De stemming op de financiële markten wordt snel minder nu de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China snel aan intensiteit wint. De kans dat die oorlog op korte termijn op een acceptabele manier ten einde komt, wordt met de dag minder. Een recessie is in de ogen van een groeiende groep nu nagenoeg onontkoombaar.
De handelsoorlog maakt het leven voor veel bedrijven steeds moeilijker. Voor sommige van die bedrijven maakt de tweespalt tussen China en de Verenigde Staten de eigen problemen alleen maar groter. Een voorbeeld daarvan is het o zo succesvolle Boeing. Deze vliegtuigbouwer lijkt het slachtoffer te worden van zijn eigen succes en misschien ook wel van zijn zelfingenomenheid.
Source: Oliver Holzbauer
De problemen zijn voor een niet onbelangrijk deel toe te schrijven aan een van de anomalies in de geschiedenis van de moderne financiële markten. Grote bedrijven keren liever hun surplus aan liquiditeiten uit aan aandeelhouders, dan dat ze het aanwenden voor bijvoorbeeld investeringen of voor het doen van R&D. Bedrijven blijken zeer gecharmeerd van de idee dat een krimpend aantal uitstaande aandelen de koers van het aandeel ondersteunt of zelfs opstuwt. Het is bepaald geen overdrijving om te claimen dat de alsmaar stijgende aandelenkoersen in de afgelopen jaren voor een groot deel steunden op de terugkoop van eigen aandelen door de grote corporates. Het gaat dan ook niet bepaald om klein bier. In 2018 haalden bedrijven uit de S&P 500 voor tenminste $ 800 miljard aandelen terug uit de markt.
Opvallend is dat bedrijven uit nagenoeg elke sector van de economie nu eigen aandelen terugkopen. Het gaat niet langer om het volgroeide bedrijf dat niet zo nodig veel hoeft te investeren. Het gaat ook om bedrijven uit de techsector en/of farmaceutische sector. Het gaat dus ook om Boeing. Dat is geen voor de hand liggende kandidaat, want het ontwerpen en bouwen van vliegtuigen is enorm kapitaalsintensief. Het ontwikkelprogramma voor bijvoorbeeld de 787 Dreamliner duurde 8 jaar en kostte het lieve sommetje van $ 32 miljard. Desondanks heeft Boeing zich stevig geweerd als het gaat om het terugkopen van het eigen aandeel. Tussen 2013 en 2019 kocht de vliegtuigbouwer voor $ 43 miljard aan eigen aandelen. Zodoende verminderde het aantal uitstaande aandelen met 25%.
cks
Een van de redenen waarom Boeing zo grootschalig de markt op kon gaan, was omdat het bedrijf bezuinigde op zijn programma voor de 737 Max. Dit is het toestel dat nu aan de grond staat, nadat er twee kort na elkaar crashten met 346 doden als gevolg. Boeing bouwde geen totaal nieuw toestel, maar knutselde energiezuinige motoren aan een reeds bestaand frame. Zodoende kon het fors bezuinigen op de kosten volgens insiders. De besparingen gingen rechtstreeks naar de aandeelhouder.
Wat Boeing aantoont, is dat veel ceo’s liever aandelen terugkopen dan investeren. Aandeelhouders waren/zijn laaiend enthousiast. Aandelen terugkopen levert bijna per direct financiële resultaten. Of een nieuw project dat ook doet op termijn, moet je als hebberige aandeelhouder maar afwachten. De financiële opbrengsten zijn dan ook niet te versmaden. In het geval van Boeing kwam de winst per aandeel over 2018 20% – 25% hoger uit dan het geval zou zijn zonder die terugkopen sinds 2013. Dat klinkt weer mooier dan het in feite is. Buybacks komen het vaakst voor in tijden dat de koers toch al omhooggaat. Er is dus een reëel risico dat het bedrijf te veel geld uitgeeft en dus waarde vernietigt.
Er is echter één groep die echt profiteert en dat zijn de topmanagers. Hun vergoeding is vaak gekoppeld aan de koersontwikkeling en de groei van de Winst per Aandeel. Dat kan zeer lucratief zijn. In 2018 incasseerde Dennis Muilenburg, ceo van Boeing, $ 30 miljoen aan compensatie en winst bij het uitoefenen van zijn opties.
De terugkoop van aandelen is niets anders dan een mooi weer strategie. Als het mis gaat verliezen beleggers niet alleen hun optische winsten, maar lopen ze ook het risico slachtoffer te worden van een doorgeslagen koersdaling. Dat kan ook voor het bedrijf verkeerd uitpakken, bijvoorbeeld in de vorm van een mindere kredietwaardigheid. Boeing ging de markt voor buybacks op tegen een achtergrond van een zeer succesvol 737 Max project. Dat was een bestseller! De doelbewuste keuze om een verkorte route te kiezen naar de introductie op de markt kan zeer fnuikende gevolgen hebben. Het toestel staat nu al maanden aan de grond en potentiële klanten haken massaal af. Het is en blijft onduidelijk wanneer het toestel weer de lucht in mag. De vraag is zelfs of het nog wel de lucht in zal gaan. Dat hangt af van de vraag of Boeing het vertrouwen van de vliegende consument weet terug te winnen.
Misschien was het toch beter geweest dat het topmanagement verder had gekeken dan de eigen neus lang was en de portemonnee breed!
Cor Wijtvliet
