2022 was sinds 1950 het op één na hoogste jaar waarin centrale banken netto aankopen deden van goud. Zal de aanhoudende inzet van centrale banken voor goud leiden tot meer belangstelling van beleggers?
Goud is het jaar goed begonnen. De belangrijkste tegenwind voor goud gedurende het grootste deel van 2022 was de sterkte van de Amerikaanse dollar. In januari echter kwam de Amerikaanse dollar onder druk te staan door de verwachting dat de renteverhogingen door de Amerikaanse Federal Reserve (Fed) zouden worden vertraagd en de toegenomen bezorgdheid over de economische groei. Goud profiteerde daarvan. Terwijl de rente op schatkistpapier daalde, steeg het goud op 13 januari tot boven $ 1900 per ounce. Goud hield ondanks verschillende soorten economisch nieuws stand op deze niveaus en bereikte op 26 januari rustig een hoogtepunt van $ 1949. Op 31 januari sloot goud op $ 1928, een stijging van 5,7%, een aanzienlijk verschil van $ 104 per ounce in de eerste maand van het jaar.
Goudaandelen lieten zien dat ze een hefboomwerking hebben op goud. De NYSE Arca Gold Miners Index (GDMNTR)1 nam deze maand toe met 11,4% en de MVIS Global Juniors Gold Miners Index (MVGDXJTR)2 met 9,3%. Ondanks de sterke maandelijkse winsten blijven goudaandelen ondergewaardeerd ten opzichte van het metaal. Wij verwachten dat dat dit jaar zal resulteren in een voortdurende outperformance. De kosteninflatie heeft de mijnbouwers vorig jaar hard getroffen: de AISC (All-In Sustaining Costs) zijn in 2022 met meer dan 10% gestegen ten opzichte van 2021. In februari zullen de goudmijnexploitanten hun productie en kosten voor 2023 voorspellen. Het zou ons niet verbazen als de bedrijfskosten in 2023 opnieuw stijgen, maar omdat de inflatiedruk afneemt, verwachten wij dat de stijging op jaarbasis veel minder groot zal zijn dan in 2022. Kapitaaluitgaven in verband met uitstel in voorgaande jaren of als gevolg van mijnsequenties kunnen ook bijdragen tot hogere AISC in 2023. Dit jaar verdedigen de hogere goudprijzen de marges van de mijnbouwers. Zo ligt de huidige goudprijs ongeveer 125 dollar per ounce hoger dan de gemiddelde goudprijs van 1802 dollar per ounce vorig jaar. Indien deze goudprijsstijgingen aanhouden, zouden zij de geschatte kostenstijgingen in 2023 aanzienlijk overtreffen, wat zou leiden tot margeverhoging en hogere waarderingen voor goudmijnexploitanten.
Centrale banken rekenen op goud
De World Gold Council publiceerde statistieken over de vraag naar goud in 2022, waarin wordt geschat dat de centrale banken in het vierde kwartaal opnieuw een recordaantal goudaankopen hebben gedaan. De netto-aankopen van de centrale banken in het vierde kwartaal bedroegen 417 ton, waarmee de totale aankopen in de tweede helft van 2022 op 862 ton uitkomen. Met 1135 ton was 2022 sinds 1950 het op één na hoogste jaar waarin centrale banken netto aankopen deden van goud. Sinds 2010 en gedurende 13 opeenvolgende jaren hebben de centrale banken netto goudaankopen gedaan.
Op één na hoogste jaar van netto-aankopen door de centrale bank sinds 1950
Bron: World Gold Council. Gegevens per januari 2023.
Het meest recente goudonderzoek van de World Gold Council onthult de belangrijkste redenen van de banken om goud te bezitten: de prestaties in tijden van crisis, de rol als waardeopslagplaats op de lange termijn en de grote liquiditeit. Chief economist emerging markets fixed income van VanEck, Natalia Gurushina, benadrukte onlangs in haar dagelijkse ochtendverslag een IMF-onderzoeksartikel over goud dat “te goed is om te negeren”. In dit IMF-rapport, Gold as International Reserves: A Barbarous Relic No More?* wordt het argument herhaald dat deze recente impuls van de centrale banken om goud te kopen, voortkomt uit de aantrekkingskracht van goud als veilige haven, in perioden van economische, financiële en geopolitieke volatiliteit. Ook de rol van goud bij inflatiedekking en diversificatie van de portefeuille worden genoemd, evenals het feit dat het door gewoonte en traditie wordt gewaardeerd. Uit het IMF-onderzoek blijkt ook dat het opleggen van financiële sancties (denk aan de sancties die aan Rusland werden opgelegd na de invasie in Oekraïne) bij de belangrijkste reserves-uitgevende economieën ook gecorreleerd is met de toename van het aandeel van de reserves van de centrale banken dat in goud wordt aangehouden.
Wij verwachtten dat de centrale banken de ervaringen van Rusland met de buitenlandse reserves nauwlettend in het oog zouden houden en dat dit de aankopen door de centrale banken in 2022 zou ondersteunen. De werkelijke cijfers overtroffen onze verwachtingen. Wij verwachten dat de centrale banken in 2023 en langer netto kopers van goud zullen blijven.
Goud heeft zich beter gehouden dan je zou denken
Onlangs zeiden we dat het lijkt alsof beleggers “bang genoeg moeten zijn” voordat ze goud willen bezitten. Wat we bedoelden is dat de meeste beleggers niet geïnteresseerd lijken in goud totdat de zaken er slecht voorstaan. Nou, vorig jaar werd het echt lelijk en de centrale banken namen er nota van. Je zou dus kunnen zeggen dat ook zij bang genoeg waren om goud te willen bezitten. Hun aankopen versnelden tot recordhoogte. Zou de houding van de centrale banken tegenover goud de weg kunnen banen voor beleggers in het algemeen? Uit netto aankopen in 13 jaar opeenvolgende jaren blijkt dat deze instellingen niet als groep proberen de goudmarkt te “timen”. Hun inzet op goud lijkt op lange termijn te zijn en gebaseerd op de belangrijkste eigenschappen van goud als veilige haven en diversificatiemiddel voor de portefeuille. Ook wij zijn van mening dat goud, in plaats van te worden gezien als “laatste redmiddel”, kan worden beschouwd als een basisonderdeel en een permanente allocatie verdient in elke portefeuille. Tijdens onze contacten merken wij dat veel beleggers verrast zijn door de prestaties van goud in de loop der tijd. Hoewel goud ongetwijfeld een relikwie is, is het zeker niet barbaars.
Goud heeft de afgelopen 30 jaar relatief goed gepresteerd
Bron: IMF, VanEck. Gegevens per december 2022. “Wereldwijde aandelen” vertegenwoordigd door MSCI AC World Index GR3. “Wereldwijde aandelen” worden vertegenwoordigd door de Bloomberg Global Aggregate Bond Index TR4. “Grondstoffen” worden vertegenwoordigd door de Bloomberg Commodity Index TR5. “Amerikaans contant geld” wordt vertegenwoordigd door ICE BofA U.S. 3-Month Treasury Bill TR6.
Fed-beleid, recessievrees geeft goud verdere steun
Nu we 2023 ingaan, lijkt de bezorgdheid van de markt over de economische groei, zowel in de VS als wereldwijd, toe te nemen, wat steun de goudprijs verder ondersteunt. In 2022 bestonden de grote problemen voor goud uit de Fed en de Amerikaanse dollar. De Fed nadert waarschijnlijk het einde van de renteverhogingscyclus en de markt gaat uit van nog slechts twee kleine verhogingen (25 basispunten). Dit wordt vooral gevoed doordat de inflatie lager uit lijkt te vallen en enkele zwakke economische indicatoren die erop wijzen dat het Fed-beleid effect begint te sorteren.
Wij hebben gezegd dat goud ruim voor een Fed-pauze of -koerswijziging kan stijgen, naarmate de markt er zekerder van wordt dat het einde van de renteverhogingscyclus nadert. Dat is wat we dit jaar zien, de goudprijs stijgt terwijl de dollar verzwakt in afwachting van een pauze. Het tegenovergestelde van de sterke dollartrend van 2022 zou een belangrijke drijfveer moeten zijn voor de goudprijzen in 2023. De heropening van China is waarschijnlijk een andere sterke drijfveer. Goud kan van beide scenario’s profiteren: een grotere vraag vanuit China (de grootste goudconsument) vanwege een sterk economisch herstel; of een grotere vraag naar veilige beleggingen als het herstel minder sterk of trager is en de wereldwijde groei beïnvloedt. Hoewel een economische recessie steeds waarschijnlijker lijkt, zijn er nog verschillende andere voorwaarden nodig voordat beleggers overstappen op het veilige goud. Daartoe behoren een aanzienlijk zwakkere banenmarkt en een hogere werkloosheid; een daling van de bedrijfswinsten en een grotere correctie van de aandelenmarkten; en/of een aanhoudende inflatie boven het streefcijfer van de Fed. Al deze omstandigheden zijn gunstig voor goud.
Wat gebeurt er als de beleggingsvraag terugkeert?
Het gebrek aan een beleggingsvraag naar goud blijkt uit de bewegingen in de wereldwijde ETF holdings voor fysiek goud. Er bestaat een sterke positieve correlatie tussen de goudprijs en de participaties in goud-ETF’s. Sinds eind oktober is de goudprijs echter met $ 295 per ounce (18%) gestegen, terwijl de ETF-participaties met 1,7% zijn gedaald.
Goud heeft het de laatste tijd goed gedaan ondanks het uitblijven van beleggingsvraag (wat doorgaans een belangrijke drijfveer is geweest)
Bron: Bloomberg. Gegevens per januari 2023.
Historisch gezien is het de beleggingsvraag die de goudprijs hoger drijft, waarbij andere factoren van vraag (of aanbod, wat dat betreft) helpen om de goudprijs te staven. Wij beschouwen deze recente sterkte van de goudprijs, ondanks een gebrek aan ETF-vraag, als positief voor de goudmarkt, omdat het een zeer solide niveau voor goud vaststelt (wat belangrijk is voor goudmijnexploitanten). Pakken de centrale banken de speling van de goudmarkt op die andere beleggers achterlieten? Zullen ook zij een meer invloedrijke aanjager van de goudprijs worden naarmate zij actiever goud blijven accumuleren? Terwijl de ETF-instroom nog steeds ontbreekt, zou een opleving van de beleggingsvraag de doorbraak van goud moeten versterken. Wij zien mogelijkheden voor goud om in 2023 absolute records van meer dan $ 2000 per ounce te bereiken.
Bron: Joe Foster, Portfolio Manager, Gold Strategy bij van VanEck
