Fondsbeleggen: zegen of melkkoe?

Beste Bezoekers,

Gisteren meldde ik dat Franke Burink van Castanje Vermogensbeheer columns gaat schrijven voor De Kritische Belegger. Vandaag kan ik wederom een nieuwe auteur melden. U ziet dus dat steeds meer onafhankelijke professionele partijen met ons willen samenwerken.

Onze frisse kijk op de beleggingswereld en onze eerlijke en no-nonsense benadering spreekt zowel bezoekers als experts aan.

De vermogensbeheerder Edgar Samuel gaat periodiek columns voor ons schrijven. Edgar startte zijn carrière in de effectenbranche in 1996 bij MeesPierson Private Banking. Daarna was hij actief als Beleggingsadviseur bij Rabobank en als Senior Relatiebeheerder bij een vooraanstaande vermogensbeheerder. Bij het Effectenhuis Labouchere was hij Senior Vermogensadviseur en Kantoordirecteur.

Als Beleggingsadviseur adviseerde Edgar vermogende particulieren en ondernemers inzake hun effectenportefeuilles. Als relatiebeheerder fungeerde hij als schakel tussen de beleggingsanalisten en de cliënten. In de functie van kantoordirecteur gaf Edgar leiding aan een Private Banking Team.  In een eerdere eigen onderneming was Edgar intermediair in Venture Capital projecten.

Edgar is eigenaar van Edgar Samuel Vermogensadvies in Rotterdam. Hij adviseert ondernemers en vermogende particulieren op meerdere vlakken van het financieel spectrum. Vermogensbeheer staat daarbij centraal.

U kunt ons ook steunen door aan uw vrienden en kennissen ons door te geven en ons te linken. Daarnaast kunt u ook meedoen aan ons FORUM. Wij zien dat steeds meer beleggers deelnemen. Het loont absoluut de moeite om u aan te melden en vooral om er meteen ook interactief aan deel te nemen zodat onze community gestaag blijft groeien met de nodige kennis en ervaring. Inschrijven is geheel gratis en kan via deze link https://www.dekritischebelegger.nl/forum/register.php

Een overzicht van onze columnisten is te vinden op: https://www.dekritischebelegger.nl/over-de-site/wie-is-wie/

Hieronder volgt de eerste column van Edgar.

Met vriendelijke groet,

Satilmis Ersintepe

Fondsbeleggen: zegen of melkkoe?

De Oorsprong

Investeren in beleggingsfondsen is populair. Driekwart van de Nederlanders belegt in fondsen. Niet in de laatste plaats omdat beleggers hiertoe enthousiast worden aangezet door allerlei financiële instellingen. Vrijwel iedere bank, verzekeraar of vermogensbeheerder biedt enkele, of zelfs tientallen fondsen aan. Is dit gegeven ontstaan om het gemak van de belegger te dienen?

In beginsel wel. Beleggingsfondsen bieden beleggers met een relatief klein vermogen, weinig ervaring of tijd, de mogelijkheid om in financiële markten te investeren. De fondsbeheerder investeert het geld van de beleggers in meerdere bedrijven, sectoren en/of regio’s. Zodoende creëert hij, of zij, een diverse, goed gespreide effectenportefeuille.

Dit is het grootste voordeel voor de belegger. Risicospreiding is in oorsprong immers het voornaamste uitgangspunt geweest voor beleggers. Althans, voor de relatief kleine belegger. Daarom vraag ik me af waarom veel portefeuilles die wij overnemen grotendeels, zo niet volledig, zijn opgebouwd uit fondsen. Terwijl het belegd vermogen groot genoeg is om met individuele posities een goede spreiding te realiseren. Is het de kennis en ervaring van de fondsbeheerder en het daaruit volgende fantastische rendement dat de belegger aanspreekt?

Toegevoegde waarde

Het rendement blijkt vaak niet de reden te kúnnen zijn. Niet zelden presteert een fondsbeheerder slechter dan de benchmark, bijvoorbeeld de AEX. En als er dan sprake is van een hoger rendement, dan is die toegevoegde waarde beperkt en nimmer structureel.

Neem bijvoorbeeld het BNP Paribas Netherlands Fund, voorheen het ABN Amro Netherlands Fund. In de afgelopen 10 jaar heeft dit fonds het slechts twee keer beter gedaan dan de benchmark. Kijken we naar het mooie beursjaar 2009 dan blijkt het rendement van dit fonds 34,1% te zijn geweest. Staat mooi, maar in vergelijking met het rendement op de AEX van 36,3% is de conclusie simpel.

De fondsbeheerder heeft geen toegevoegde waarde geleverd maar juist iets slechter gepresteerd. Underperformance dus. Een vergelijkbaar fonds, het ING Dutch Fund, presteerde iets beter dan de AEX, namelijk 39,9%. Beter, maar niet zoveel beter om juichend over straat te gaan… En outperformance is incidenteel.

Opvallend is dat dit soort fondsen bij outperformance én bij underperformance vaak dicht bij hun benchmark blijven. De verklaring is eenvoudig, de fondsen zijn zo gestructureerd dat een hoge afwijking van de benchmark wordt voorkomen. In voetbaltermen: de beheerder speelt graag op de nul, hij verdedigt liever dan dat hij aanvalt. Uit commercieel oogpunt is dat logisch. Stel dat één van bovengenoemde fondsen sterk negatief presteert ten opzichte van de AEX en daarmee ook ten opzichte van zijn concurrenten.

Beleggers vergelijken altijd resultaten, met als direct gevolg dat wellicht een substantieel gedeelte van het belegd vermogen wegstroomt naar de concurrentie. De fondsbeheerders zijn daardoor eigenlijk indexbeleggers. Daar is niets mis mee, echter als u in de index wilt beleggen dan heeft u daar geen duur beleggingsfonds voor nodig. Een simpele en goedkope ETF volstaat.

Melkkoe

De kostenstructuur is dan ook de belangrijkste reden waarom financiële instellingen beleggers richting hun fondsen sturen. Banken en vermogensbeheerders plaatsen ongevraagd hun fondsen in uw portefeuille. U krijgt de fondsen opgedrongen. Is dat in uw belang of in het belang van de bank of vermogensbeheerder? Naast de aan en verkoopprovisie en de beheerkosten betaalt u jaarlijks doorlopende kosten.

Sinds 2007 zijn de fondsen verplicht om die kosten inzichtelijk te maken in de zogenaamde Total Expense Ratio (TER.) Desondanks omvat de TER lang niet alle doorlopende kosten zoals u zou mogen verwachten. De variabele kosten, zoals transactiekosten binnen het fonds, worden niet in de TER meegerekend. Deze transactiekosten kunnen volgens een onderzoek van de AFM oplopen tot wel 1% per jaar.

Aangezien meerdere kosten niet in de TER zijn opgenomen is het moeilijk te bepalen wat de werkelijke totale kosten zijn. Bovendien worden deze kosten binnen het fonds in rekening worden gebracht door ze van de koers af te romen. Het is voor u niet zichtbaar echter u betaalt al snel 2,5% per jaar. En dat is een gemiddelde.

Hoe dan ook, beleggingsfondsen zijn een belangrijke inkomstenbron. Steeds vaker zien we dat banken en vermogensbeheerders naast hun eigen huisfondsen gebruik maken van fondsen van andere partijen. Dat lijkt een positieve ontwikkeling, dit suggereert immers een bepaalde mate van objectiviteit. Maar schijn bedriegt. De partijen betalen elkaar namelijk een plaatsingsfee voor het opnemen van hun fondsen. Ook de hoogte van de plaatsingsfee is niet of slecht te achterhalen. Wel staat vast dat vanwege de plaatsingsfee, de beheerkosten zijn verhoogd. U betaalt dus (gedeeltelijk) de rekening voor een schijnbare objectiviteit.

Uitgemolken

Ook staat vast dat u bovenop alle kosten van de fondsen natuurlijk ook gewoon de vermogensbeheerkosten betaalt. Die variëren gemiddeld van 1% tot 1,5% per jaar. Bestaat uw beheerportefeuille grotendeels of volledig uit fondsen, dan betaalt u dus dubbel. Mogelijk een totaal van 4% per jaar. Tel uit uw winst.

Gemak dient ook de beleggende mens. Daar zit echter wel een hoog, ondoorzichtig prijskaartje aan. Wat zou uw rendement zijn geweest, of kunnen zijn, indien u niet als melkkoe zou worden gebruikt? Een goede vraag om bij uw bank of vermogensbeheerder neer te leggen.

Edgar Samuel

Edgar Samuel Vermogensadvies

In deze column geeft Edgar Samuel zijn persoonlijke visie over het betreffende onderwerp. De informatie in deze column is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.