Het ziet ernaar uit dat de Amerikaanse politici op de valreep alsnog een akkoord weten te bereiken over de verhoging van het schuldenplafond. Daarmee is een rampscenario voorlopig afgewend. Toch kan het geen kwaad om regelmatig de schokbestendigheid van uw portefeuille te testen.
De valutacrisis in Azië, de val van het hedgefonds LTCM, het klappen van de internetzeepbel, de terroristische aanslagen in New York en recentelijk de kredietcrisis. Van tijd tot tijd worden de financiële markten opgeschud door extreme, vaak onverwachte gebeurtenissen. En met de ramp in Japan, de spanningen in de eurozone en de dreigende wanbetaling van de Verenigde Staten blijft ook dit jaar beleggers weinig bespaard, al is van paniek vooralsnog geen sprake.
Stresstesten
Om zich te wapenen tegen dit soort externe schokken onderwerpen banken en grote beleggers zich vaak aan stresstesten. Doel is om respectievelijk de balans- en portefeuillerisico’s in kaart te brengen. Daarbij worden diverse hypothetische scenario’s gehanteerd. Wat gebeurt er bijvoorbeeld met de beleggingsportefeuille als de aandelenkoersen weer de dieptepunten uit 2009 gaan opzoeken, de olieprijs met 30% zakt of de commerciële vastgoedprijzen een scherpe correctie ondergaan? En kunnen we de daaruit voortvloeiende verliezen dragen?
De complexe stresstesten die deze partijen gebruiken, zijn voor de kleine belegger natuurlijk niet weggelegd. Dat neemt niet weg dat ook hij er verstandig aan doet om rekening te houden met worst-casescenario en de beleggingsportefeuille daarop zo goed mogelijk voor te bereiden.
Diversificatie
Het kan niet genoeg benadrukt worden: spreiding blijft het belangrijkste instrument om de gevolgen van een externe schok te verzachten. Elke belegger snapt dat een goed gespreide portefeuille over aandelen, staatsobligaties, bedrijfsleningen, vastgoed en alternatieve beleggingen beter bestand is tegen een externe schok dan bijvoorbeeld een mandje van enkel Europese aandelen. Diversificatie is echter ook niet de heilige graal, zo bleek wel tijdens de kredietcrisis toen met uitzondering van staatsobligaties alles even hard onderuit ging. De correlatie tussen de verschillende asset categorieën neemt in onzekere tijden snel toe, hetgeen de spreiding van het beleggingsrisico bemoeilijkt.
Niettemin ontkomt de belegger er niet aan om goed te spreiden, ook om de individuele risico’s op aandelen en obligaties weg te nemen. Een evenwichtige beleggingsportefeuille combineert niet alleen verschillende asset categorieën, maar kent daarbinnen ook een verdere spreiding over bedrijfssectoren, regio’s en in het geval van obligaties kredietkwaliteit en looptijden.
Rampenplan
Traditioneel vormen obligaties een tegenwicht tegen grote schommelingen in de aandelenportefeuille, die normaliter de grootste risico’s herbergt. Door aandelen tijdelijk te onderwegen ten opzichte van obligaties en liquiditeiten kunnen de ergste klappen worden opgevangen. Vooral de Duitse staatsleningen vormen in dit klimaat een veilige haven. Het vertrouwen in Amerikaans schuldpapier kan wel eens een deuk oplopen, maar gezien het belang en de omvang van deze markt lijkt de kans op een forse correctie klein. Afgelopen week daalde de rente op de tienjarige Amerikaanse leningen zelfs naar het laagste niveau dit jaar. In de obligatieportefeuille zitten de voornaamste risico’s doorgaans in het high yield segment.
Wie daarnaast de risico’s in de aandelenportefeuille wenst terug te brengen, zal cyclische sectoren moeten onderwegen ten faveure van defensieve sectoren als voeding, persoonlijke verzorging en farmacie. Kijk dus kritisch naar de sectorverdeling en voorkom te veel exposure naar economisch gevoelige sectoren. Verder moet bedacht worden dat opkomende aandelenmarkten over het algemeen gevoeliger zijn voor externe schokken dan die in ontwikkelde landen. Houd tot slot illiquide beleggingen in de portefeuille beperkt, want die zijn zeker in een crisis lastig te verkopen.
Voorbereiden op een rampscenario is altijd goed, maar de langetermijndoelen mogen vanzelfsprekend niet uit het oog worden verloren. Uiteindelijk zullen beleggers zich zodanig moeten positioneren dat de risico’s zijn teruggebracht, maar tegelijk een eventuele opluchtingsrally niet wordt gemist.
Jochem Baalmann
Beleggingsadviseur
www.indexus.nl
Indexus is een onderdeel van Nyenburgh Vermogensbeheer
