De Frontier Markten, markten waarvan wordt verwacht dat ze ooit kunnen aanschuiven aan de tafel van de Emerging Markten, hebben tegen het einde van 2010 een extra eindspurt ingezet voor een prima prestatie in 2010. De MSCI Frontier Markets Index deed het vorig jaar met een stijging in euro’s gemeten van 27,6% beter dan de MSCI Emerging Market Index die 24,8% kon bijschrijven.
Ook in 2011 is een aantal Frontier Markten (FM) sterk uit de startblokken vertrokken (Nigeria, Kenia, Libanon en Estland). Deze Frontier Markten behoren sinds de start van 2011 tot de best presterende landen wereldwijd. Er zijn in de laatste jaren wel vaker perioden geweest waarin de FM beter presteerden dan de Emerging Markten (EM).
Echter, in de afgelopen vier jaar is de trend juist het achterblijven van FM geweest. De FM zijn in die periode 40% achtergebleven bij de EM. De EM zijn na de crisis hersteld tot 15% onder de piek van vlak voor de crisis, terwijl het herstel van de FM bij 45% onder de piek is blijven steken.
Klik met de muis op de grafieken voor een vergroting (openen in nieuw venster)
Bron: Bloomberg, Intereffekt Investment Funds
Voor een groot deel van de FM in Afrika geldt het bovenstaande ook. Na de scherpe daling in 2008 zijn deze markten in 2009 en 2010 relatief beperkt hersteld. De Nigeriaanse aandelenmarkt bijvoorbeeld, plakte na de daling in 2008 (-/- 45,77%) er in 2009 zelfs nog een verliesjaar aan vast (-/- 33,77%).
Beleggers die op het Afrikaanse continent wensen te beleggen hebben veelal de keuze om dit te doen op basis van een belegging die grotendeels is gebaseerd op het EM deel van Afrika namelijk Zuid Afrika, of dat wordt gekozen voor de FM op het continent. De MSCI construeerde voor beide beleggers een tweetal referentie-indexen; de MSCI Afrika (inclusief Zuid-Afrika) en MSCI Afrika (exclusief Zuid-Afrika). De grafiek hieronder laat zien dat de emerging markt Zuid-Afrika, die op het continent een aandeel van ongeveer 75% in de totale marktkapitalisatie heeft, een enorme stempel op de prestatie van de MSCI Afrika drukt. Ook de sterke stijging van de Zuid-Afrikaanse rand droeg hier de afgelopen 2 jaren aan bij (+52% t.o.v. de euro). De MSCI Afrika exclusief Zuid-Afrika blijft dan ook duidelijk achter. De waardering van de laatstgenoemde index zijn mede hierdoor aantrekkelijk, maar er is meer.
Bron: Bloomberg, Intereffekt Investment Funds
De onderliggende dynamiek die op het Afrikaanse continent te vinden is, komt steeds meer aan de oppervlakte. Het in de jaren 90 aanpakken van de schuldenproblematiek, de vraag naar grondstoffen door landen als India en China en de sterke verbetering van de corporate governance beginnen nu langzaamaan hun vruchten af te werpen. Deze positieve ontwikkelingen gecombineerd met ’s werelds meest aantrekkelijke demografie (meer dan 50% van de bevolking is jonger dan 24 jaar) en snelle economische groei hebben Afrika op de kaart gezet.
Grote internationale ondernemingen, waarvan sommigen al een flink aantal jaren de Afrikaanse markt in de gaten houden, beginnen zich op het continent te roeren. De Amerikaanse supermarktgigant, Wal-Mart, heeft via een bod op het Afrikaanse MassMart toegang tot de Zuid-Afrikaanse markt en markten van dertien andere Afrikaanse landen. Bierbrouwer Heineken heeft onlangs de capaciteit in Nigeria uitgebreid door het opkopen van lokale partijen.
Deze multinationals zien in Afrika de consumentenklasse snel opkomen. Het aantal families met een jaarinkomen van meer dan $ 20.000 ligt hoger dan in India. Dit blijkt uit een recent gepubliceerd rapport door onderzoeksbureau McKinsey. Uit dit rapport blijkt ondermeer dat in Afrika de consumentenbestedingen in de periode 2005-2008 een samengestelde groeivoet van 16% kenden door de groei van de economie en de bevolking en de trek naar de steden. Nu heeft Afrika 52 steden met meer een miljoen inwoners, net als West-Europa. In 2030 zullen er 32 steden van deze omvang bijkomen. Net als in andere economieën in ontwikkeling zal de urbanisatie in Afrika leiden tot meer werkgelegenheid, productiviteitsgroei en stijgende lonen. In het rapport van McKinsey wordt becijferd dat over een periode van 12 jaar, gerekend vanaf $ 860 miljard in 2008, de consumentenbestedingen in waarde zullen verdubbelen.
Wij zijn dan ook van mening dat door de opkomst van de Afrikaanse consument een aantal sectoren aantrekkelijk is; de financiële sector, door afname van nieuwe producten (hypotheek, credit card, spaarrekening, verzekeringen en microkrediet), de vastgoedsector, de cementsector en de voedingssector.
De landen die wij momenteel aantrekkelijk vinden zijn:
– Egypte: Egypte kent een sterke interne dynamiek en de economie is relatief ongeschonden uit de mondiale financiële crisis gekomen. Elk jaar worden één miljoen Egyptenaren 21 jaar. Dat houdt daar in dat het leven begint (trouwen, een huis kopen, het aanschaffen van een auto en andere duurdere consumptiegoederen). Op langere termijn verwachten wij politieke hervormingen, die uiteindelijk positief zullen uitpakken. De waarderingen van aandelen zullen hierdoor toenemen.
– Nigeria: Nigeria heeft de meest aantrekkelijk gewaardeerde bankensector in het hele Frontier universum. De Nigeriaanse overheid heeft in 2010 een entiteit opgezet, die de slechte leningen van de banken overneemt. De effecten hiervan zullen pas in 2011 te merken zijn, waardoor de groei in kredietverlening pas echt op gang komt. Nigeria heeft met 150 miljoen inwoners een grote interne markt. Dit is dan ook de reden dat wij beleggen in consumptie gerelateerde aandelen.
– Kenia: In 2010 is in Kenia een grondwetswijziging middels een referendum aangenomen. Deze gewijzigde grondwet kan van de internationale gemeenschap op veel steun rekenen. De kans op hernieuwde onrust in Kenia is drastisch verminderd. Het politiek disagio in de waarderingen van aandelen zal lager worden. De economische groei zal in 2011 rond de 6% liggen.
– Ghana: In 2007 is in Ghana is olie ontdekt, dat in de laatste maand van het afgelopen jaar voor het eerst naar boven is gepompt. Wij denken dat de olie positief zal bijdragen aan de economische groei. Wij verwachten ook een transformatie van het economische landschap. De bankensector zal een consolidatieslag tegemoet gaan en andere sectoren zullen profiteren van de extra welvaart die de olie genereert.
De conclusie is dat Afrika een dynamisch continent is. De consument zal steeds meer een bijdrage leveren aan de economische groei. Grote multinationals onderkennen dit en zijn zich al flink op het Afrikaanse continent aan het nestelen om maar niet de laatste te zijn. De financiële markten zijn na de mondiale daling van de beurzen in 2008 nog maar beperkt hersteld, zodat de waarderingen aantrekkelijk zijn.
Groei, aantrekkelijke waarderingen en door een relatief lage correlatie met Westerse beurzen, een hoog diversificatie potentieel, zullen van Afrika een gewild beleggingsobject maken.
Roy Rus,
Fund Manager Intereffekt Emerging Africa,
Intereffekt Investment Funds.
www.intereffektfunds.nl
Start met Automatisch Beleggen
De komende jaren zal het beleggingsklimaat voor de opkomende markten en vooral voor hun bedrijven zeer positief zijn.
Veel ontwikkelingslanden proberen de succesformule van China te kopiëren om sneller te groeien. Ze lopen daarbij vaak tegen het probleem dat de leenkosten erg hoog zijn.
Beleggers die zich wenden tot aandelen en obligaties uit opkomende markten hebben goede vooruitzichten.
Geachte heer Rus/Beste Roy,
In hoeverre zijn de Frontier Markten op dit moment een aantrekkelijke belegging in het kader van de huidige onlusten in Egypte (en recentelijk in Tunesië)? Ziet u dit als een bedreiging of juist een kans. De laatste dagen/weken staan de koersen enigszins onder druk. Zeer waarschijnlijk als gevolg van deze gebeurtenissen. Kortom is instappen op dit moment verstandig, ondanks de aantrekkelijke argumenten in uw laatste alinea?
Alvast bedankt voor uw reactie,
met vriendelijke groet,
Jakobse
Geachte heer/mevrouw Jakobse,
De situatie zoals die nu in Egypte is ontstaan leidt, zoals u terecht opmerkt, tot lagere koersen. Zie mijn blog op onze website voor de beweging van aandelenkoersen na politieke onrust: http://tinyurl.com/6fweat6 .
Uit dit onderzoek blijkt de relatie tussen onrust en beursprestatie niet eenduidig gerelateerd te zijn. De belangrijkste vraag is nu: wat zal op korte termijn de economische schade zijn en in hoeverre zal de overheid concessies moeten doen, of zelfs opstappen?
Op de langere termijn bekeken blijft Egypte op basis van economische groei, liquiditeit in de bancaire sector, demografie en waarderingen een aantrekkelijke beleggingsbestemming.
De beurzen zullen op de korte termijn volatiel zijn. Er is in twee dagen meer dan 15% van de beurswaarde verdampt. In het licht van het lange termijn perspectief kan ik op een bepaald moment beslissen aandelen bij te kopen.
Met vriendelijke groet,
Roy Rus.