De prijs voor een liter benzine is in de afgelopen weken onrustbarend snel gestegen. Volgens doemdenkers is het nog slechts een kwestie van tijd voordat de consument EUR 2 voor zijn liter. De klaagzangen zijn niet van de lucht en in de diverse media circuleren samenzweringstheorieën als verklaring voor de alsmaar stijgende prijzen. Ook oplossingen om de stijging te beperken doen de ronde met als meest serieuze optie het teruggeven van het kwartje van Kok!
Een stijgende vraag……
De prijs van een vat olie hangt af van een veelheid van factoren. Het gaat om vraag en aanbod, een lange of korte vorstperiode en bijvoorbeeld het volume van de aanwezige voorraden. Als de olievoorraden in de VS in de winter sneller dalen dan gemiddeld dan mag je verwachten dat de prijs voor een liter benzine stijgt, is het omgekeerde het geval dan wil de literprijs weleens voorzichtig dalen. Beleggers laten grosso modo hetzelfde gedag zien.
Juist omdat de markt zo snel reageert op cijfers, is het van belang de juiste cijfers naar buiten te brengen. Zo niet, dan kan de markt, dan kunnen beleggers in de war raken. Dat is wat er gebeurde toen het Internationaal Energie Agentschap (IEA)met cijfers over het olieverbruik naar buiten kwam. Wat bleek. De voorraden waren in de maanden november en december minder snel geslonken dan verwacht. Het vreemde is dat zowel in China en in de OECD landen (Goldman Sachs, Demand accelerating, so why is world oil inventory draw stalling? Januari 2011) de vraag naar olie scherp was toegenomen. In december kwam de vraag in China uit op pakweg 10 miljoen vaten per dag ofwel 1,5 miljoen vaten per dag meer dan in de vergelijkende periode in 2009. De vraag vloeide voort uit aanhoudende tekorten aan diesel. In de VS zien we dat juist in december de vraag versnelt na twee maanden van achterblijvende ontwikkelingen. In Europa gaat de vraagontwikkeling langzamer dan in China en de VS, maar ze blijft wel geleidelijk stijgen.
……..maar de voorraden blijven op peil
Volgens het IEA zijn de wereldwijde voorraden in het derde kwartaal met 1,2 miljoen vaten per dag sneller gedaald dan op basis van het seizoen had verwacht mogen worden. Over de laatste maanden van het jaar noteerde de IEA een seizoensmatige lagere vraag en dat terwijl de winter in de VS en in Europa vroeg en streng was ingevallen. Ter verdediging van de IEA, het gaat hier om voorlopige schattingen en die worden vaak naderhand (fors) bijgesteld.
Maar stel dat de voorlopige cijfers de juiste richting geven en niet zover bezijden de waarheid zullen blijken, wat kunnen we daar dan uit concluderen? Het verhaal kan twee richtingen opgaan: ofwel de vraag naar olie is los van de OECD en China fors omlaag gegaan. Dat kan. Dat is in 2008 in een reactie op de financiële crisis ook gebeurd. Ofwel, de olievoorraden zijn fors gestegen en het wereldwijde aanbod van olie was in het vierde kwartaal van 2010 veel groter dan aangenomen. De optie dat buiten China en de OECD de vraag naar olie is ingestort is niet reëel. Zeker niet als de geschatte groei voor de Opkomende Markten, behalve China, over het vierde kwartaal meer dan 5% heeft bedragen. De vraag zal ook daar eerder gestegen zijn dan gedaald. Logischerwijs blijft dan optie over: het aanbod op de wereldmarkt viel hoger uit.
OPEC
Als het aanbod inderdaad zo groot was, dat niet alleen aan de vraag voldaan kon worden maar dat tegelijkertijd de voorraden meer dan op peil bleven, dan moet er een grote partij actief zijn. Eigenlijk is daar maar een partij toe instaat en dat is Opec. Als dit het geval zou zijn, dan passen ook hier minimaal twee conclusies bij. De eerste is, dat OPEC van strategie veranderd is. In het verleden reageerde OPEC veel trager op de daling van de voorraden met het aanboren van hun reservecapaciteit. Nu lijkt OPEC daar in een eerder stadium mee begonnen. Als dat zo is, dan kunnen er problemen ontstaan, wanneer olievoorraden in de loop van dit jaar terugvallen naar hun normale niveau of zelfs daaronder dalen. Waar moet in dat geval het extra aanbod vandaan komen? Dat zou kunnen betekenen dat een nieuwe bull market in olie aanstaande is. Dat is slecht nieuws voor de consument die zijn liter benzine weer fors duurder ziet worden. Voor de belegger, daarentegen……..
Dr. C.A.M. Wijtvliet
corwijtvliet@dekritischebelegger.nl
De auteur is onafhankelijk financieel analist. Hij is tevens partner bij De Weygerbergen, bureau voor performancemeting en vermogensbegeleiding in Eindhoven, www.Weygerbergen.com
