Chemieconcern DSM heeft de afgelopen jaren een nieuwe strategische visie ontwikkeld. Hierbij werd de cyclische bulkchemie verkocht en kwam er een focus op ‘Nutrition’ met voedingssupplementen zoals vitamines en enzymen voor mens en dier. In dat licht kocht DSM het Amerikaanse Martek, producent van ingrediënten voor babyvoeding en het Canadese Ocean Nutrition.
Daarnaast richt men zich op ‘Performance Materials’ met onder andere de ijzersterke vezel Dyneema. De Dyneemavezels worden voornamelijk verkocht aan de automobielindustrie en de constructiesector, vooral in China. Een andere activiteit is de vervaardiging van biomedische materialen; kunstbot. Ter versterking van deze divisie werd in 2012 het Amerikaanse Kensey Nash gekocht. Beide divisies kennen een defensief karakter, een hoge omzetgroei en stevige winstmarges. De meeste research wordt door DSM gedaan in laboratoria in China.
Met de presentatie van de cijfers over het vierde kwartaal van 2016 sloot DSM de vijfjaars periode af die het bestuur uitgetrokken had om de nieuwe strategie te implementeren. Op de drie nog te verkopen apart gezette beëindigde activiteiten na, is de nieuwe koers goed gelukt. Het zijn uitdagende jaren geweest met een kredietcrisis en zeer forse concurrentie uit China. Als kers op de taart van de nieuw ingeslagen weg werd onlangs in Delft een nieuw biotechnologiecentrum geopend en de onderzoekscapaciteit voor toepassingen in voeding(smiddelen), diervoer, biobrandstoffen, farmacie en biobased materialen uitgebreid.
De cijfers over het vierde kwartaal toonden aan dat de omzet en winst zich gunstig blijven ontwikkelen. DSM rapporteerde een operationele winst van 315 miljoen euro (+21%). Dat was hoger dan zowel de eigen verwachtingen als die van analisten. De aangepaste winst uit voortgezette activiteiten steeg op jaarbasis van 96,0 miljoen naar 130,0 miljoen euro (+35%). Hier waren de analisten licht positiever in hun verwachtingen. Zij rekenden op een bedrag van 132,5 miljoen euro. De omzet groeide met 5 procent naar ruim 2 miljard euro.
De belangrijkste divisie Nutrition zag het bedrijfsresultaat toenemen van 206 naar 238 miljoen euro, een stijging van 16 procent. Bij het onderdeel Performance steeg het resultaat ook: van 90 naar 105 miljoen. De prestaties van de twee belangrijkste divisies waren daarmee vrijwel in lijn met de verwachtingen van de analisten.
Topman Feike Sijbesma sprak in de toelichting op de cijfers van een zeer goed jaar waarin de strategische doelstellingen van DSM ruimschoots werden overtroffen. Het concern loopt met de behaalde resultaten voor op de doelstellingen voor de middellange termijn. Over heel 2016 verdiende DSM op een 3 procent hogere omzet van 7,92 miljard euro een aangepast bedrijfsresultaat van 1,26 miljard euro, een toename van 17 procent in vergelijking tot 2015. Onder de streep restte uit voortgezette activiteiten een aangepaste nettowinst van 520 miljoen euro, 36 procent meer dan de 381 miljoen euro in 2015. De omzet werd met 1 procent gedrukt door negatieve wisselkoerseffecten. DSM stelt voor een dividend uit te keren over 2016 van 1,75 euro per aandeel. Dit is 6 procent meer dan de 1,65 die beleggers over 2015 ontvingen. Er is al 55 eurocent betaald als interim, zodat het slotdividend 1,20 euro zal bedragen. Het dividendrendement komt hiermee uit op 2,8 procent.
DSM is actief in 108 landen en dus een wereldwijd opererend concern dat regelmatig moet melden last te hebben van valutaire tegenwind. In 2015 was het vooral de Zwitserse frank en de Braziliaanse real. In 2016 was het de zwakkere Amerikaanse dollar die, zij het met mate, roet in het eten gooide. 40 procent van de omzet van DSM komt uit opkomende economieën, vooral China en Brazilië.
DSM’s divisie Nutrition is marktleider en de grootste ter wereld. Ongeveer 10 procent van de Nutrition-productie betreft vitamine E. DSM heeft een kwart van de vitamine E-markt in handen. Iets kleiner in deze markt is BASF. Ook zijn er nog een paar Chinese producenten. Van de vijf Chinese producenten zijn alleen de twee grootste nog over (ZMC en NHU). De overige drie heeft DSM afgelopen jaren door middel van een agressief prijsbeleid voor vitamine E ‘uit de markt gedrukt’. Hoewel de prijzen voorlopig laag blijven, zijn stijgende marges van een dieptepunt van 16 procent naar 18 tot 20 procent binnen bereik. Hiermee blijft vitamine E een prachtige melkkoe.
Een belangrijk onderdeel van de nieuwgekozen strategie was het afscheid nemen van de meer cyclische activiteiten zoals farmacie. De verkochte activiteiten zijn niet in één keer overgedragen aan de koper. DSM is hiervoor eerst joint ventures aangegaan met de kopende partijen. De activiteiten zijn gedeconsolideerd en staan nu als minderheidsdeelnemingen, beleggingen dus, op de balans.
Deze beleggingen zullen ooit verkocht dan wel naar de beurs worden gebracht. Met de opbrengsten van deze voormalige activiteiten, die door analisten worden geschat op ongeveer 2 miljard euro, kan DSM weer op overnamepad. DSM heeft nog een participatie ter grootte van 34 procent in Patheon (farmacie) met een waarde van ongeveer 1 miljard dollar. Daarnaast ligt bij DSM nog een 35 procentsbelang in ChemicalInvest (bulkchemie) en een 50 procentsbelang in DSM-Sinochem (penicilline) in de etalage.
Andere partijen en dan met name private equity zoals Third Point van Dan Loeb zien die ‘lekkere hapjes’ op de balans van DSM natuurlijk ook. Bovendien lijkt het een trend te zijn dat Amerikanen onze AEX opkopen. DSM is een betrekkelijk kleine prooi van 11 á 12 miljard dollar. Een (vijandig) bod op heel DSM blijft daarmee tot de mogelijkheden behoren.
Overigens is een vijandige overname niet eenvoudig omdat DSM over een beschermingsconstructie (prioriteitsstichting) beschikt en zelf ruim een kwart van de stemgerechtigde aandelen in bezit heeft. Mocht een overname desondanks toch slagen dan zal waarschijnlijk DSM geheel opgesplitst doorverkocht worden. Het Duitse Evonik, dat in 2015 zelf al een (onbevestigde) overnamepoging waagde, zal bij een vijandelijk bod als ‘white knight’ kunnen dienen. Inmiddels is DSM’s verhouding met Evonik namelijk een stuk beter. Onlangs kondigden de bedrijven een intensieve samenwerking in de VS aan voor de ontwikkeling van de omega-3 vetzuren voor diervoeding. Bovendien lijken er veel synergie-effecten tussen beide ondernemingen te behalen.
Auteur heeft privé geen positie, cliënten van Fintessa hebben het aandeel DSM in portefeuille. De redactie heeft geen positie in de genoemde effecten.
Martine Hafkamp
Fintessa Vermogensbeheer
