De aandelenmarkten kregen afgelopen week de grootste daling voor de kiezen in ruim 2 jaar. De Duitse DAX en Amerikaanse Russell 2000 index spannen de kroon en staan ruim 12% onder de top van de afgelopen maanden.
De meeste indices staan voor dit jaar in de min en onder het belangrijke 200 daags voortschrijdend gemiddelde, die vaak als scheidslijn wordt gezien tussen een bull- en een bearmarkt. De serene rust van de afgelopen maanden is door de recente tsunami van volatiliteit van het toneel verdwenen. De VIX indicator is in enkele maanden ruim verdubbeld en staat nu op 22, de hoogste stand in bijna 2 jaar.
We mogen van een ware metamorfose op de beurzen spreken en mijn voorspelling van 22 september in de column AliBubble krijgt vorm:‘Het lijkt erop dat de zeepbel op de Amerikaanse beurzen de komende weken met enorm geweld uiteen zal spatten. Ik schat de kans op 75% dat de S&P 500 binnen nu en enkele weken een scherpe correctie of (mini) crash zal inzetten’.
Blind vertrouwen
Maar wat is nu de ‘trigger’ van deze plotselinge verkoopgolf? Er waren natuurlijk al enige tijd signalen dat er een correctie op de loer lag maar de agressiviteit en intensiviteit van de recente daling heeft toch menigeen verrast. De aanleiding voor de huidige daling komt zondermeer op het conto van de centrale banken. Zij waren het die de afgelopen jaren voor een blind vertrouwen zorgden bij de beleggers met hun belofte dat ze goed voor u en mij en onze koopkracht zouden zorgen. Beleggers maakten iedere keer een rondedansje als er weer slecht economische nieuws werd gepubliceerd. Want slecht nieuws betekende nog meer gratis geld en een nog lagere rente. Dit Pavlov gedrag werd een dusdanig automatisme dat we al jaren geen correctie van groter dan 5% zagen op de beurzen.
Handdoek in de ring
Maar het nieuws is nog steeds slecht. Sterker nog lijkt steeds slechter te worden vooral als we naar de recente Duitse en Japanse economische cijfers kijken. Waarom is slecht nieuws nu opeens geen goed nieuws meer voor de beurs? De centrale banken lijken sinds kort de handdoek in de ring te gooien en zitten met hun handen in het haar. Ondanks triljoenen dollars gratis geld en 0% rente blijft de wereldeconomie op de rand van een nieuwe recessie balanceren. Draghi weet het niet meer en moppert dat de overheden hun steentje moeten bijdragen, de Bundesbank heeft genoeg van de wanhoopsdaden van Draghi die ten koste gaan van de Duitse belastingbetaler, Abenomics in Japan faalt duidelijk nu bekend werd dat het Bruto Nationaal Product in het 2 kwartaal met maar liefst 7,20% op jaarbasis daalde en consumptie daalde met 19%. De Fed wordt ook nerveus. Uit de notulen van afgelopen week blijkt dat men zich zorgen maakt over de economische groei als gevolg van de sterke Amerikaanse Dollar. Men heeft nu min of meer besloten de rente voor onbepaalde tijd niet te verhogen (lees niet kunnen te verhogen). Vrij vertaald: Als de Fed de rente verhoogd zal de economische groei dalen danwel komt een recessie in zicht.
Vertrouwenscrisis
Uit alles blijkt dat de acties van de centrale banken niet het gewenste langdurig effect hebben maar ook dat hun overtuigingskracht richting de beleggers tanend is. Het rotsvast vertrouwen van de beleggers in het adagium: ‘Don’t fight the Fed’ wankelt. Slecht economisch nieuws wordt door de belegger nu als slecht voor de beurs gezien. En rentedrukkende signalen van de centrale banken worden nu ervaren als een teken van economische zwakte in plaats van een reden om blind aandelen te kopen. Er is sprake van een vertrouwenscrisis tussen de centrale banken en de beleggers en dat is de reden van de 180 graden draai in het gedrag van beleggers en de ‘trigger’ van de huidige sell-off.
Bibberindex
De indicator die thans het best weergeeft dat er een ware metamorfose op de beurzen plaatsvindt, is de VIX. Deze angstindicator verkeerde afgelopen jaren in een soort sluimerstand. De centrale banken hadden het volste vertrouwen van de beleggers en dus was er geen enkele reden voor angst. Maar daar is dus de afgelopen weken bruusk een eind aan gekomen. De VIX steeg van een ‘all time low’ begin juli iets boven de 10 naar eind vorige week tot 22, ruim een verdubbeling dus in 3 maanden tijd. Hier een weekgrafiek van de VIX over de afgelopen 5 jaar. We zien thans 3 belangrijke technische ontwikkelingen in de VIX. Een uitbraak boven de belangrijke grens van 20, een uitbraak boven de high van 2013 en een stand boven het 200 weeks voortschrijdende gemiddelde.
Veel beleggers gingen er de afgelopen maanden vanuit dat we met een ‘nieuw normaal’ op de beurzen hadden te maken en dat correcties van groter jdan 10% niet meer van deze tijd waren. Maar deze keer is het niet anders. De historie herhaalt zich in grote lijnen altijd opnieuw simpelweg omdat de menselijke natuur nooit verandert. Als belegger dien je altijd sceptisch te zijn als koersen langer dan normaal stijgen. Maar aan de andere kant moet je ook meer enthousiast worden als koersen flink dalen. Ik ben inmiddels minder sceptisch dan enige weken geleden maar enthousiast nog beslist niet.
Jan van Gemeren (1958) is een oude rot in de vermogensbeheerwereld die zijn actieve loopbaan eind 2000 vaarwel zei en sinds 2003 woonachtig is in Thailand. Sinds 2008 is hij eindredacteur en analist bij GannAnalist. Via deze beleggingsresearchservice publiceert hij wekelijks een tweetal beleggingsanalyse rapporten: Brains & Analysis en WaveRider. Meer info en dagelijks bijgewerkte analyses op www.gannanalist.com
