Demografie is meestal geen populair onderwerp voor beleidsmakers of ceo’s. Demografische trends gaan heel langzaam en zijn niet erg zichtbaar. Ze zijn derhalve niet interessant.
Sinds Covid is dat verandert, omdat arbeidsparticipatie in veel westerse landen sterk daalde. Een beperkt arbeidsaanbod duwt echter wel de lonen omhoog en maakt het voor bedrijven moeilijker om hun doelstellingen te bereiken.
De demografische druk valt ook nog eens samen met een sterke stijging van de inflatie. Dat zet de politiek onder druk en heeft centrale banken gedwongen de rente sterk te verhogen in de hoop de inflatie zo de kop in te drukken. Dat is echter wel slecht voor de economische groei. Dat is weer heel vervelend voor bedrijven, omdat die geconfronteerd worden met stijgende looneisen..
Beleidsmakers moeten wat, maar wat, dat weten ze niet. Moeten ze een ontevreden bevolking te vriend houden of moeten ze oog hebben voor de economische risico’s op de langere termijn? De pensioenstakingen in Frankrijk laten zien dat de aanpak van demografische uitdagingen niet gemakkelijk is.
Overheden en bedrijven zullen toch met maatregelen moeten komen die de productiviteit verhogen. Zo niet dan dreigt het gevaar van een dalende productiviteit, terwijl een steeds grotere groep een beroep doet op uitkeringen en pensioenen.
Tot dusverre lijkt er te weinig oog voor de risico’s van lange termijninflatie en fiscaal beleid als gevolg van demografische veranderingen. Lonen zullen de komende jaren blijven stijgen als het aanbod van arbeid blijft krimpen. Dat werkt op den duur inflatoir. Een te klein arbeidspotentieel gekoppeld aan een stagnerende productiviteit werkt ook nog eens inflatoir. De productie kan immers de consumptievraag niet bijhouden.
Los van de inflatie moeten beleidsmakers nog meer onpopulaire beslissingen gaan nemen. Gaan we bezuinigen op de ouderenzorg, gaan we de belastingen verhogen of accepteren we hogere overheidstekorten? In samenlevingen die steeds meer polariseren, is dat een helse opgave.
Aan dit betoog zit natuurlijk ook een beleggersopgave. De demografische uitdaging kan tot gevolg hebben dat de rente relatief hoog blijft. Ook kunnen de kosten voor arbeid en krediet oplopen. Dat is slecht voor de winstmarges. Aanhoudend hoge politieke onrust kan gevolgen hebben voor het uitgave patroon van de consument of ondernemer. Zoals het sentiment invloed heeft op waarderingen, zo heeft een patroon van voorzichtige uitgaven en investeringen invloed op de winstgevendheid van bedrijven.
De extra aandacht voor demografische trends is bitter noodzakelijk! Een neerwaartse vicieuze cirkel dreigt immers.
