In de eerste zeven maanden van dit jaar heeft slechts één op de drie beleggingsfondsen de MSCI World Index weten te verslaan. Na vier kwartalen van stijgingen is het vermogen van Nederlandse beleggingsfondsen in het afgelopen tweede kwartaal dan ook gedaald. Niet alleen was er sprake van een waardedaling van de beleggingen maar ook hebben beleggers voor ruim 11 miljard euro aan beleggingsfondsen onttrokken. Wanneer beleggers er desondanks toch voor kiezen hun vermogen via beleggingsfondsen te (laten) beheren stuiten zij naast het kostenaspect – ten opzichte van beleggen in individuele effecten worden er extra kosten in rekening gebracht voor het fondsmanagement – op een onwaarschijnlijk groot en gediversifieerd aanbod.
Business Week merkte eens op dat de keuze van beleggingsfondsen veel weg heeft van een hindernisloop door Hell´s Kitchen. Toch zijn beleggingsfondsen wereldwijd een zeer populair investeringsvehikel. En bij de selectie van deze fondsen nemen beleggers de resultaten uit het verleden vaak als leidraad voor de toekomstige performance. Dat lijkt ook wel logisch. Wanneer een bedrijf een nieuwe werknemer wil inhuren baseert men zich in zijn oordeel ook op de eerder gerealiseerde prestaties. Deze conventionele wijsheid gaat bij het maken van investeringsbeslissingen echter niet op. Onderzoek heeft uitgewezen dat niet minder dan 96 % van de beleggingsfondsen hun index op de langere termijn niet weet te overtreffen. Natuurlijk zijn er altijd fondsbeheerders die daar wel succesvol in zijn, maar de selectie van deze outperformers blijkt een ware kunst. Toch hebben beleggers de neiging de toekomstige winnaars onder de beleggingsfondsen te zoeken onder de winnaars van gisteren. Deze strategie is één van de grootste vergissingen die een belegger kan begaan, want het is een loser´s game. Beleggers zouden net zo goed een muntje kunnen opgooien of hun horoscoop kunnen consulteren.
Eén van de meest populaire methoden om beleggingsfondsen te selecteren vormt het raadplegen van vooraanstaande rating-bureaus, zoals bijvoorbeeld Morningstar. Morningstar volgt wereldwijd zeer veel verschillende fondsen en rangschikt deze volgens een waarderingssysteem waarbij er op basis van diverse criteria één of meerdere sterren worden toegekend. De beste fondsen ontvangen de hoogste waardering: vijf sterren. De minste fondsen ontvangen de laagste waardering: één ster. Volgens een recent uitgevoerde studie wordt er erg veel waarde gehecht aan deze sterren. Maar liefst 97 % van de nieuw ingelegde beleggingsgelden vond zijn weg naar fondsen met 4 of 5 sterren. Fondsen met 3 sterren of minder kenden daarentegen een netto-uitstroom van gelden. Fondsen met veel sterren mogen dat graag laten merken via opzichtige advertenties in de financiële pers, met de vermelding van het gerealiseerde rendement over de afgelopen periode. Daarmee de suggestie versterkend dat veel sterren een hoog rendement garanderen.
The Hulbert Financial Digest onderzocht de performance van de door Morningstar gewaardeerde fondsen over de periode ´93-´00. De fondsen met 5 sterren realiseerden gemiddeld een rendement van 106 % in deze 8 jaar. Dat lijkt aardig, maar de index realiseerde in dezelfde periode een rendement van 222 %. De zogenaamde top-beleggingsfondsen presteerden dus aanmerkelijk minder dan de index! Daar komt nog bij dat ze om dat resultaat te behalen 26 % meer risico op zich namen, gemeten in standaarddeviatie. Maar nog opzienbarender was het feit dat de fondsen met slechts één ster de 5 sterren-fondsen in deze periode met 45 % outperformden! Overigens is een slechte performance in het verleden geen voorbode voor goede toekomstige resultaten. Veel fondsen zijn namelijk gewoon slecht.
Resultaten uit het verleden bieden dus geen enkele garantie voor de toekomst, om maar eens een open deur in te trappen. Toch blijven fondsaanbieders er kwistig mee rondstrooien in de wetenschap dat beleggers er ondanks alles toch waarde aan hechten. Hiermee is overigens niet gezegd dat de dienstverlening van bedrijven als Morningstar overbodig is, want het rangschikken van de vele beleggingsfondsen op basis van allerlei criteria is uiterst nuttig om enig inzicht te verkrijgen in het zeer ruime aanbod. Koop echter nooit een beleggingsfonds omdat het 5 sterren heeft. Wanneer u beleggingsfondsen koopt op basis van de toegekende sterren loopt u het risico de beste fondsen van vorig jaar te bezitten, maar ze helaas dit jaar gekocht te hebben.
Jan-willem Nijkamp
Fintessa Vermogensbeheer
Aha, en hoe zoek je die fondsen dan wel uit? valt een beetje tegen dit stukje.
vreemd..als je dit leest…en je leest ook dat de pensioenfondsen het niet goed hebben gedaan en iedereen daaronder zal gaan lijden…