In de actuele discussie gaat het over “nepnieuws”. Het zou moeten bestreden worden door de feiten te controleren: “factchecking” is dan het motto. Of er zou sprake zijn van “alternatieve feiten”. Nieuwe ontdekkingen over de menselijke geest tonen echter aan dat onze reden beperkt en niet altijd vatbaar voor rede is. Redelijk ogende mensen kunnen vaak totaal irrationeel zijn.
Zelden lijkt dit inzicht relevanter dan het nu doet. Toch blijft er een essentiële puzzel bestaan: Hoe is dit mogelijk ? In een nieuw boek, “The Enigma of Reason” (Harvard), proberen de cognitieve wetenschappers Hugo Mercier en Dan Sperber deze vraag te beantwoorden. Zo hebben we een neiging om te geloven in ons eigen gelijk en denken we dat we veel meer weten dan we eigenlijk doen.
Minder emotie is meer rendement ! Wacht niet langer en beleg als een professional ! Beleg via automatische beleggingssystemen! KLIK HIER voor meer informatie.
Samenwerking door rede
Ze wijzen erop dat de reden een product van de evolutie is, zoals het vermogen om rechtop te kunnen lopen. Het ontwikkelde zich op de savannes van Afrika, en moet in die context worden begrepen. Het grootste voordeel van mensen ten opzichte van andere soorten is ons vermogen om samen te werken. Samenwerking is steevast moeilijk en bijna net zo moeilijk te handhaven. Ieder persoon heeft de neiging om te profiteren van de ander zonder er iets voor terug te hoeven doen.
De rede is in de eerste plaats ontwikkeld om ons te laten samenwerken en niet zozeer om abstracte, logische problemen op te lossen of zelfs om ons te helpen conclusies te trekken uit onbekende gegevens; het ontwikkelde zich eerder om de problemen op te lossen die het leven in samenwerkingsverbanden met zich meebracht.
“Reden is een aanpassing aan de hypersociale niche die mensen zelf hebben ontwikkeld”, schrijven Mercier en Sperber. Gewoontes die raar, mal of gewoon dom lijken vanuit een ‘intellectualistisch’ oogpunt, blijken slim te zijn vanuit een sociaal ‘interactionistisch’ perspectief.
Voorkeur voor het eigen gelijk
Bij beleggen is het bevestigingsvooroordeel van belang. Wanneer beleggers slechts op zoek zijn naar wat hun visie bevestigt. Mercier en Sperber geven de voorkeur aan de term ‘myside bias’. Mensen hebben de neiging om informatie te omarmen die hun overtuigingen ondersteunt en verwerpen informatie die in tegenspraak is met hen. Geconfronteerd met het argument van iemand anders, zijn we behoorlijk bedreven in het opsporen van de zwakke punten. Onze meningen willen we liever niet afkraken.
Een recent experiment uitgevoerd door Mercier en enkele Europese collega’s toont deze asymmetrie aan. Deelnemers werden gevraagd om een reeks eenvoudige redeneerproblemen te beantwoorden. Ze werden vervolgens gevraagd om hun antwoorden toe te lichten en kregen de kans om ze aan te passen als ze fouten identificeerden. De meerderheid was tevreden met hun oorspronkelijke keuzes; minder dan vijftien procent veranderde van gedachten in stap twee.
Onze voorouders hadden niet te maken met gefabriceerde studies, nepnieuws, of Twitter. Het is daarom geen wonder dat de rede tegenwoordig vaak tekortschiet. De omgeving is te snel veranderd.
Wilt u beter handelen? Wij bieden u een persoonlijke cursus aan waarin wij uit de doeken doen hoe u beter kunt beleggen. KLIK HIER voor meer informatie
Illusie van verklarende diepte
Mensen geloven dat ze veel meer weten dan ze eigenlijk doen. Steven Sloman, een professor aan Brown, en Philip Fernbach, een professor aan de Universiteit van Colorado, zijn ook cognitieve wetenschappers. Ook zij geloven dat gezelligheid de sleutel is tot hoe de menselijke geest functioneert of, misschien beter: wanprestatie levert. Ze beginnen hun boek “The Knowledge Illusion: Why We Never Think Alone” (Riverhead), met een blik op toiletten.
Vrijwel iedereen in de Verenigde Staten, en zelfs in de ontwikkelde wereld, is bekend met toiletten. Een typisch doorspoeltoilet heeft een keramische kom gevuld met water. Wanneer het handvat wordt ingedrukt of de knop wordt ingedrukt, wordt het water – en alles wat erin is gedeponeerd – in een buis en vervolgens in het rioleringssysteem gezogen. Maar hoe gebeurt dit eigenlijk?
In een onderzoek bij Yale werden afgestudeerde studenten gevraagd om hun kennis van alledaagse apparaten, inclusief toiletten, ritsen en cilindersloten, te beoordelen. Vervolgens werd hen gevraagd om gedetailleerde, stapsgewijze uitleg te geven over hoe de apparaten werken en om hun begrip opnieuw te beoordelen. Blijkbaar onthulde de vragenlijst hun eigen onwetendheid. Hun zelfvertrouwen daalde. (Toiletten blijken ingewikkelder dan ze lijken.)
Minder emotie is meer rendement ! Wacht niet langer en beleg als een professional ! Beleg via automatische beleggingssystemen! KLIK HIER voor meer informatie.
Sloman en Fernbach zien dit effect, dat ze de “illusie van verklarende diepte” noemen, zowat overal. Mensen geloven dat ze veel meer weten dan ze eigenlijk doen. Wat ons in staat stelt om aan dit geloof vast te houden, zijn andere mensen. In het geval van mijn toilet heeft iemand anders het zo ontworpen dat ik het gemakkelijk kan bedienen. Dit is iets waar mensen heel goed in zijn. We vertrouwen op elkaars expertise sinds we erachter kwamen hoe we samen konden jagen, wat waarschijnlijk een belangrijke ontwikkeling was in onze evolutionaire geschiedenis. We werken zo goed samen dat we niet weten waar ons eigen begrip eindigt en waar die van andere beginnen.
Enquêtes over veel andere problemen hebben even teleurstellende resultaten opgeleverd. “In de regel komen sterke meningen niet voort uit diepgaand inzicht,” schrijven Sloman en Fernbach. En hier versterkt onze afhankelijkheid van andere geesten het probleem. Als uw standpunt over bijvoorbeeld de betaalbare zorgwet ongegrond is en ik daarop vertrouw, dan is mijn mening ook ongegrond. Wanneer ik met Tom praat en hij besluit dat hij het met me eens is, is zijn mening ook ongegrond, maar nu we met z’n drieën instemmen, voelen we ons meer zelfvoldaan over onze opvattingen. Als we nu allemaal alle informatie die onze mening tegenspreekt negeren als niet overtuigend, dan begrijp je de Trump-regering.
Een gevolg van de natuurlijkheid waarmee we cognitieve arbeid verdelen,” schrijven ze, is dat er “geen scherpe grens is tussen iemands ideeën en kennis” en “die van andere leden” van de groep. “Onze afhankelijkheid van andere meningen versterkt het probleem. In de regel komen sterke gevoelens over problemen niet voort uit diepgaand inzicht,” schrijven Sloman en Fernbach. En hier versterkt onze afhankelijkheid van andere geesten het probleem.
Een manier om naar de wetenschap te kijken, is als een systeem dat corrigeert voor de natuurlijke neigingen van mensen. In een goed beheerd laboratorium is er geen ruimte voor eigengereidheid. ; de resultaten moeten reproduceerbaar zijn in andere laboratoria, door onderzoekers die geen motief hebben om ze te bevestigen. En dit, zou kunnen worden beargumenteerd, is waarom het systeem zo succesvol is gebleken. Op een bepaald moment kan een veld worden gedomineerd door ruzies, maar uiteindelijk heeft de methode de overhand. De wetenschap gaat vooruit, zelfs als we vast blijven zitten.
