De meest recente World Economic Outlook van het IMF biedt geen prettige leesstof. De wereld is beland in de grootste crisis sinds de WO II en de grootste economische crisis sinds de Jaren Dertig van de vorige eeuw. Beide crises doen zich voor op een moment, dat er diepgaande onenigheid bestaat tussen de grootmachten en dat er bij sommige overheden sprake is van een stuitende incompetentie.
Een van de grootste onzekerheden van dit moment is hoe kortzichtige leiders gaan reageren op een wereldomvattende bedreiging. Want de voorspellingen van het IMF zijn niet mals. Global output per hoofd zal dit jaar met 4,2% dalen. In het rampjaar 2009 bedroeg die krimp slechts 1,6%. Ongeveer 90% van alle landen zullen een negatieve economische groei laten zien tegen 62% in 2009. Toen schoot China de wereldeconomie te hulp. De vraag is wie of wat dat anno 2020 zal doen.
Voor de ontwikkelde economieën voorziet het IMF een daling van 12% tussen het laatste kwartaal van 2019 en het 2de kwartaal van 2020. Voor de Opkomende Landen zal de daling 5% bedragen. Het IMF gaat er vooralsnog van uit, dat het 2de kwartaal het slechtste zal zijn, maar dat daarna de omslag komt. Het zal echter tot 2022 duren voordat de economie weer terug is op het niveau van het 4de kwartaal van 2019. Let wel , dit is het basisscenario en veronderstelt dat zaken weer terug naar normaal gaan in de 2de helft van 2020.
Scenario’s
Er zijn dus ook somberdere scenario’s mogelijk. Zo kan de lockdown veel langer duren dan ingecalculeerd. Ook is het mogelijk dat het virus terugkeert in 2021 en tenslotte is een combinatie van beide mogelijk. In het 3de en ergste geval zal de krimp van de output in 2021 nog 8% lager uitkomen dan in het basisscenario. De overheidsuitgaven zouden in de ontwikkelde economieën 10% hoger uitkomen en de staatschuld zou nog eens met 20% groeien bovenop het basisscenario.
Het zijn niet meer dan scenario’s, want het kan allemaal nog veel erger. Stel dat het virus muteert of dat er geen doeltreffend vaccin ontwikkeld wordt in het komend jaar. Verzin een list, Tom Poes, zou heer Bommel zeggen! Het lijkt slim om de lockdown pas op te heffen als het virus enigszins onder controle is. Een te snelle opheffing van de beperkingen kan voor een nieuwe golf van besmettingen zorgen en onze toch al fragiele gezondheidszorg verder in de vernieling helpen. Als de economie weer open gaat, zou het goed zijn, als de testcapaciteit sterk verbeterd is, evenals de mogelijkheden om de besmettingshaard terug te volgen. Ook de capaciteit voor quarantaine moet eerst op niveau gebracht worden.
Internationale aanpak
Het allerbelangrijkste is misschien, dat een overlegorgaan als de G-20 een internationale aanpak voor het bestrijden van de pandemie gaat organiseren. Gebeurt dat niet, dan zullen onnodig veel mensen komen te overlijden. De pandemie en de lockdown zijn wereldomspannende gebeurtenissen. Dat vraagt om een internationale respons zowel op het gebied van de gezondheid als op het gebied van de economie. Arme landen moeten steun krijgen op het gebied van de gezondheidszorg, maar moeten ook financieel gesteund worden in het overeind houden van hun economie. Het IMF kan hier een rol van belang spelen door een extra uitgifte van zogeheten special drawings rights.
Nationalisme dat weer de kop opsteekt
Donald Trump is daar het meest schrijnende voorbeeld van, maar ook binnen de EU is dat nationalisme goed merkbaar. De Grote Depressie van de Jaren Dertig leert hoe fnuikend dit economisch nationalisme kan uitpakken. Overheden, waar ook ter wereld, doen er goed aan die lessen ter harte te nemen. Een pandemie kan elk land treffen, niets of niemand uitgezonderd. Landen zijn geen eilanden.
Het is geen groot geheim. Overheden weten in beginsel goed wat er moet gebeuren om de fouten van toen te voorkomen. De bange vraag is of ze de lessen van toen wel willen leren.
Bron:
Martin Wolf, the world economy is now collapsing, Financial Times, 15 april 2020
