Wat wil Poetin werkelijk?

Op 16 maart jl. stemde de overwegend Russische bevolking van de Krim voor de afscheiding van de Krim en voor aansluiting bij Rusland. Daarmee was de annexatie nagenoeg een feit en sindsdien heeft president Poetin de aandacht naar het Oosten van Oekraïne verlegd. Ook daar wonen veel Russen, die weinig moeten hebben van het huidige regime in Kiev en die graag de banden met het oude moederland weer willen versterken.

Al ten tijde van de cisis rond de Krim begon Poetin de nieuwe regering in Kiev de duimschroeven aan te draaien. Rusland verzamelde een grote troepenmacht van 40 000 soldaten aan de oostgrens van Oekraïne. Het ging zogenaamd om een oefening die al tevoren was gepland, maar er ging in ieder geval een grote dreiging vanuit. Volgens de Amerikaanse generaal Breedlove was Rusland twee weken geleden al in staat om elk moment Oekraïne binnen te vallen.

De vraag is of Poetin bereid is dit doen. Voorlopig lijkt het daar niet op. Het ziet er meer naar uit, dat hij het Krim scenario gaat volgen. Terwijl de hele wereld de aandacht gericht houdt op de troepenmacht aan de grens, moeten pro-Russische elementen hun werk in het Oosten van Oekraïne doen. Dat is wat er in ieder geval in het afgelopen weekeinde gebeurd is. In steden als Charkov en Donetsk trokken burgers de straat op en namen bezit van overheidsgebouwen. Bovendien eisten ze een referendum over een mogelijke aansluiting van het oostelijk deel van Oekraïne bij Rusland. Ze vroegen trouwens de Russische president op voorhand troepen te sturen om hun eisen voor onafhankelijkheid kracht bij te zetten. De overeenkomsten met het verloop van de gebeurtenissen op de Krim zijn treffend. Poetin op zijn beurt houdt zich het recht voor militair tussen beide te komen als de rechten en belangen van de Russische minderheid met voeten getreden worden. Op die manier houdt hij de druk op de ketel en de regering in Kiev onder druk.

Oplopende spanningen in het Oosten en een dreigende gasboycot moet de regering van Kiev aan tafel dwingen met de Russen. Die hebben maar één eis: Oekraïne moet een federale staat worden, waarbij de samenstellende delen een hoge mate van zelfstandigheid verkrijgen. Ze moeten zelfs een eigen buitenlands beleid kunnen voeren. Komt er een dergelijke federale staat, dan zal het Oosten zich zonder veel bedenkingen aansluiten bij Rusland.

Of het voor Rusland gewenste scenario zich zo gaat ontvouwen is nu nog onduidelijk. Wel is duidelijk, dat Poetin alle opties wil openhouden. Zo heeft minister Lavrov een artikel in the Guardian geschreven, waarin hij het Westen en de NATO beschuldigde van destabilisatie van Oekraïne. Dat moest maar eens ophouden. Volgens Lavrov zijn er Amerikaanse huurlingen in het land, die dat land bijstaan in het neerslaan van de pro-Russische activisten. Dat valt voor Rusland niet te verteren en het zou hen kunnen dwingen in te grijpen.

Voorlopig heeft Poetin in dit pokerspel de beste troefkaarten in handen. Het Westen heeft weliswaar een beperkte boycot tegen Rusland afgesproken. Het is nog maar de vraag of zeker Europa veel verder wil gaan. Ongeveer 35% van het benodigde gas komt uit Rusland en die afhankelijkheid maakt voorzichtig. Het duurt jaren voordat die afhankelijkheid effectief verminderd is. Daarnaast voelt vooral Duitsland weinig tot niets voor het uitbreiden van de sancties. De goede banden prevaleren vooralsnog. De Amerikanen willen waarschijnlijk wel verdere maatregelen tegen Rusland, mochten zaken onverhoopt misgaan. Ze staan echter nagenoeg alleen en president Obama heeft sinds zijn blunder in Syrië internationaal veel aan prestige ingeboet. Dat het westen niet gerust is op de uitkomst blijkt uit gedrag van de financiële markten. Na enkele weken van ongeremde stijging kwam daar op 7 april abrupt een einde aan. De olieprijs maakt een voorzichtige comeback.

Een boycot zal ongetwijfeld Russische reacties uitlokken en dat kan veel pijn gaan doen. Heel veel grote bedrijven hebben sinds 1989 grote belangen opgebouwd in dat land. Het meest kwetsbaar is misschien wel de energiesector. Nagenoeg alle oil majors hebben belangen opgebouwd in de Russische olie- en gassector. De meest kwetsbare partij is waarschijnlijk BP, gevold door Royal Dutch Shell. Feitelijk is echter elke sector van belang kwetsbaar voor Russische tegenmaatregelen.

Gratis nieuwsbrief

INVINCO biedt wekelijks tips voor beleggers. Schrijf u nu vrijblijvend in op hun gratis nieuwsbrief.

Dit is een opinie van Invinco GmbH en het mag niet worden opgevat als beleggingsadvies of uitnodiging om te gaan beleggen. In het verleden behaalde rendementen bieden geen garantie voor de toekomst.