Een bekende uitspraak die wordt toegedicht aan de filosoof Epictetus is dat wij zelf onze grootste vijanden zijn. Voor beleggers is dat hun emotie.
De neo-klassieke visie gaat er van uit dat mensen rationeel handelen. Zij streven naar het hoogste nut door slechts hun verstand te gebruiken. Toch ziet u in de praktijk voorbeelden waarbij vooral uit emotie gereageerd wordt. Een voorbeeld is het kopen van een auto. Mensen worden overdonderd door de verkoper en gaan pas na de aankoop kijken of zij de beste aanschaf hebben gedaan.
Beleggers en emoties
Ook bij beleggen spelen emoties een grote rol. Recent stelde een bezoeker op de site dat er maar een methode is en dat is je hart, je gevoel volgen zonder hebzucht, angst of dergelijke domme gedachten. Ik begreep niet hoe het mogelijk was tegelijkertijd je emoties kunt hebben en je hebzucht en angst kunt uitschakelen. Daarnaast blijkt dat particuliere beleggers de perfecte contra-indicatoren zijn. Dat wil zeggen als zij aan het kopen slaan, dan is het verstandig om te verkopen. Zij kopen namelijk op de top van de markt en verkopen op de bodem.
Ik kan u meer voorbeelden geven maar dat laat ik achterwege. Lees in dit verband ook de ook de interessante column van Martine Hafkamp: Beleggen met gevoel
Behavioral economics
De neo-klassie visie faalt dus in het modelleren omdat er wordt uitgegaan van de rationeel denkende mens die zijn emoties uitschakelt. Een relatief jonge tak van de economische wetenschap die hier wel rekening mee houdt is behavioral economics. Een onderdeel daarvan is behavioral finance.
In 2002 kregen twee vooraanstaande economen op het gebied van de behavioral economics de Nobelprijs. Na de kredietcrisis is de populariteit gestegen. Het werd duidelijk dat hoe irrationeel de beleggingsbeslissingen waren. Sommige banken en vermogensbeheerders hebben nu een expert op het gebeid van de gedragseconomie ingehuurd.
Gedrags-psychologen geloven dat veel van de fouten die beleggers maken voortkomen uit onlogisch denken. Wij verwerken informatie snel en slecht, wat leidt tot het maken van slechte beslissingen. Gedrags-economen zijn op zoek naar typische fouten – of cognitieve vertekeningen – die mensen maken bij het interpreteren van informatie en het maken van beslissingen.
Oogkleppen
De lijst van dergelijke fouten lijkt eindeloos. Wij gaan bijvoorbeeld op zoek naar een bevestiging van onze overtuigingen en negeren alles wat daarmee in strijd is. De befaamde oogkleppen of wat moderner gezegd: tunnelvisie.
Voorkeur voor een prijs
Als beleggers bijvoorbeeld een aandeel kopen raken zij emotioneel verbonden met de prijs van aankoop. Zij wachten net zo lang totdat de koers hierboven uitgestegen is terwijl de trend duidelijk omlaag is.
Vertrouwen op autoriteiten
Beleggers hebben de neiging om informatie die afkomstig is van gezaghebbende bronnen, bijvoorbeeld de Federal Reserve (Fed), meer te geloven.
Nieuws
Ook hebben beleggers de neiging om aandelen te kopen die in het nieuws worden genoemd.
Wat heeft u eraan?
Fondsbeheerders en beleggingsadviseurs kunnen gebruik maken van de theorieën achter behavioral economics om hun cliënten beter te begrijpen.
Beleggers kunnen wanneer zij deze gedragspatronen herkennen, het proberen te vermijden. Als u gaat beleggen leg dan een lijst van de pro’s en contra’s. Vermijd dus een tunnelvisie. Houd stukken niet te lang vast als de verliezen oplopen. Kijk behalve naar mainstream instellingen ook naar alternatieve instituties en media. Doorgaans is het te laat om een aandeel te kopen als deze positief in het nieuws wordt genoemd. Vermijd dus het kopen en verkopen op actualiteit.
Sommige gedragsexperts gaan ervan dat deze patronen ingesleten zitten en niet zullen veranderen. Het is dus een obsessie. Een voorbeeld is het kijken naar de AEX terwijl die index sinds 2000 alleen maar verlies heeft opgeleverd.
Minder handelen
Er zijn wel enkele eenvoudige manieren waarmee beleggers deze gedragspatronen kunnen vermijden. Een daarvan is om minder te handelen. Volgens Terrance Odean, hoogleraar gedragseconomie aan de Universiteit van Berkeley, doen beleggers die minder handelen een stuk beter dan de zogenaamde traders. Actievere beleggers die elke dag hun portefeuille controleren handelen meer op emoties en reageren op korte termijn prikkels.
Minder lezen
Beleggers worden gebombardeerd met informatie waardoor het moeilijker wordt om rationele beslissingen te maken. Een oplossing daarvan is het zorgen voor momenten van stilte waarbij uw eigen strategie kunt overdenken.
Discipline
Daarnaast kan het opstellen van discipline nuttig zijn. U stelt voor u zelf regels op wanneer u gaat handelen en wijkt daar niet van af. Zo kunt u geavanceerde orders plaatsen waarbij u van te voren een instap -en uitstapkoers vaststelt.
Tot slot moeten beleggers sceptisch zijn tegenover alle deskundigen die beweren menselijk gedrag nauwkeurig te kunnen voorspellen.
