal de gezamenlijke economie van de BRIC’s groter zijn dan die van de VS. De economie van een land als India zal in 2020 groter zijn dan die van Canada of Italië.
De belangrijkste motor voor het aanhoudende succes zal de stormachtige groei zijn van de middenklasse in deze volkenrijke staten. Naar verwachting zullen er in 20210 ongeveer 1,6 miljard mensen zijn met een inkomen tussen USD 6000 – USD 30.000. Deze nieuwe koopkrachtige groep zal voor een explosie zorgen in de vraag naar goederen met een hogere toegevoegde aarde, zoals auto’s en state of the art technologie. Het karakter van de importen zal zodoende dramatisch veranderen.
Het aanhoudende succes zal ook gevolgen hebben voor de financiële markten van die landen. In het afgelopen decennium waren deze markten ondergewaardeerd, omdat het tamelijk lang duurde voordat partijen beseften wat de BRIC’s voor impact hadden. Het suces was gigantisch. In het afgelopen decennium steeg de Russische index met meer dan 880%, terwijl de BSE in India met meer dan 300% de lucht in ging. De Braziliaanse Bovespa was een trage groeier met slechts iets meer290%.
Nu is dat veranderd. De BRIC’s zijn een begrip, het verwachtingspatroon stijgt, de waarderingen zijn aangepast en dat impliceert dat het niet mee zal vallen om een outperformance te laten zien. Dat wil weer niet zeggen dat de resultaten tegenvallend zullen zijn.
Schaduwzijden
De enorme groei van de middenklasse in landen als India en China heeft ook zijn schaduwzijden. De druk om het milieu zal enorm toenemen. Beide landen kampen nu al met een tekort aan betrouwbaar drinkwater. In China is de milieuschade al zo groot dat het land van de weeromstuit druk doende is zijn economie te vergroenen en duurzamer te maken. In de tweede plaats zal deze nieuwe omvangrijke groep middenklassers de druk op de grondstoffenmarkten doen toenemen. Internationaal zal de grondstoffenrace alleen maar intensiveren. Het zal de stabiliteit in de wereld niet vergroten.
Succes is niet vanzelfsprekend
Het verhaal van de BRIC’s spreekt zeker tot de verbeelding. Het is echter beslist niet zo, dat in die landen alles als vanzelf in goud verandert. Er zijn grote problemen te overwinnen. Neem bijvoorbeeld India. Het land zal volgens Goldman Sachs dit hele decennium met gemiddeld 8% per jaar groeien. Dat percentage kan zelf omhoog gaan naar 10% als de juiste beleidsmaatregelen genomen worden. Dat klinkt versluierend eenvoudig. Er zijn nogal wat problemen die om een oplossing vragen. Het grootste probleem is misschien wel dat van de gewenste governance, de verbetering van het bestuurlijk systeem. Als dat niet lukt, dan is het bijvoorbeeld nog maar zeer de vraag of India de kwaliteit van zijn onderwijs kan verhogen. De toegankelijkheid moet beter en de kwaliteit moet omhoog van alle vormen van onderwijs. Een verbeterde governance kan ook zorg dragen voor een geloofwaardiger belastingstelsel.
India heeft een lange geschiedenis van (over)regulering. Daar moet een einde aankomen, willen bijvoorbeeld financiële markten naar behoren kunnen functioneren. De productiviteit van de landbouw laat zeer te wensen over. Dat is om meerdere redenen slecht voor het land. Ongeveer 60% van de beroepsbevolking is nog actief in de landbouw. De vraag uit industrie en dienstensector naar arbeidskrachten groeit sterk. Er is al een overloop van de landbouw naar deze sectoren op gang gekomen en die zal waarschijnlijk gaan versnellen.
De productiviteit moet omhoog wil deze sector mee in de vaart der volkeren. En dan is er nog het probleem van de erbarmelijke infrastructuur. Ook daar moet wat aan veranderen wil het land ten volle kunnen profiteren van de snelle urbanisatie. En Dan is er nog het milieu. Het land zucht onder een tekort aan kwalitatief goed drinkwater en er is gebrek aan schone energie. Het is al gememoreerd
De problemen zijn te groot om in een keer op te lossen. De geïnteresseerde buitenwacht doet er wel goed aan om te controleren of er inderdaad aan gewerkt wordt, te beginnen met bestuurlijke innovatie.
Dr. C.A.M. Wijtvliet
corwijtvliet@dekritischebelegger.nl
De auteur is zelfstandig gevestigd analist. Hij schrijft over uiteenlopende onderwerpen die de beleggingswereld raken. Daarnaast geeft hij lezingen en presentaties.
Start met Automatisch Beleggen
Veel ontwikkelingslanden proberen de succesformule van China te kopiëren om sneller te groeien. Ze lopen daarbij vaak tegen het probleem dat de leenkosten erg hoog zijn.
Beleggers die zich wenden tot aandelen en obligaties uit opkomende markten hebben goede vooruitzichten.
Chinezen zijn gek op goud. Zeker ten tijde van het Chinese nieuwe jaar is het gele goedje niet aan te slepen.
Gezien de sancties van het Westen is het onzeker of Rusland zijn schulden in het buitenland zal terugbetalen. Internationale investeerders moeten voorbereid zijn op wanbetalingen.
