De voorgestelde tariefverhogingen onder een mogelijke tweede termijn van Donald Trump dreigen de Amerikaanse en wereldeconomie op ongekende wijze te ontwrichten. Met een gemiddeld tarief van 26% op geïmporteerde goederen – het hoogste niveau in 130 jaar – roepen de plannen ernstige vragen op over de economische gevolgen, van inflatie en recessie tot een potentiële wereldwijde handelsoorlog.
De Arbitraire Formule: Geen Basis in Eerlijke Handel
Opvallend is de formule waarmee de tarieven worden berekend. Deze houdt geen rekening met bestaande oneerlijke handelspraktijken zoals subsidies of niet-tarifaire belemmeringen. In plaats daarvan wordt een simpele, maar arbitraire berekening gebruikt: het Amerikaanse handelstekort met een land, gedeeld door de Amerikaanse import uit dat land, gedeeld door twee.
Een voorbeeld: Vietnam heeft een tekort van $123 miljard bij een import van $137 miljard. Volgens de formule zou dit neerkomen op een “handelsbarrière” van 90%, waarop de VS een “reciprook” tarief van 45% heft. Het probleem: Vietnam heeft geen 90% tarief op Amerikaanse export. Het land kan de Amerikaanse tarieven dus niet ontwijken door zijn eigen (niet-bestaande) barrières te verlagen.
Brede Impact: Van Ontwikkelingslanden tot Bondgenoten
De gevolgen zijn breed voelbaar. Ontwikkelingslanden in Zuid- en Zuidoost-Azië, zoals Cambodja en Sri Lanka, worden geconfronteerd met enkele van de hoogste tarieven. Maar ook bondgenoten ontkomen niet. Zelfs landen met een handelsoverschot of een gebalanceerde goederenhandel met de VS, zoals het Verenigd Koninkrijk, krijgen een basistarief van 10% opgelegd. Ironisch genoeg zou het VK volgens Trump’s eigen goederenformule geen tarief moeten krijgen.
Goederen vs. Diensten: Een Scheve Vergelijking
De tarieven gelden alleen voor goederen, niet voor diensten (ongeveer 20% van de wereldhandel). De EU, bijvoorbeeld, heeft een goederentekort met de VS en krijgt een tarief van 20%. Echter, de EU heeft een aanzienlijk dienstenoverschot met de VS (banken, verzekeringen, software, etc.). Als diensten waren meegerekend, zou het Amerikaanse tekort met de EU vrijwel verdwijnen.
Gevolgen voor de VS: Hogere Prijzen, Stagnerende Industrie
De tarieven zullen onvermijdelijk leiden tot hogere prijzen voor Amerikaanse consumenten, vooral voor basisvoedsel en essentiële goederen die niet binnenlands geproduceerd kunnen worden. De armste huishoudens worden het hardst getroffen. Tegelijkertijd zal de Amerikaanse industrie worstelen met hogere kosten voor cruciale halffabricaten en machines, wat de marginale voordelen van verminderde buitenlandse concurrentie tenietdoet.
Het voorbeeld van China is illustratief: een tarief van 54% zou kunnen leiden tot een importdaling van $507 miljard (bijna de totale Chinese export naar de VS). Dit zou een ‘aanbodschok’ veroorzaken, vergelijkbaar met de pandemie, met een Amerikaanse recessie en/of hoge inflatie als gevolg (UBS voorspelt een BBP-daling van 1,5-2% en inflatie richting 5%).
Risico op Retaliatie: De Kindleberger Spiraal
Een onvermijdelijk gevolg is vergelding door andere landen, wat leidt tot een daling van de Amerikaanse export. De geschiedenis van de Smoot-Hawley tarieven in de jaren ’30, die leidden tot een 33% daling van de Amerikaanse export en een neerwaartse spiraal in de wereldhandel (de “Kindleberger Spiraal“), dient als een grimmige waarschuwing. Destijds was handel slechts 6% van het Amerikaanse BBP; nu is dat 15%, wat de VS veel kwetsbaarder maakt voor een handelsoorlog.
Mondiale Gevolgen: Dalende Handel en Investeringen
Een daling van de wereldhandel door tarieven en vergelding zal leiden tot afnemende internationale kapitaalstromen, wat investeringen en economische groei wereldwijd zal verzwakken.
Conclusie:
Trump’s voorgestelde tarieven, gebaseerd op een arbitraire formule, dreigen een cascade van negatieve economische gevolgen te ontketenen. Hogere prijzen voor consumenten, stijgende kosten voor bedrijven, een aanzienlijk risico op een recessie en inflatie in de VS, en de dreiging van een wereldwijde handelsoorlog met dalende investeringen en groei. De potentiële schade lijkt de vermeende voordelen ver te overstijgen, waardoor deze plannen een ernstige waarschuwing vormen voor de stabiliteit van de wereldeconomie.
