Lithium; de nieuwe heilige graal

Onlangs deelde de viceminister van Industrie in China mee dat zij Europa volgen met het uitfaseren van traditionele benzine- en dieselauto’s. Hij voorspelde turbulente tijden voor de automobielindustrie en een spectaculaire opkomst van de elektrische auto. Als gevolg hiervan explodeerden de koersen van beursgenoteerde mijnbouwbedrijven die de grondstof lithium delven.

Lithium lijkt dit jaar de heilige graal voor beleggers. De productie van lithium is echter moeilijk. Het vereist veel technische en scheikundige kennis, en is bovendien erg weersafhankelijk. Dat heeft dit jaar voor problemen geleid in Australië, Argentinië en Chili, de drie grootste lithiumproducenten ter wereld. Tegelijkertijd is de vraag drastisch toegenomen. Het metaal kan immers gezien worden als de drijvende kracht achter de elektrische auto. Die oplaadbare batterijen worden gemaakt van lithiumcarbonaat. Deze ontwikkelingen hebben gezorgd voor een flitsende stijging van de lithiumprijzen. Lithium wordt daarnaast gebruikt in mobiele telefoons, maar de stijgende vraag is vooral te danken aan de elektrische revolutie in de autowereld.

Tesla alleen al wil bijvoorbeeld vanaf 2018 in haar superfabriek in Nevada 500.000 batterijen per jaar produceren. Voor één batterij is ongeveer 45 kg lithiumcarbonaat nodig. Mijnbedrijven trekken daarom massaal naar Argentinië en Chili, waar de productie van lithium tussen de 2.000 dollar en 3.800 dollar per ton kost. In Australië bedragen de kosten tussen de 4.000 dollar en 6.000 dollar per ton, omdat daar het metaal uit steen in plaats van pekel moet worden gewonnen. Veel projecten komen echter niet van de grond, omdat beginnende bedrijven de klus onderschatten of de technische kennis missen.

Ondanks toenemende activiteiten neemt het aanbod niet bijzonder toe. In vergelijking met vijf jaar eerder verdubbelde hierdoor de prijs van het metaal in 2016. Die opgaande lijn zet dit jaar door. Dankzij gevestigde producenten zoals Tianqi Lithium uit China en Albermale uit North Carolina zal het jaar waarschijnlijk eindigen met een klein aanbodoverschot. Dat is echter buiten de plannen van Elon Musk gerekend. Wanneer Tesla aan het eind van het jaar 700.000 Model 3’s verkoopt, wat volgens de topman mogelijk is, zullen nieuwkomers op de lithiummarkt nodig zijn om aan de vraag te kunnen voldoen. Veel investeerders durven echter niet te investeren in hun activiteiten, omdat ze vrezen dat de projecten op niets zullen uitlopen. Zo zal de prijs alleen maar verder stijgen.

Door de stijgende prijzen melden zich tientallen nieuwe bedrijven in de zoektocht naar lithium en nieuwe mijnlocaties. Nu wordt vrijwel de totale lithiumproductie beheerst door maar vijf mijnen. De grootste bedrijven zijn Sociedad Quimica y Minera de Chile (Chili), FMC (Verenigde Staten), Albemarle (Chili) en Orocobre (Australië). Vooral in de Atacama woestijn in Chili kan het lithium relatief gunstig worden gewonnen. Het is zoals gezegd echter de vraag of het aanbod echt zo snel opgevoerd kan worden om aan de snel stijgende vraag te kunnen voldoen. Zo had Orocobre maar liefst zeven jaar nodig tussen de exploratie en de verkoop van lithium. Er wordt vaak de vergissing gemaakt lithium te vergelijken met bijvoorbeeld ijzererts of andere bulkgoederen die wel relatief snel in productie te nemen zijn.

Dat de strijd om deze grondstof is losgebarsten blijkt wel uit het feit dat het Chinese Tianqi een belang heeft genomen in SQM. Wel stuitten de Chinezen op het quotum dat de Chileense regering toepast op de lithiumproductie. Op deze wijze tracht men de hoeveelheid onttrekkingen van lithium uit de Atacama woestijn te controleren. Wederom een reden waarom het aanbod van lithium waarschijnlijk niet zo snel zal stijgen als veelvuldig wordt aangenomen.

Naast de te verwachten vraag vanuit de automobielindustrie is er nog een sector erg geïnteresseerd in de grondstof. In de wereld van de alternatieve energie (zonnepanelen en windturbines) is het de uitdaging om oplaadbare batterijen te ontwikkelen die en goedkoop zijn en voldoende capaciteit bezitten om de opgewekte energie op te kunnen slaan.

Is de toekomst voor lithium dan louter zonnig? Nee, uiteraard zijn er ook bedreigingen. Zo leiden sterk oplopende prijzen altijd tot meer aanbod op termijn. Er wordt de komende jaren niet alleen veel meer vraag maar ook meer aanbod verwacht. Zo heeft Tianqi in China reeds een uitbreiding van zijn productie aangekondigd, net als de Greenbushes lithium mijn in het zuidwesten van Australië.  Meer mijnen maken zich klaar om hun productie op te voeren. Maar zoals al gezegd, het zou weleens niet zo’n vaart kunnen lopen met dat aanbod. Het laaghangende fruit lijkt te zijn geplukt en ieder extra aanbod gaat gepaard met meer moeite en meer kosten.

Het opstarten van een mijn kost tijd en de productie is zoals gezegd in handen van slechts een paar grote bedrijven. Mede daardoor kan het nog wel even duren voordat het aanbod aan de sterk toegenomen vraag kan voldoen. De Global X Lithium & Battery Tech ETF vertegenwoordigd in totaal 27 bedrijven wereldwijd die allen actief zijn in de winning van lithium of met de productie van batterijen. Er wordt een dividend uitgekeerd van 1,46 procent. Beleggers dienen zich wel te vergewissen dat deze lithium ETF een beta heeft van 1,27. Het is dus geen belegging met een bescheiden risico. De tracker staat genoteerd aan de NYSE. De voornaamste holdings zijn FMC Corp., Sociedad Quimica y Minera de Chile, Albemarle Corp, LG Chem en GS Yuasa. Samsung, Tesla en Panasonic maken er eveneens deel van uit.

Auteur heeft privé geen positie, cliënten van Fintessa hebben Global X Lithium & Battery Tech ETF in portefeuille. De redactie heeft geen positie in de genoemde effecten. Op dit artikel is onze disclaimer van toepassing.

Martine Hafkamp
Fintessa Vermogensbeheer