Actief of passief beleggen?

Één van de belangrijkste keuzes die een belegger moet maken is de keuze tussen actief en passief beleggen. Maar wat zijn nu precies de verschillen tussen beide strategieën.

Inleiding

Beleggers investeren geld in verschillende beleggingscategorieën, zoals aandelen, obligaties, onroerend goed, e.d. met als doel het realiseren van rendement. Dit rendement dient hoger te zijn dan het rendement van een ‘veilige’ spaarrekening. Dat is logisch, zou het verwachte rendement van een belegging namelijk lager zijn, dan zou de belegger kiezen voor het rendement van de spaarrekening. In beleggingstermen noemen we dit extra verwachte rendement een compensatie voor het genomen risico.

Zodra een belegger eenmaal gelden heeft geïnvesteerd in de verschillende beleggingscategorieën, zal hij merken dat de gerealiseerde rendementen enorm zullen fluctueren, soms omhoog maar ook zeker omlaag. De fluctuaties binnen de beleggingscategorie aandelen zijn aanzienlijk hoger dan de fluctuaties van de beleggingscategorie obligaties. Het risico van de beleggingscategorie aandelen is dan ook aanzienlijk hoger dan die van obligaties.

Door de jaren heen leveren de verschillende beleggingscategorieën de belegger rendement op. Hoe risicovoller de beleggingscategorie des te hoger de rendementsverwachting maar ook des te groter de kans op verlies. Met name beleggers in aandelen hebben dit de afgelopen jaren aan den lijve ondervonden. Het afgelopen decennia hebben beleggers in aandelen weinig plezier beleefd aan hun beleggingen in aandelen. Als we kijken naar het rendement van de MSCI-Wereldindex, dat de prestaties van de grootste aandelen uit de volwassen economieën weergeeft, dan constateren we dat het gemiddelde jaarrendement over de afgelopen tien jaar -2,3 % bedraagt. Beleggers in aandelen hebben de pech gehad dat er het laatste decennia maar liefst twee grote gebeurtenissen hebben plaatsgevonden, namelijk het doorprikken van de internetzeepbel en het uitbreken van de kredietcrisis.

Op de langere termijn blijkt dat het rendement van aandelen, zelfs na het uitbreken van de kredietcrisis, nog altijd een zeer acceptabele 8,5 % bedraagt.

De genoemde rendementen noemen we het marktrendement. Elk verschillende beleggingscategorie heeft zijn eigen marktrendement. Om het nog complexer te maken, kunnen we de verschillende beleggingscategorieën ook weer opdelen in subcategorieën. Als we alleen al kijken naar de beleggingscategorie aandelen, dan kunnen we aandelen indelen op basis van geografie, zoals Europa, Azië, opkomende landen, V.S. maar ook op basis van beleggingsstijl, zoals groei en waarde-aandelen maar ook op basis van marktkapitalisatie, zoals aandelen van grote ondernemingen en aandelen van kleine ondernemingen.

Elke subcategorie heeft weer zijn eigen rendements- en risicokarakteristieken. Het rendement wordt gemeten aan de hand van een index.

Actief beleggen

Actieve beleggers proberen een beter rendement te behalen dan de markt die zij volgen. Ca. 90 % van alle beleggers zijn actieve beleggers en proberen dus ‘de markt te verslaan’.

Zij volgen de volgende technieken om dit doel te realiseren;

1.     Aandelenselectie;

2.     Timing;

3.     Selectie van de ‘winnende’ fondsbeheerder;

4.     Selectie van de ‘winnende’ beleggingsstijl.

Beleggers die doen aan ‘aandelenselectie’ proberen een aandeel te selecteren dat naar verwachting beter gaat presteren dan de markt. Beleggers die ‘timen’ proberen de markt te timen. Als zij verwachten dat koersen gaan dalen, dan zullen zij tijdelijk ‘uit de markt’ willen zijn om weer in te stappen als er een koersstijging wordt verwacht. Bij selectie van de ‘winnende’ fondsbeheerder proberen beleggers de markt te verslaan door te beleggen in het beleggingsfonds met het beste ‘trackrecord’. Vaak zijn dit fondsen die erg in het nieuws zijn gekomen, mede door deze goede prestaties in het verleden. Bij selectie van de ‘winnende’ stijl proberen beleggers hun geld te beleggen in een stijl, die wederom naar verwachting beter gaat presteren dan de markt.

Passief beleggen

Passieve beleggers zijn van mening dat de markt niet kan worden verslaan en trachten een vergelijkbaar rendement te realiseren als de markt. Indexbeleggen is niets meer en minder dan te proberen een vergelijkbaar rendement dan de relevante markt na te streven.

De beleggingsfondsen die de prestaties van een index proberen na te bootsen zijn indextrackers en indexfondsen. Beide zijn beleggingsfondsen die een bepaalde index nauwgezet volgen en dus een vergelijkbaar rendement realiseren met een vergelijkbaar risico als de index zelf. Deze fondsen kunnen veel verschillende indices volgen. Zo kan er een aandelenindex gevolgd worden, een obligatie-index, een onroerendgoed-index, e.d. Er bestaan passieve indices maar ook intelligente indices.

Empirische conclusies

Naar de prestaties van actief en passief beheerde beleggingsfondsen is veel onderzoek gedaan. Als alle onderzoeken op één hoop worden geveegd, dan blijkt dat hoe langer de periode die is onderzocht, des te groter de kans is dat de relevante index beter presteert dan een actief beheerd beleggingsfonds.

S&P heeft recentelijk weer haar halfjaarlijkse studie uitgebracht.

Klik op figuur om te vergroten (opent in nieuw venster)

Van alle Amerikaanse aandelenfondsen wordt over een periode van vijf jaar 59,05 % verslagen door de markt. In vrijwel alle sub-beleggingscategorieën is de kans dat een actief beheerd beleggingsfonds de ‘markt’ heeft verslagen niet al te groot. S&P heeft in dit onderzoek ook beleggingsfondsen die internationaal beleggen bestudeerd en wat blijkt ziet u in onderstaande figuur:

Klik op figuur om te vergroten (opent in nieuw venster)

Bij beleggingsfondsen die in aandelen uit de opkomende landen beleggen wordt maar liefst 89,71 % verslagen door de markt. Dat betekent grofweg dat een belegger een kans heeft van ca. 10 % dat hij een beleggingsfonds weet te selecteren dat de markt weet te verslaan.

Bij fondsen die in obligaties beleggen zijn de conclusies nog duidelijker.

Klik op figuur om te vergroten (opent in nieuw venster)

Actief beheerde beleggingsfondsen die in Staatsobligaties beleggen worden over een 5-jaars periode in maar liefst 97,67 % verslagen door de markt. Dat betekent dus dat er een kans is van 2,33 % dat een belegger een actief beheer beleggingsfonds heeft geselecteerd dat de markt heeft verslagen. Wij bij De Vries Investment Services noemen deze beleggers dan ook kansloos.

Let wel, we praten nu nog over de prestaties van actief beheerde beleggingsfondsen in vergelijking met het marktrendement. De prestaties van beleggers zijn een stuk slechter. Uit een studie van Dalbar blijkt dat de gerealiseerde rendementen van belegger jaarlijks ca. 8 % lager is dan het marktrendement. De reden is overigens eenvoudig. Beleggers kopen het winnende beleggingsfonds na de prachtige prestaties van het fonds. Na aankoop blijven de prestaties in de meeste gevallen achter bij de markt.

Conclusie

Passief beheerde beleggingsfondsen presteren gemiddeld aanzienlijk beter dan actief beheerde beleggingsfondsen. De belangrijkste reden dat in Nederland vrijwel alle beleggers beleggen in actief beheerde beleggingsfondsen komt door het verdienmodel van de Nederlandse beleggingsindustrie. Zolang beleggers niet bereid zijn te betalen voor professioneel beleggingsadvies, zullen de inkomsten uit andere bronnen gegenereerd moeten worden. Hierdoor zijn de kosten (te) hoog en zijn de gerealiseerde rendementen van de meeste beleggers aanzienlijk lager dan de marktrendementen. Weliswaar zien steeds meer beleggers in dat het verstandiger is te betalen voor professioneel beleggingsadvies en stappen daarom over naar een onafhankelijke vermogensbeheerder.

Samengevat kun je de verschillen tussen passief en actief beleggen als volgt samenvatten:

	Actief beleggen	Passief beleggen
Beleggingsdoel	Verslaan van de relevante index	Het realiseren van een vergelijkbaar rendement als de relevante index of beleggingscategorie
Gerealiseerd rendement particuliere beleggers	3,7 % per jaar	S&P: 13,2 % per jaar
Gebruikte technieken	Voorspellen, technische – en fundamentele analyse, Geluk, intuïtie, gokken	Kwantitatieve analyse, statistische analyse gebaseerd op lange termijn rendementen en risico’s van de markten.
Aantal transacties	Veel	Weinig
Marktaandeel in Nederland onder particuliere beleggers	Ca. 95 % van alle beleggers	Ca. 5 % maar snel toenemend
Marktaandeel in Nederland onder institutionele beleggers	Ca. 55 %	Ca. 45 % maar snel toenemend
aanbieders	Alle Nederlandse banken bieden actief beheerde beleggingsfondsen aan.	Vanguard, iShares, e.d.
Netto rendement	(ver) achterblijvend bij prestaties van de relevante index.	Gelijk aan de relevante index
Kosten	Hoog	Laag
Verdiensten voor bank	Hoog	Nihil

Jan de Vries
www.devriesinvestmentservices.nl