De AEX Index is ten opzichte van het dieptepunt in oktober 2022 met 20% gestegen. Dit betekent dat we officieel in een bull markt zitten. Maar is dit wel een teken van economisch herstel? Of is het een tijdelijke opleving die niet gebaseerd is op de werkelijke situatie? In dit artikel leggen we uit wat de factoren zijn die de beurskoersen beïnvloeden en wat de vooruitzichten zijn voor de tweede helft van het jaar.
Consumentenvertrouwen blijft laag
Een belangrijke indicator voor de economische gezondheid is het consumentenvertrouwen. Dit meet hoe optimistisch of pessimistisch de mensen zijn over hun financiële situatie en de algemene economische omstandigheden. Zoals te zien is in de onderstaande grafiek, blijft het consumentenvertrouwen in juni op hetzelfde lage niveau als de vorige drie maanden.
Consumenten vinden het nu met name geen goede tijd om grote aankopen te doen. Lang niet alle werkenden en gepensioneerden hebben de hoge inflatie gecompenseerd gekregen door middel van een hoger loon of uitkering. De hoge rente maakt het minder aantrekkelijk om een huis met een hypotheek erop te kopen. De angst voor opnieuw hogere energieprijzen maakt huishoudens in het algemeen terughoudend.
Het glas is half leeg…
Het lage consumentenvertrouwen heeft ook gevolgen voor de bedrijvigheid. De Nederlandse inkoopmanagersindex (PMI) stond in mei op het laagste niveau van de afgelopen tien jaar, uitgezonderd het begin van de coronacrisis. Deze index meet de activiteit in de industrie, de dienstensector en de bouw. Een lage PMI duidt op een krimp of een vertraging van de groei. Internationaal geven transportondernemingen als Maersk en Fedex lagere verwachtingen af. Zij zien minder vraag naar hun diensten, wat wijst op een afname van de wereldhandel. In het eerste kwartaal konden bedrijven hun cijfers vaak nog redden door de prijzen te verhogen. De verwachting is dat ze dat in het tweede kwartaal niet nog een keer kunnen doen. De zorg van DNB-baas Klaas Knot ten aanzien van een mogelijke loon-prijsspiraal lijkt op basis van dit soort gegevens ongegrond.
Het glas is half vol…
Toch zijn er ook positieve factoren die de aandelenmarkt ondersteunen. De sterke arbeidsmarkt is zeker een factor. Zowel in Nederland als de EU is de werkloosheid lager dan in 2019. Zolang consumenten een baan hebben kunnen ze negatief denken, maar blijven ze wel inkomen ontvangen en uitgeven. Als er in beperkte mate ontslagen vallen heeft zeker een deel van die mensen naar alle waarschijnlijkheid snel weer een andere baan. Een andere factor is het uitzicht op renteverlagingen, mogelijk al in de eerste helft van 2024. Als consumenten uit onzekerheid de hand op de knip houden zal de inflatie gaan dalen. Als de inflatie hard genoeg daalt is dat een belangrijke reden voor de Europese Centrale Bank om de rente niet langer zo hoog te houden.
Een zachte landing is niet uitgesloten
Historisch gezien duurt het gemiddeld 18 tot 24 maanden totdat de renteverhogingen effect sorteren in de reële economie. Dat is gemeten vanaf de eerste renteverhoging, die plaatsvond in juli 2022. Vaak komt er een einde aan een economische cyclus door een recessie, die soms zo zwaar is dat die uitmondt in een crisis. Het hoeft echter niet zo te zijn. Tijdens de coronapandemie hebben bedrijven en huishoudens buffers aangelegd, die in de komende maanden kunnen worden benut. Dat maakt dat we op dit moment een ‘zachte landing’ niet kunnen uitsluiten. Zodra de inflatie onder controle is kan de ECB de rente verlagen en kan de basis worden gelegd voor een echte bull markt in de loop van 2024.
Conclusie
De beurskoersen stijgen ondanks het lage consumentenvertrouwen, maar dit is geen garantie voor een duurzaam economisch herstel. Er zijn nog veel onzekerheden en risico’s die de groei kunnen afremmen of zelfs omslaan in een krimp. Aan de andere kant zijn er ook kansen en mogelijkheden om de economie weer op gang te brengen. Het is daarom belangrijk om de ontwikkelingen goed in de gaten te houden en niet blind te varen op de beurskoersen. Zoals Van Oudheusden zegt: “Het is te vroeg voor euforie, maar ook te vroeg voor paniek.”
Dit artikel is gebaseerd op een analyse van eToro’s marktanalist Jean-Paul van Oudheusden
