De beperkte houdbaarheid van goeroes

Er wordt al sinds de 17e eeuw in aandelen gehandeld op de beurs. En sindsdien hebben de koersen van aandelen zich altijd voortbewogen in opgaande en neergaande cycli. Na iedere baissemarkt volgde weer een haussemarkt en omgekeerd. Niets nieuws onder de zon. Ook niet nieuw is het verschijnsel dat iedere cyclus zijn eigen favoriete beursgoeroes kent. Een goeroe heeft een duidelijke visie op de markt of op bepaalde beursontwikkelingen. Als hij het bij het rechte eind heeft stijgt zijn roem en begint zijn schare volgelingen uit te dijen. Naarmate steeds meer beleggers een goeroe gaan volgen wordt hij een self-fulfilling prophecy. Steeds meer beleggers gaan zijn adviezen opvolgen met als gevolg dat de aandelen die hij adviseert  inderdaad gaan stijgen. Het blijkt zeer lonend om een dergelijke goeroe na te volgen.

Er zijn duizenden deskundigen, analisten, marktvolgers, kenners, specialisten en beurscommentatoren. En voor sommigen geldt dat ze op een bepaald moment in hun carrière “hot” zijn en hun visie op de markt in overeenstemming is met de realiteit. Net als een klok die kapot is twee keer per dag de juiste tijd aangeeft. Voor een aantal is het een vernietigende ervaring om na zo’n periode als gevierde held weer te moeten erkennen een gewone sterveling te zijn die er ook van tijd tot tijd volledig naast kan zitten. Andere ervaren  vossen beseffen dat je van zo’n periode moet genieten zolang het duurt om nadien weer als gewoon je werkzaamheden in de betrekkelijke anonimiteit voort te zetten.

Het succes van de beursgoeroe is niet alleen gebaseerd op korte termijn geluk. Hij heeft een duidelijke visie over de aandelenmarkt. Deze visie is gebaseerd op een theorie – momentum, groei, waarde, dividend, muisclicks, noem het maar op – die de beursgoeroe reeds jaren had voordat hij zijn sterrenstatus bereikte. Want de markt zal zijn theorie aanvankelijk volledig negeren. Maar de markt beweegt zich zoals gezegd in cycli en verandert dus voortdurend. Na verloop van tijd lopen de markt en de theorie synchroon. Dan begint de ster van de goeroe te rijzen. Hij stijgt ver uit boven de markt. Hij wordt beroemd en krijgt vele volgers.

Goeroes komen altijd voort uit de periferie van de financiële wereld. Ze zijn nooit afkomstig uit het establishment. Ze zijn zelden werkzaam voor gerenommeerde financiële instellingen. Het establishment speelt op safe waardoor er zelden spectaculaire resultaten worden gerealiseerd. Een succesvolle beursgoeroe is een outsider met een unieke, afwijkende blik op de beurs. Hij speelt quitte of dubbel en wanneer het dubbel is rijst zijn ster naar grote hoogten. Op beleggers bijeenkomsten worden ze meestal door een grote schare van bewonderaars omgeven. Zelden worden er dan kritische vragen gesteld over hun visie op de markt. Volgers gaan op in blinde adoratie en zijn trots de goeroe persoonlijk te hebben ontmoet.

De roem van de beursgoeroe houdt stand zolang zijn visie overeenkomt met de ontwikkelingen op de beurs. Dat duurt meestal één opgaande of neergaande cyclus. Op een zeker moment draait de markt en verliest de goeroe zijn grip op de beurs. Hij houdt vast aan zijn voorheen succesvolle visie maar de wereld is inmiddels veranderd en zijn volgelingen verliezen hun vertrouwen in hem. Wanneer zijn voorspellingen de plank steeds vaker misslaan slaat de bewondering om in haat. Voor een in diskrediet geraakte goeroe is het nagenoeg onmogelijk weer de oude sterrenstatus te verwerven. Het is met hem gedaan.

De beursgeschiedenis kent een aantal zeer beroemde goeroes die allen deze weg hebben bewandeld. Zo was  Joseph Granville in de VS de ongekroonde koning van baissemarkt van de jaren ’70. Tot de markt in 1982 zijn bodem bereikte. Granville raakte uit sync met de inmiddels stijgende koersen en was na enige tijd nog slechts een schaduw van zichzelf. Tijdens de hausse van de jaren ’80 rees de ster van Robert Prechter. De crash van ’87 was voor hem het begin van het einde. Warren Buffett was de ster van de jaren ’90. Tijdens de internetluchtbel raakte hij volledig uit de mode maar door stug vast te houden aan zijn filosofie keerde hij terug. Buffett als goeroe bestempelen is ook niet geheel terecht daar de man een ijzeren beleggingsdiscipline hanteert die in bepaalde perioden wel en in bepaalde perioden niet werkt. Hij is meer dan een goeroe en vooral een zeer goede belegger.

Goeroes crashen en per definitie op het hoogtepunt van hun roem. De status van een goeroe bereikt zijn piek wanneer hij volledig door de massamedia wordt geaccepteerd. De media zijn wars van outsiders en het feit dat ze een voormalige outcast hebben omarmd als held markeert het keerpunt. De outsider is onderdeel geworden van het establishment. Hij is een publiek figuur geworden. Hij is steeds vaker te zien in bekende televisieprogramma’s en wordt geïnterviewd door vooraanstaande dag- en weekbladen. Het betekent dat de markt zich op een draaipunt bevindt. Vorige week hield een inmiddels bekende beurscommentator in ons land er mee op. Hij had de financiële crisis waarin we ons nu bevinden jaren geleden reeds voorzien. Waarvan akte. Hij bleek echter slim genoeg te beseffen dat het moment gekomen was om er eens mee op te houden. Op het toppunt van zijn roem. Erg verstandig.  Zou de markt nu dan gaan draaien?