Engeland: “an unhappy economy”

Mervyn King, de Governeur van de Bank of England weet precies hoe een gelukkige economie er uit ziet. Engeland heeft nog een lange weg te gaan.

In een recente speech parafaseerde Mervyn King een uitspraak van Tolstoi:  ‘all happy economies are alike, each unhappy economy is unhappy in its own way.’ Een gelukkige economie combineert groei, stabiliteit van prijzen en het financiële systeem, fiscale duurzaamheid, flexibiliteit aan de aanbodkant en lage werkloosheid.  Daar staat tegenover dat ongelukkige economieën zeer van elkaar verschillen, zoals de situatie in Europa laat zien. Wat moet het Verenigd Koninkrijk doen om een gelukkig economie te worden?

Het V. K. is zwaar door de economische crisis getroffen, vooral ook door het grote aandeel van de financiële sector in de economie. De schulden van deze sector zijn in tien jaar verdubbeld tot zeven keer de omvang het nationaal inkomen.  Het BBP kromp in reële termen met 5% in 2009, terwijl door alle steunmaatregelen  het begrotingstekort opliep tot 11,4% van het nationaal inkomen, het hoogste sinds 60 jaar. Waar de Amerikaanse regering zich met monetaire en budgettaire maatregelen uit de problemen probeert te stimuleren, hangt men in London een volstrekt andere theorie aan.  De coalitieregering van conservatieven en liberalen stelt dat de enige manier om de economie uit het slop te trekken is te trachten het vertrouwen terug te winnen. En wel door een frontale aanval te doen op het begrotingstekort middels draconische bezuinigingen. Er moet tot 2016 £ 156 mrd worden bezuinigd om het tekort in dat jaar te hebben teruggebracht tot 1% van het BBP. Het V.K.  gaat daarin (vrijwillig) veel verder dan de grote Europese landen, maar de actie is te vergelijken met de afgedwongen bezuinigingen in Griekenland en Ierland. Gezien de omvang van de tekorten kon het land waarschijnlijk ook niet anders.

Al met al betekent dit een flinke aderlating voor de werkende bevolking. In 2011 zullen de reële lonen waarschijnlijk niet hoger zijn dan in 2005. Alleen in  de crisisjaren rond 1920 waren er periodes dat de reële lonen meer dan zes jaar daalden.

Dankzij de forse waardedaling van het pond kon de groeiende export de Engelse economie in 2010 op stoom brengen. In de eerste drie kwartalen bedroeg de groei resp. 0,3%. 1,2% en 0,7%.

Het vierde kwartaal viel zwaar tegen met een krimp van 0,5% en tegelijk een inflatie van 3,7%. De krantenkoppen schreeuwden al dat stagflatie terug was in Engeland. Het dilemma voor de Bank of England is daarmee op tafel gelegd. Moet de inflatie worden bestreden door de rente te verhogen of moet het ruim-geld beleid worden gecontinueerd om een verdere afzwakking van de economie te voorkomen.

De Gouverneur van de Bank geeft zelf in zijn speech een duidelijk antwoord. De oplopende inflatie is het gevolg van een combinatie van hogere invoerprijzen en hogere energieprijzen en de recente BTW-verhoging. Samen hebben deze factoren gemiddeld 3 procentpunt bijgedragen aan de jaarlijkse inflatie in de afgelopen vier jaar, bijna net zoveel als het feitelijke inflatiecijfer. De binnenlandse bijdrage aan de inflatie is dus te verwaarlozen.  Een verhoging van de rente zal dus volgens King de inflatie niet bestrijden, maar wel de recessie verergeren. De record lage rente zal in ieder geval tot en met het verschijnen van het February Inflation Report blijven gehandhaafd.

Ook de Chancellor George Osborne ziet geen andere mogelijkheid dan op de ingeslagen weg verder te gaan.

Al met al zit het Koninkrijk diep in de problemen en vormt de export het enige lichtpuntje waar ze zich aan vast kunnen knopen. De Engelse unhappiness zal nog wel even voortduren.

Franke Burink
Castanje Vermogensbeheer