Het aandelenfeestje in Europa gefinancierd door gratis geld, historisch lage rentes en een steeds goedkopere euro nadert een climax. Beleggers blijven blind vertrouwen houden in de hoeders van het kapitalistisch systeem ondanks torenhoge overheidsschulden, deflatie, kwakkelende economie en een failliet Griekenland.
Ik stel vast dat de acties van de banken en politici alleen maar tijd kopen en er niets structureels wordt opgelost. De stormvloed van renteverlagingen zal de economische groei een impuls geven, aldus de centrale banken. Zij beloven ons zelfs nog meer renteverlagingen. Maar als iedereen de rente verlaagt, verlaagt er volgens mij per saldo niemand de rente. Valuta’s zijn relatief en veranderingen hierin hebben per saldo geen effect. Als een renteverlaging in een land een positief effect heeft op de export gaat dit ten koste van de export van andere landen, dat is een mathematisch feit. In de huidige valutaoorlog pikken landen export van andere landen. Een zero-sum game voor de mondiale economische groei.
Koopkracht daalt
Griekenland is de testcase voor de huidige impasse. Torenhoge schulden, gigantische werkeloosheid, een economie die stilstaat en een rebelerende bevolking die hun nieuwe regering het fiat heeft gegeven om zich te ontworstelen uit de Europese wurggreep. Politieke partijen in o.a. Italië, Spanje kijken likkebaardend toe hoe ook zij hiervan kunnen profiteren.
Volgens Brussel staat Griekenland met de rug tegen de muur en moeten zij zich schikken naar de eisen en eerdere afspraken. Griekenland heeft een probleem maar Europa heeft een veel groter probleem. Als ik 1000 euro leen bij de bank en ik kan niet terugbetalen heb ik een probleem. Maar als ik een schuld heb van 1 miljoen euro en ik kan niet terugbetalen heeft de bank een probleem. Griekenland is thans de arme klant die zijn schuld van 240 miljard euro niet kan terugbetalen en dus heeft Europa een heel groot probleem.
Beleggers in aandelen geloven thans dat risicovrij rendement het nieuwe normaal is. Maar als iemand iets gratis krijgt, is er altijd iemand anders die daarvoor betaald heeft. Een gratis lunch bestaat gewoon niet. De koopkracht van de euro is bijvoorbeeld sinds medio 2014 met 17% gedaald terwijl aandelen zijn gestegen met 7% (Eurostoxx50 index). Beleggers hebben via de koop van aandelen hun koopkracht in euro’s deels op peil kunnen houden maar bedenk dat een groot deel van de bevolking niet belegd en dus nog meer aan koopkracht inlevert. Overigens beleggers in goud (in euro’s) zijn de grote winnaar met een winst van 28% vanaf medio 2014 namelijk 17% valutawinst en 11% koerswinst.
Baltic Dry Index
De centrale banken proberen via de aandelenmarkten een gevoel van rijkdom te creëren. Zij doen dit via ‘peptalks’, het masseren van economische cijfers maar ook door actief aandelenfutures te kopen. Vraag en aanbod, economische groei en bedrijfscijfers, de basis van het kapitalistisch systeem, lijken hierdoor van ondergeschikt belang bij beleggingsbeslissingen.
Ondanks alle rookgordijnen van de centrale de banken is het toch verstandig om de gezondheid van de wereldeconomie niet het oog te verliezen. De Baltic Dry Index (BDI) is een maatstaf van economische activiteit en meet de mondiale vraag en aanbod van grondstoffen zoals granen, hout en kolen. In tegenstelling tot futures markten is de BDI niet onderhevig aan speculaties en manipulaties en geeft exact aan hoeveel grondstoffen worden verscheept. Naar mijn menig is de BDI de beste financiële ‘bloeddrukmeter’.
De BDI staat thans op het laagste punt sinds deze indicator in 1986 werd geïntroduceerd. Waarom is de BDI zo belangrijk? Grondstoffen zijn de basis van productie. Als de vraag naar grondstoffen daalt, zal ook de productie afnemen en dus ook de hoeveelheid eindproducten. De BDI daalt sterk en dit is een belangrijke economische indicatie dat de wereldeconomie, ondanks historische lage rentes en gratis geld, in zwaar weer zit.
We zitten in een vicieuze cirkel waarbij het enige effect van de acties van de centrale banken is dat er tijd wordt gekocht om het piepende en krakende economische systeem draaiend te houden. De ECB ‘koopt’ met QE nog even wat tijd voor de schuldenberg en de aandelenmarkten maar vanuit koopkracht oogpunt was de recente top in Europa al medio 2014. De ultieme koopkracht top was overigens in 2000. De geschiedenis leert ons dat een extreme onbalans tussen de ‘echte’ economie en de aandelenkoersen altijd in een tranendal eindigen. Een gratis lunch bestaat niet………..
