In mijn vorige column ben ik ingegaan op de verschillen en overeenkomsten tussen opties en warrants. In deze column zal ingaan op de overeenkomsten en verschillen tussen opties en futures.
Plicht en geen recht
De koper van een future heeft de plicht om een bepaalde hoeveelheid (financiële) waarden te kopen van de verkoper van de future, tegen een van tevoren vastgestelde prijs en voor een bepaalde tijdstip. Dit lijkt dus zeer veel op het kopen van een calloptie. Een groot verschil is echter dat de koper van een calloptie een recht heeft en de koper van en future een plicht.
De waarde van de future is afhankelijk van een onderliggende waarde. Dit kunnen indices, obligaties, deposito’s en aandelen zijn. Deze futures worden financial futures genoemd. Er bestaan ook commodity futures. Zoals de naam al zegt zijn dit futures op grondstoffen, zoals: aardappelen, graan, olie of koffie. In deze column zal ik ingaan op financial futures.
Prijsvorming futures
Stel u denkt dat de AEX de komende maanden verder zal stijgen. U wilt echter niet alle onderliggende aandelen kopen om gebruik te maken van de door u verwachte stijging. U kunt dan bijvoorbeeld een calloptie of een future kopen. Koopt u een calloptie dan profiteert u volop van een stijging, maar u betaalt ook verwachtingswaarde. Een future bestaat alleen uit intrinsieke waarde. U besluit daarom een future op de AEX te kopen. De onderliggende waarde is 200 keer de AEX. De future die u koopt heeft dus betrekking op het kopen van 200 keer de AEX. Wanneer de futureprijs met 1 punt stijgt, dan verdient u dus € 200. De koper van de future verplicht zich dus de AEX te kopen tegen de futureprijs. De verkoper verplicht zich om de AEX te verkopen tegen de futureprijs.
De prijs van een indexfuture (de futureprijs) kunnen we als volgt berekenen. De futureprijs is gelijk aan de stand van de index plus de rente van de looptijd minus dividendopbrengsten.
Voorbeeld
De stand van de AEX op 1 september 2009 was 296. Voor mijn berekening ga ik uit van een 1-jaars rente van 0,6 %. Tevens ga ik er vanuit dat de AEX in oktober nog 1 % dividend zal uitkeren.
Wat is nu de futureprijs van in indexfuture die in januari 2010 afloopt?
bereken de contante waarde van de dividenden.
- (1 %*296)/(1,006^0,1666) = 3
trek de contante waarde van de dividenden af van de waarde van de index
- 296 – 3 = 293
bereken de financieringskosten over het in stap 2 berekende bedrag
- 1,006^(4/12) * 293 = 293,6.
Vanwege de korte looptijd, maar vooral de lage rente en resterent dividend ligt de futureprijs van 293,6 in dit voorbeeld in de buurt van de stand van de AEX. Echter, bij bijvoorbeeld een veel hogere rente zal dit zeker niet het geval zijn.
De futureprijs loopt ongeveer 1 op 1 mee met de onderliggende waarde. Dus stel de AEX stijgt naar 350 dan stijgt de prijs van de future naar circa 347.
Optieprijzen bewegen meestal niet 1 op 1 mee met het aandeel/de index. Dit hangt af van de delta van de optie. Daarnaast is er nog een groot verschil met opties. In tegenstelling tot een optie heeft een future geen verwachtingswaarde (ook wel tijdswaarde genoemd) heeft. Voor mensen die graag opties verkopen om zodoende de verwachtingswaarde te incasseren, zijn futures dus minder geschikt. Tevens is de waarde van een future niet afhankelijk van de beweeglijkheid op de beurs.
Margin
De koper van de future moet een bepaald bedrag storten vanwege zijn verplichting om in de toekomst een bepaalde onderliggende waarde te kopen. Dit bedrag heet de initial margin. Het gestorte bedrag komt op de rekening van de verkoper te staan. Als vuistregel kunt u er vanuit gaan dat de initial margin ongeveer 10% is van de onderliggende waarde. De initial margin krijgt u overigens bij het sluiten van de positie weer terug. In ons voorbeeld bedraagt de initial margin dus 10 %* 200 * 293 = € 5.860,-
Dagelijkse verrekening
Een ander verschil met opties is dat de winsten of verliezen dagelijks worden verrekend. Bij het sluiten van de positie krijgt de koper van een future de initial margin weer teruggestort op zijn rekening. Hieronder een voorbeeld:
Stel u koopt bovenstaande FTI (futureprijs 293) en de AEX staat op 296. De initial margin bedraagt € 5.860
| Stand AEX | Futureprijs | Winst/verlies | Cash positie | |
| Dag 0 | 296 | 293 | 0 | 0 |
| Dag 1 | 300 | 297 | € 800 | € 800 |
| Dag 2 | 303 | 300 | € 600 | € 1.400 |
| Afloopdatum | 290 | 287 | – € 2.600 | – € 1.200 |
Er is bij opening al een initial margin van € 5.860 geblokkeerd. Het verlies van de laatste dag (€ 2.600) wordt van deze € 5.860 afgeschreven, waardoor u dus 3.260 euro krijgt teruggestort. Per saldo hebben we echter € 1.200 verloren, terwijl onze investering € 5.860 bedroeg. We hebben dus 20 % verloren terwijl de AEX slechts met 2 % is gedaald. Dit hefboomeffect is het grootst bij een lage rente en hoge dividenden (zoals nu).
drs Richard H.J. de Jong RBA is adjunct directeur vermogensbeheer bij Van Lieshout & Partners N.V..
