Volgens the National Association of Business Economics (NABE) zal de recessie in de VS officieel eindigen in het derde kwartaal van dit jaar. Dat is goed nieuws, maar eigenlijk houdt het goede nieuws daarmee onmiddellijk op.
Uit de enquête van het NABE blijkt immers dat het herstel van weinig gewicht zal zijn. Sterker nog, NABE verwacht dat er voorlopig geen einde zal komen aan de groei van de werkloosheid noch aan de waardedaling van de huizen en evenmin zal de kredietverlening verbeteren. Daarom zal de consument voorzichtig blijven.
Het tempo van de verslechtering zal echter in de tweede helft van 2009 afnemen en het NABE verwacht in het derde kwartaal in plaats van een krimp een kleine groei. Die groei zal niet te danken zijn aan een verbeterd investeringsklimaat, maar veeleer aan de omvangrijke overheidsuitgaven en een aanhoudend sterke groei van de arbeidsproductiviteit.
Uiteindelijk zal de arbeidsmarkt in 2010 gaan stabiliseren en wellicht een lichte groei laten zien. De economische groei zal in dat jaar uitkomen tussen 2% en 3% en dat is onder het langjarig gemiddelde van 3%. Het is een sprekende indicatie van de zwakte van het herstel.
Volgens Mohamed El-Erian, CEO van Pimco, het investeringsvehicle van de succesvolle belegger Bill Gross, zal dit achterblijvende tempo van economische groei de nieuwe werkelijkheid zijn voor de komende drie tot vijf jaar met als resultaat onder meer een aanhoudend hoog niveau van werkloosheid.
Volgens Pimco is deze ‘nieuwe werkelijkheid’ te wijten aan een aantal onomkeerbare trends die weer een uitvloeisel zijn van de kredietcrisis. De rol van de overheid zal in diverse sectoren dominant blijven en het tempo van globalisering zal afnemen, misschien wel omkeren, al was het maar omdat het Anglo Amerikaanse model veel van zijn aantrekkingskracht heeft verloren en daarmee ook aan invloed heeft ingeboet.
Het belang van de financiële sector zal nooit meer worden wat het geweest is. De sector gaat krimpen en de krimp zal zich niet beperken tot de bancaire sector, maar zal alle segmenten treffen. In de nieuwe werkelijkheid zal de overheid distributeur van goederen worden, die eigenlijk tot de private sector behoren en dat betekent een omkeer van de huidige gang van zaken dat de private sector publieke goederen levert.
De dominante rol van de overheid komt ook tot uitdrukking in het onvermogen of misschien wel onwilligheid van centrale banken en ministeries van Financiën om hun beleid – uit nood geboren – op te geven. Zodoende zullen kortetermijnmaatregelen gaan botsten met noodzakelijk stappen voor de langere termijn.
Uiteindelijk zullen strengere regelgeving, hogere belastingen en aanhoudende overheidsinterventies een sta-in-de-weg zijn voor een fors herstel van de productie en de productiviteit.
Volgens El-Erian zal in de ‘nieuwe werkelijkheid’ de groei amper of niet uitkomen op 2% en dat zou een terugkeer impliceren naar het groeitempo van de jaren dertig. In die periode kwam de gemiddelde groei uit op 1,3% per jaar. In de nieuwe werkelijkheid is ook een andere rol weggelegd voor de consument. Gekweld door het gevaar van werkloosheid en vaak opgezadeld met hoge schulden zal de consument meer dan ooit sparen tot een deugd verklaren.
Medestanders van El-Erian voorzien zelfs een terugkeer naar de mentaliteit van de jaren vijftig ’toen geluk nog gewoon was’. In deze wereld van nieuwe soberheid en spaarzaamheid is ook geen plaats meer voor beleggingswinsten van 10% en meer. Ook beleggers zullen een stap terug moeten doen. De nieuwe werkelijkheid zal een rendement van misschien 5% zijn of iets meer.
Natuurlijk zijn er critici van dit model. Een van hen is Barton Biggs, nog niet zo lang geleden de immer optimistische chief economist van Morgan Stanley. Hij voorziet een sterk herstel van de financiële markten en is optimistisch over de nabije toekomst van aandelen. In zijn optiek staan de markten aan de vooravond van een zeer krachtige rally die te danken is aan de wereldwijde massieve steunmaatregelen van overheden en centrale bankiers.
Wie er gelijk zal krijgen? In een land met een traditioneel calvinistisch schuld- en boetebesef zullen we geneigd zijn te kiezen voor El-Erian. We mogen echter niet uit het oog verliezen dat Biggs een verleden heeft als goede voorspeller van wat stond te gebeuren.
Cor Wijtvliet,onafhankelijk analist en publicist
corwijtvliet@dekritischebelegger.nl
Start met Automatisch Beleggen
In deze tijden van onzekerheid hebben wij als Kritische Belegger een rapport opgesteld waarin wij houvast bieden door concrete tips te geven waarin belegd kan worden.
Een van de grootste verrassingen van 2021 was ongetwijfeld de comeback van de inflatie. De alsmaar stijgende kosten voor energie gaven de inflatie een stevige zet in de rug.
Uit onderzoek blijkt dat één op de vier cryptobeleggers wereldwijd zich is gaan verdiepen in ‘altcoins’, op zoek naar het volgende grote project op het gebied van DeFi en de metaverse.
Door de hoge inflatie en de voortdurende coronacrisis verwacht 64% van de beleggers dat 2022 een volatiel beursjaar gaat worden.
