Je hebt geld gespaard en je wilt het investeren. Maar je wilt niet zomaar geld verdienen, je wilt ook iets goeds doen voor de wereld. Je wilt bijdragen aan de klimaatbescherming, de mensenrechten of de gendergelijkheid. Maar hoe doe je dat? Hoe kun je met een geldbelegging iets goeds doen? In dit artikel geven we je een overzicht van de mogelijkheden en de uitdagingen van duurzaam beleggen.
Geen schade aanrichten
“Laten we eerst eens beginnen met geen schade aan te richten,” zegt de econoom Christian Klein, die aan de Universiteit van Kassel onderzoek doet naar duurzame geldbeleggingen. Want een effect van geldbeleggingen zeker aantonen, is methodisch niet eenvoudig.
Dus stap één: geen schade aanrichten. Dit doel is voor beleggers relatief eenvoudig te bereiken. Op de markt is er een breed aanbod aan aandelenfondsen die als duurzaam worden aangeprezen. Via een aandelenfonds bezit je aandelen in tal van bedrijven – groene fondsen sluiten daarbij meestal investeringen in bepaalde sectoren of bijzonder milieuschadelijke bedrijven uit.
Niet meteen de wereld willen redden
Om fondsen te vinden die minstens al geen geld in de wapen- of kolenindustrie investeren, kunnen beleggers kijken naar het FNG-keurmerk, dat jaarlijks wordt toegekend door het [Forum Duurzame Geldbelegging]. In de databank van het initiatief [Faire Fonds] kun je zelf filteren welke ethische conflicten je uit je geldbelegging wilt houden.
Geen schade aanrichten is voor veel consumenten echter niet genoeg: volgens een representatieve enquête voor de Consumentenbond Bremen wenst bijna de helft van de beleggers van een duurzame geldbelegging bovendien een positief effect. En twee derde van de mensen met deze wens zou voor een effect ook een lagere financiële winst accepteren.
Effect bereiken
Om een effect te bereiken, volstaat het niet om problematische sectoren te vermijden. En zelfs als je alleen in groene voorbeeldbedrijven investeert, heb je daarmee nog niet automatisch een effect bereikt. Het hangt ervan af of je eigen geld een verschil maakt. Een effect is bijvoorbeeld bereikt als je met het geïnvesteerde geld een zonne-installatie financiert die zonder dit geld niet gebouwd zou zijn.
Effect is daarom bijvoorbeeld haalbaar door geld te lenen aan bedrijven die anders niet aan voldoende financiële middelen komen. Als belegger kun je dan bijdragen aan het feit dat het bedrijf genoeg kapitaal krijgt om zijn bedrijfsmodel te ontwikkelen en daarmee effect te bereiken.
Je moet je er echter wel van bewust zijn dat er natuurlijk goede redenen kunnen zijn waarom een bedrijf op de kapitaalmarkt niet voldoende geld kan inzamelen. Misschien is het bedrijfsmodel erg riskant of zijn de vooruitzichten op winst niet groot.
“Voor mij betekent duurzaamheid dat je een doel definieert: je wilt de klimaatverandering beperken, kinderarbeid bestrijden of je inzetten voor gendergelijkheid. En elke stap die ons dichter bij dit doel brengt, is een effectieve stap,” zegt Christian Klein.
Een andere hefboom voor positieve invloed ziet de econoom Klein in het bewuste afzien van rendement. Wie zijn geld tegen een rente ter beschikking stelt die onder de marktconforme voorwaarden ligt, maakt daarmee investeringen mogelijk die anders niet economisch zouden zijn. Lage rentes alleen zijn echter natuurlijk geen bewijs voor effect. Beleggers moeten goed kijken of ze een duurzaam bedrijfsmodel bevorderen of dat ze met hun lage rentes alleen maar een hogere bedrijfswinst financieren.
Risico en rendement
Dat hangt ervan af. Bij sommige beleggingsopties betalen beleggers een gehoopt effect met een deel van hun financiële rendement, of ze gaan daarvoor risico’s aan die in vergelijking met de te verwachten winsten hoog zijn. Wie daarentegen geen aanspraak maakt op een positief effect, maar zijn geld vooral uit bepaalde sectoren en bijzonder milieuschadelijke bedrijven wil houden, hoeft noch met hogere risico’s noch met lagere winsten te rekenen.
Sinds 2005 was er een duidelijke stijging van het geldbedrag dat met duurzame criteria werd belegd. In 2022 was in Duitsland bijna 500 miljard euro in groene geldbeleggingen. Meer en meer geld is in de afgelopen jaren naar geldbeleggingen gevloeid die ethische criteria in acht nemen (Statista/Forum Duurzame Geldbelegging) Studies tonen aan dat duurzaam georiënteerde fondsen gemiddeld niet slechter presteren dan conventionele. Over de afgelopen decennia heeft het zich voor beleggers zelfs uitbetaald als ze op fondsen met duurzaamheidscriteria hebben ingezet.
Dat blijkt ook uit een blik op de MSCI World Index, die ook wel als wereldaandelenindex wordt aangeduid. In deze index zijn meer dan 1500 bedrijven uit de hele wereld opgenomen, met als doel daarmee de wereldeconomie af te beelden. Sinds 2011 bestaat er ook een MSCI World SRI Index; SRI staat voor socially responsible investing, bij de selectie van de bedrijven worden dus ethische criteria meegenomen. Terwijl de conventionele index sinds 2011 met bijna 170 procent is gestegen, heeft de SRI-index meer dan 180 procent winst geboekt. Wie in de wereldaandelenindex wil investeren, kan dat doen via indexfondsen, ook wel ETF genoemd.
Een weddenschap op klimaatbescherming Econoom Klein ziet in duurzaam georiënteerde fondsen een soort weddenschap. Bedrijven zijn verschillend goed voorbereid om strengere wetten op het gebied van klimaatbescherming en sociale normen na te leven. Met klassieke duurzame fondsen investeer je “alleen in de bedrijven die er nog zijn als we de 2-gradendoelstelling halen.” Wie daarentegen sterk investeert in bedrijven die hun bedrijfsmodel op fossiele energiedragers baseren, voor die is klimaatbescherming dan een investeringsrisico.
Duurzame beleggingen zijn beter door de coronacrisis gekomen Enkele verschillen in de opbrengsten en risico’s van duurzame en conventionele fondsen kan men in de jaren 2020 en 2022 bekijken. In februari 2020 zijn de beurzen door de gevolgen van de coronapandemie ingestort, maar hebben zich dan snel hersteld. Eind 2020 was de MSCI World Index 16,5 procent in de plus – de SRI-Index had daarentegen 20,48 procent winst te boeken.
Een reden voor de verschillende prestaties ligt daarin dat de SRI-Index sectoren anders weegt. In de SRI-Index ligt een grotere nadruk op technologiebedrijven en ook de gezondheidsbranche heeft daar meer gewicht. Energiebedrijven zijn daarentegen veel zwakker vertegenwoordigd. En terwijl technologie- en farmaceutische concerns van de coronacrisis deels sterk hebben geprofiteerd, was energie in tijden van lockdown veel minder gevraagd.
In het jaar 2022 keerde dit beeld om: de Russische aanvalsoorlog op Oekraïne leidde tot een sterke stijging van de olie- en gasprijzen. Terwijl de SRI-Index met meer dan 22 procent inzakte, kon de conventionele wereldaandelenindex het verlies beperken tot bijna 18 procent.
Stabiliteit door compromissen bij de duurzaamheid
Beleggers moeten echter bij als duurzaam aangeduide fondsen geen groene utopie verwachten. In de MSCI World SRI Index vind je bijvoorbeeld ook Coca-Cola en Pepsi – de drankenproducenten worden door het initiatief “Break Free From Plastic” als de twee grootste plasticvervuilers ter wereld genoemd. En ook in de fondsen die in het jaar 2022 een FNG-keurmerk hebben gekregen, vind je bijvoorbeeld Nestlé, BMW, Toyota of Apple.
Om de risico’s van de fondsen op een aanvaardbaar niveau te houden, moeten deze in talrijke bedrijven investeren, legt de econoom Christian Klein uit. Daarbij kun je niet alleen investeren in “windmolenfabrikanten die minstens 50 procent vrouwen in dienst hebben en die kunnen garanderen dat er in de hele waardeketen geen kinderarbeid voorkomt”. Er zijn simpelweg te weinig van zulke voorbeeldbedrijven om daarmee het geld breed genoeg te spreiden.
Invloed uitoefenen
“Als ik een Tesla-aandeel koop, verdwijnt er geen CO2 uit de lucht,” zegt de econoom Christian Klein. Als beleggers een aandeel kopen, dan wisselt het aandeel in de regel alleen maar van eigenaar, voor het aandelenbedrijf verandert er daardoor eerst niet veel. Er stroomt vooral geen geld naar het bedrijf.
Aandeelhouders kunnen echter toch effect sorteren. Dat geldt althans voor de eigenaars van gewone of naamloze aandelen, want zij kunnen op de algemene vergadering de koers van het bedrijf beïnvloeden – en ook op duurzaamheid aandringen. Wie voorkeursaandelen bezit, die aan het “Vz.” in de naam te herkennen zijn, heeft daar echter geen stemrecht.
Illustratie van een persoon die aan een touw een bolderkar met aandelen, ETF’s etc. achter zich aan trekt. Dat doet ze op een naar boven wijzende groene pijl. Aandelen en ETF’s voor iedereenRedding voor het pensioen?
30:35 minuten06.12.2022 Maar zelfs als je de tijd neemt om aan de algemene vergadering deel te nemen, heb je als kleine belegger daar niet veel beslissingsgewicht, want het stemrecht hangt samen met het aantal aandelen. Doorslaggevend voor de koers zijn dus de grootaandeelhouders.
Om je stemrecht als kleine belegger effectiever te gebruiken, zijn er twee wegen: je kunt je stemrecht ten eerste overdragen, bijvoorbeeld aan de “Koepelvereniging Kritische Aandeelhouders”. Met de overgedragen stemmen maakt de vereniging zich sterk voor klimaatbescherming, mensenrechten en andere thema’s.
Gemakkelijker maak je het jezelf als je geen individuele aandelen koopt, maar op aandelenfondsen inzet. Het stemrecht ligt dan bij het fondsbeheer. Beleggers moeten daarom niet alleen letten op welke activa in een fonds zitten, maar ook op wie het fonds leidt. Met de stemrechten van de beleggers in de rug kunnen fondsbeheerders invloed uitoefenen op bedrijfsbeslissingen en daarmee ook effect bereiken.
Fondsen die effect willen bereiken, worden vaak met het trefwoord “Impact” aangeprezen. Sommige aanbieders rapporteren op hun website ook uitvoerig over hun activiteiten als investeerder en over bereikte doelen. Bij veel financiële producten is voor beleggers echter nauwelijks na te gaan welk effect door welke middelen bereikt moet worden.
Andere financiële producten
Wie groene bedrijfsmodellen wil bevorderen en bereid is om daarvoor risico te lopen, kan zich naar crowdinvestings omkijken. Via crowdinvesting-platforms kunnen beleggers al met kleine bedragen geld aan bedrijven lenen en er zijn ook platforms die gespecialiseerd zijn in ethische investeringen. “Samen met andere investeerders maakt u visionaire en duurzame projecten mogelijk”, schrijft bijvoorbeeld de GLS-Crowd, de crowdinvesting-tak van de GLS Bank.
Een van de bedrijven waarvoor de GLS-Crowd geld heeft ingezameld, is de terugbetaling in september 2023 echter twijfelachtig. Voor beleggers kan dat betekenen dat ze van hun geïnvesteerde geld niets terugkrijgen. Want op crowdinvesting-platforms worden in de regel achtergestelde leningen afgesloten. Komt het bedrijf in betalingsmoeilijkheden, dan staan de schuldeisers met achtergestelde leningen op de prioriteitenlijst voor terugbetalingen ver achteraan.
Green Bonds: minder risico, minder effect Minder risico lopen beleggers als ze obligaties kopen, maar ook hier is een totaalverlies mogelijk. Ook bij obligaties is er een markt voor groene producten, die dan als Green Bonds worden aangeduid. Dat daarmee een noemenswaardig effect voor duurzaamheid bereikt kan worden, houdt de econoom Christian Klein echter eerder voor onwaarschijnlijk.
Want voor Green Bonds betalen bedrijven gemiddeld dezelfde rente als voor obligaties zonder groen label. Het is daarom zeer waarschijnlijk dat “via Green Bonds groene reële investeringen gefinancierd worden die sowieso uitgevoerd zouden worden”, staat in een studie die Klein samen met de econoom Marco Wilkens voor de Consumentenbond Bundesverband heeft geschreven.
Hoe duurzaam te beleggen
Er zijn verschillende manieren om duurzaam te beleggen, afhankelijk van je doelen, je risicoprofiel en je voorkeuren. Een van de meest populaire en eenvoudige manieren is om te investeren in duurzame ETF’s of beleggingsfondsen. Dit zijn fondsen die een mandje van aandelen of obligaties volgen die aan bepaalde duurzaamheidscriteria voldoen. Zo kun je bijvoorbeeld beleggen in een fonds dat de MSCI World SRI Index volgt, die alleen bedrijven selecteert die goed scoren op sociale, milieu- en bestuursaspecten. Of je kunt kiezen voor een fonds dat zich richt op een specifiek thema, zoals klimaatverandering, schone energie of genderdiversiteit.
Een voordeel van duurzame ETF’s of beleggingsfondsen is dat je met één product veel spreiding kunt bereiken, waardoor je het risico verlaagt. Bovendien hoef je niet zelf onderzoek te doen naar de duurzaamheid van individuele bedrijven, want dat doet het fonds voor je. Je kunt ook gemakkelijk een duurzame portefeuille opbouwen door verschillende fondsen te combineren die passen bij je doelstellingen en je risicotolerantie.
Een nadeel van duurzame ETF’s of beleggingsfondsen is dat je afhankelijk bent van de criteria en de methodologie die het fonds hanteert om duurzaamheid te meten. Niet alle fondsen zijn even streng of transparant in hun selectieproces. Sommige fondsen kunnen bedrijven bevatten die niet echt duurzaam zijn, of die betrokken zijn bij controversiële praktijken. Dit wordt ook wel greenwashing genoemd. Het is daarom belangrijk om goed te kijken naar de informatie die het fonds verstrekt over zijn duurzaamheidsbeleid, zijn impactrapportage en zijn stemgedrag op aandeelhoudersvergaderingen.
Een andere manier om duurzaam te beleggen is om zelf aandelen te selecteren van bedrijven die een positieve bijdrage leveren aan de wereld. Dit vergt meer tijd en moeite, want je moet zelf onderzoek doen naar de financiële prestaties, de duurzaamheidsstrategie en de impact van de bedrijven waarin je wilt investeren. Je moet ook rekening houden met de waardering, de concurrentie en de marktomstandigheden van de bedrijven. Bovendien moet je je portefeuille regelmatig monitoren en aanpassen om je rendement en je risico te optimaliseren.
Een voordeel van zelf aandelen selecteren is dat je meer controle hebt over je beleggingsbeslissingen. Je kunt je eigen criteria en normen bepalen om duurzaamheid te beoordelen. Je kunt ook meer betrokken zijn bij de bedrijven waarin je belegt, door bijvoorbeeld je stemrecht te gebruiken of je mening te geven over hun beleid. Je kunt ook meer voldoening halen uit je beleggingen, omdat je weet dat je geld naar bedrijven gaat die aansluiten bij je waarden en je visie.
Een nadeel van zelf aandelen selecteren is dat je meer risico loopt, omdat je minder spreiding hebt. Je bent ook meer blootgesteld aan de volatiliteit en de onzekerheid van de markt. Je moet ook meer kennis en ervaring hebben om succesvol te beleggen in aandelen. Je moet weten hoe je financiële rapporten kunt lezen, hoe je bedrijven kunt analyseren en hoe je beleggingsstrategieën kunt toepassen. Je moet ook je emoties kunnen beheersen en niet toegeven aan de verleiding om te vaak te handelen of te reageren op koersschommelingen.
Er zijn dus verschillende manieren om duurzaam te beleggen, elk met zijn voor- en nadelen. Het is aan jou om te bepalen welke manier het beste bij je past, afhankelijk van je doelen, je risicoprofiel en je voorkeuren. Wat je ook kiest, het is belangrijk om je goed te informeren, je te laten adviseren indien nodig, en je te houden aan de basisprincipes van beleggen: spreiden, diversifiëren, lange termijn denken en geduld hebben.
Enkele voorbeelden van duurzame ETF’s of beleggingsfondsen zijn:
- iiShares MSCI World ESG Screened UCITS ETF: Het is een beursgenoteerd fonds (ETF) dat de MSCI World ESG Aware index volgt. De ETF heeft als doel om blootstelling te bieden aan bedrijven met positieve kenmerken op het gebied van milieu, sociaal en bestuur (ESG), terwijl het bedrijven met negatieve impact uitsluit. De ETF probeert ook zijn ESG-profiel te verbeteren door een bescheiden over- of onderweging toe te passen op bedrijven op basis van hun ESG-beoordelingen. De dividenden in de ETF worden uitgekeerd aan de beleggers (per kwartaal).
- RobecoSAM Sustainable Water Fund: dit is een beleggingsfonds dat investeert in bedrijven die actief zijn in de watersector, zoals waterzuivering, waterdistributie of waterefficiëntie. Het fonds heeft een gemiddeld jaarlijks rendement van 9,62% over de afgelopen 10 jaar en een gematigd risiconiveau.
- ASN Duurzaam Aandelenfonds: dit is een beleggingsfonds dat investeert in aandelen van bedrijven die bijdragen aan een duurzame samenleving, zoals op het gebied van klimaat, mensenrechten of biodiversiteit. Het fonds heeft een gemiddeld jaarlijks rendement van 8,64% over de afgelopen 10 jaar en een hoog risiconiveau.
Enkele voorbeelden van duurzame aandelen zijn:
- ASML Holding: dit is een Nederlands bedrijf dat machines maakt voor de productie van microchips, die essentieel zijn voor de digitale transformatie en de innovatie in sectoren zoals gezondheid, energie en mobiliteit. Het bedrijf heeft een sterke marktpositie, een hoge winstgevendheid en een ambitieus duurzaamheidsbeleid. Het bedrijf investeert ook in onderzoek en ontwikkeling om de efficiëntie en de kwaliteit van zijn producten te verbeteren, en om de milieu-impact van zijn activiteiten te verminderen. Het bedrijf heeft in 2020 een omzet van 14 miljard euro behaald, een stijging van 18 procent ten opzichte van 2019, en een nettowinst van 3,6 miljard euro, een stijging van 35 procent.
- [Orsted]: dit is een Deens bedrijf dat wereldwijd marktleider is in de ontwikkeling, bouw en exploitatie van offshore windparken, die een belangrijke rol spelen in de transitie naar hernieuwbare energie. Het bedrijf heeft een solide groeistrategie, een stabiele kasstroom en een toonaangevende CO2-reductie. Het bedrijf heeft als doel om tegen 2025 meer dan 15 gigawatt aan offshore windcapaciteit te hebben, en om tegen 2030 koolstofneutraal te zijn. Het bedrijf heeft in 2020 een omzet van 9,8 miljard euro behaald, een daling van 6 procent ten opzichte van 2019, maar een nettowinst van 1,4 miljard euro, een stijging van 53 procent.
- [Beyond Meat]: dit is een Amerikaans bedrijf dat plantaardige vleesvervangers produceert, die een alternatief bieden voor dierlijke eiwitten, die een grote impact hebben op het milieu, de dierenwelzijn en de volksgezondheid. Het bedrijf heeft een groot groeipotentieel, een loyale klantenbasis en een positieve sociale impact. Het bedrijf maakt gebruik van plantaardige ingrediënten, zoals erwten, bruine rijst en koolzaadolie, om vleesproducten na te bootsen die qua smaak, textuur en voedingswaarde vergelijkbaar zijn met dierlijk vlees. Het bedrijf beweert dat zijn producten beter zijn voor de gezondheid, het milieu en het dierenwelzijn dan conventioneel vlees. Het bedrijf heeft een sterke groei laten zien sinds zijn beursgang in 2019, toen het aandeel meer dan zes keer zo hoog werd gewaardeerd op de eerste handelsdag. Het bedrijf heeft zijn omzet in 2020 met 36,6 procent verhoogd tot 406,8 miljoen dollar, ondanks de uitdagingen van de coronapandemie. Het bedrijf heeft ook zijn distributie uitgebreid naar meer dan 80 landen en heeft samenwerkingsverbanden gesloten met grote retailers en fastfoodketens, zoals Walmart, Costco, McDonald’s en KFC.
Conclusie
Duurzaam beleggen is een manier om met je geld iets goeds te doen voor de wereld, maar het is geen wondermiddel. Beleggers moeten goed nadenken over hun doelen, hun verwachtingen en hun risicobereidheid. Ze moeten ook kritisch kijken naar de informatie die ze krijgen over de duurzaamheid en de impact van de financiële producten die ze kiezen. En ze moeten zich bewust zijn van de compromissen die ze moeten sluiten tussen rendement, risico en effect.
Er zijn verschillende manieren om duurzaam te beleggen, elk met zijn voor- en nadelen. Je kunt kiezen voor duurzame ETF’s of beleggingsfondsen, die een mandje van aandelen of obligaties volgen die aan bepaalde duurzaamheidscriteria voldoen. Of je kunt zelf aandelen selecteren van bedrijven die een positieve bijdrage leveren aan de wereld. Wat je ook kiest, het is belangrijk om je goed te informeren, je te laten adviseren indien nodig, en je te houden aan de basisprincipes van beleggen: spreiden, diversifiëren, lange termijn denken en geduld hebben.
We hopen dat dit artikel u heeft geholpen om meer inzicht te krijgen in de mogelijkheden en de uitdagingen van duurzaam beleggen. Als u meer wilt weten over dit onderwerp, kun je de volgende bronnen raadplegen:
