Gesp de veiligheidsgordels vast

De maand januari geldt onder veel beleggers als een voorbode voor wat ons de rest van het jaar op de beurs te wachten staat. De eerste 5 beursdagen van het jaar zouden bepalend zijn voor het koersverloop voor de rest van het jaar. Een andere opvatting is de hele maand januari als indicator voor de rest van het jaar te nemen. Dit jaar is er echter een opmerkelijk verschil tussen de eerste week en de rest van de maand. Zo startte de beurs het jaar met winst om de maand januari vervolgens met verlies af te sluiten. Wat moeten marktvoorspellers met dit gegeven?

Sinds 1900 is een dergelijke divergentie negen keer voorgekomen. In die negen gevallen realiseerde de Dow Jones-index – de enige index die zo ver terug gaat in de tijd – een gemiddeld verlies van 0,5 % voor het resterende jaar. Maar in dit geval versluierd dat gemiddelde een andere realiteit. Want de rendementen liepen in de betreffende negen gevallen fors uiteen. Zo werd er in 1935 in een soortgelijke situatie een winst gerealiseerd van ruim 41 % terwijl de beurs in 1907 met 36 % zwaar in het rood ging. Drie keer sloot het beursjaar positief af en zes keer ging de beurs in het rood. Met deze gegevens kunnen beleggers niet erg veel. Behalve dan dat het de reeds bestaande verwachting bevestigd dat 2010 wel eens een onrustig beursjaar zou kunnen gaan worden.

Bestudering van de koershistorie levert wel enige statistische significantie op met betrekking tot januari als indicator. Maar dan vooral in jaren waarin de beurs in januari steeg. Want in de jaren waarin de maand januari afsloot met een verlies eindigde de beurs vervolgens lang niet altijd in het rood. Daarvoor hoeven we niet eens erg ver terug in de tijd.  Want de afgelopen drie jaar startte de beurs steevast met een eerste verliesmaand. In 2008 bleek dat inderdaad een goede voorspeller van alle ellende die beleggers later te wachten stond. In 2009 startte de beurs slecht maar draaide in maart om vervolgens aan een spectaculaire koersrally te beginnen die wellicht – op het moment van dit schrijven weten we dat niet – nog niet ten einde is. En in 2010 is het signaal erg verwarrend omdat de eerste week winst opleverde om vervolgens de maand met verlies af  te sluiten.

De haperende beurs van de laatste weken is niet zozeer het gevolg van teleurstellende bedrijfswinsten. Want drie kwart van de bedrijven in de VS hebben hun winstverwachtingen overtroffen. En niet alleen de winsten waren beter dan verwacht maar ook de door hun uitgesproken toekomstverwachtingen. Aan de winstgevendheid lijkt het niet te liggen. Ook de economische groei van het vierde kwartaal in de VS overtrof vorige week alle verwachtingen met 5,7 %.  Beleggers beginnen echter wel te anticiperen op het moment dat overheden – al dan niet gedwongen zoals in enkele Zuid-Europese landen – hun stimuleringsmaatregelen weer in gaan trekken. Er heerst alom twijfel of de economieën vervolgens weer op eigen kracht kunnen groeien. De begrotingsproblemen in landen als Griekenland, Portugal en Spanje bevestigen deze twijfel alleen maar.

Bij het begin van het jaar luidde de consensus dat het jaar vanuit het vertrek zou voortgaan waar het vorige was geëindigd. Later in het jaar zou een naderende renteverhoging door de centrale banken eventueel roet in het eten kunnen gaan gooien. Het lijkt er de laatste weken echter meer op dat beleggers al lang een voorschot aan het nemen zijn op terugtrekkende overheden. En dat het moment van een renteverhoging door bijvoorbeeld de centrale bank van de VS juist als een nieuw koopsignaal moet worden gezien. De centrale banken zullen de rente namelijk niet eerder verhogen dan wanneer de economie weer voldoende is aangesterkt en de werkloosheid over zijn top heen is. Wanneer de centrale bank van de VS de rente daadwerkelijk weer gaat verhogen zullen beleggers dat waarschijnlijk opvatten als “sein veilig”. De periode tot die tijd zal hoogstwaarschijnlijk gekenmerkt worden door veel onrust op de beurzen.  Voor beleggers reden te meer om de veiligheidsgordels nog eens goed vast te gespen.

Jan-willem Nijkamp
Werkzaam voor Inmaxxa Vermogensbeheer