In mei van dit jaar raakte de financiële wereld lichtelijk gealarmeerd. Het bleek dat de financiële groep Espirito Santo International, gevestigd in Luxemburg, gesjoemeld had met de cijfers. De tweede bank van Portugal, Banco Espirito Santo (BES), was een volle dochter van deze financiële groep. BES had niet alleen veel leningen verstrekt aan het moederbedrijf, maar ook een groot deel van het schuldpapier verkocht aan haar eigen clientèle.
Portugal is zich nog steeds aan te ontworstelen aan de gevolgen van de financiële crisis van 2008. Om zich overeind te houden had het land een lening ontvangen van maar liefst € 78 miljard van het IMF en de EU. Een bedrag van € 12 miljard was bedoeld om zwakke banken te hulp te schieten. Daar was in mei nog € 6 miljard van over.
Het laatste waar zowel Portugal als de rest van de wereld op zat te wachten was een omvervallen van een Portugese bank op het moment dat alles beter leek te gaan. Het zou zomaar voor een nieuwe crisis in Europa kunnen zorgen. Het vertrouwen in de bankensector in de eurozone is nog steeds niet erg groot en het idee dat het ene faillissement het andere uitlokt leeft nog steeds sterk.
De Nationale Bank van Portugal wist echter vrij snel de gevoelens van onrust weg te nemen door te beweren dat BES zeer wel in staat was schokken, veroorzaakt door het moederbedrijf, financieel op te vangen. Voor de zekerheid werd het eigen vermogen van BES in juni nog met € 1,09 miljard versterkt. Het bleek allemaal een loze belofte. Woensdag 30 juli bleek bij de presentatie van de cijfers over het eerste halfjaar, dat de schuld niet € 2 miljard bedroeg, maar wel € 3,58 miljard. Bovendien presenteerde de bank afschrijvingen ter waarde van nog eens € 4,25 miljard. De Bank van Portugal was uitgegaan van een verlies van € 2 miljard. Het veel groter dan verwachte verlies was deels het gevolg van illegaal handelen van BES zelf. Tegen de uitdrukkelijke wens in van de centrale bank was Bes doorgegaan met het verschaffen van leningen aan het moederbedrijf, dat alweer op 18 juli in surseance was getreden om de schuldeisers van zich af te houden.
De gevolgen van het bekend worden van deze cijfers waren enorm. De koers van het aandeel stortte in naar een niveau van € 0,12 cent per aandeel en op vrijdag werd de handel in aandelen BES opgeschort. Daarmee werd het ook nog eens onmogelijk om nieuw kapitaal aan te trekken. Tijdens het weekeinde van 2 en 3 augustus werd daarom een reddingsplan opgesteld volgens de laatste richtlijnen van de Europese toezichthouders. Uitgangspunt bij het reddingsplan was, dat de belastingbetaler en de seniore crediteuren voor financiële schade behoed moesten worden. De klap zou op de schouders van aandeelhouders en houders van achtergestelde leningen terecht komen.
In concreto komt het reddingsplan hierop neer, dat de gezonde onderdelen van BES, plus de belangen van de voornaamste crediteuren onder gebracht worden in een Novo Banco, die een kapitaalsinjectie zal ontvangen van € 4,9 miljard. Het nieuwe management moet vervolgens het vertrouwen van nieuwe beleggers gaan wekken en op den duur de bank weer naar de markt brengen.
De ‘vergiftigde’ assets van de bank worden ondergebracht in een zogeheten bad bank. Dat zijn vooral assets die behoren aan het failliete moederbedrijf en aan de Angolese dochter van BES. Daarin verdwijnen echter ook de belangen van aandeelhouders en houders van achtergestelde leningen. Zij moeten in lijdzaamheid hun ziel bezitten en afwachten wat er uiteindelijk nog aan waarde van hun assets overblijft. De recente geschiedenis heeft overigens geleerd dat zulks weleens flink kan meevallen.
Een van de meest aansprekende slachtoffers van deze maatregelen was de Franse bank Credit Agricole. Die had een belang van 15% in BES. De bank waardeerde dit belang op nul en kon daardoor een bedrag van € 708 miljoen afschrijven. Daardoor daalde de winst over het 2de kwartaal tot slechts € 17 miljoen. Dat is jammer voor Credit Agricole en andere aandeelhouders van BES, maar de markt heeft echter in eerste instantie positief gereageerd op de beslissingen van de Portugese centrale bank. De obligatiemarkt reageerde nagenoeg niet op het incident dat in het weekeinde plaats vond. Sterker nog, het rendement op 10jaars Portugees schatkistpapier daalde maandag 0,08% naar 3,63% als teken dat de markt vertrouwen in Portugal blijft houden. Het risico van een nieuwe bankencrisis in de eurozone lijkt daarmee voor het moment gering. Dat kan natuurlijk anders worden, als er meer Banco Espirito Santo’s opduiken. Dan kan het beeld van vertrouwen snel gaan kantelen!
Gratis nieuwsbrief
INVINCO biedt wekelijks tips voor beleggers. Schrijf u nu vrijblijvend in op hun gratis nieuwsbrief.
Dit is een opinie van Invinco GmbH en het mag niet worden opgevat als beleggingsadvies of uitnodiging om te gaan beleggen. In het verleden behaalde rendementen bieden geen garantie voor de toekomst.
