Waarom is de rente zo laag? Zijn dat vooral lange termijnfactoren als vergrijzing en de ontwikkeling van de productiviteit? Of spelen centrale banken hier een belangrijke rol?
Tot pakweg 30 jaar geleden waren de beleidsmogelijkheden van centrale banken ingeperkt door bijvoorbeeld de Gouden Standaard en door Bretton Woods. Alleen in de na-oorlogse jaren kregen banken de vrije hand om de rente laag te houden ondanks een stijgende inflatie. Het was de manier voor overheden iets te doen aan de schuldenberg.
Pas in de jaren ’90 van de vorige eeuw kregen centrale banken opnieuw meer beleidsvrijheid. Die gebruikten ze opnieuw om de rente laag te houden om ze de leenmogelijkheden te vergroten.
Dat is vooral belangrijk in tijden van crises, maar heeft ook een stijgende schuldenberg tot gevolg. Centrale banken zien er daarom maar vanaf om in normale tijden de rente weer te verhogen. Dat zou zomaar een recessie tot gevolg kunnen hebben. Dat willen de bankiers niet op hun geweten hebben!
Bankiers willen hun beleid weleens verdedigen door te wijzen op ‘the natural rate of Interest’. Ze moeten wel verlagen omdat de natural rate steeds lager wordt. Dat klinkt goed, maar is het niet. Er is bijvoorbeeld nogal wat discussie hoe the natural rate te bepalen. Er spelen teveel variabelen.
Start met automatisch beleggen
Veel ontwikkelingslanden proberen de succesformule van China te kopiëren om sneller te groeien. Ze lopen daarbij vaak tegen het probleem dat de leenkosten erg hoog zijn.
Buitenlandse investeerders ontvluchten de Turkse obligatiemarkt in lokale valuta, wat de economische problemen van Turkije verergert.
De vermaarde Britse econoom, John Maynard Keynes kwam al in 1936 tot de conclusie. Er zou een moment komen, waarop de klassieke rente zou overlijden.
Centrale bankiers zullen de boodschap van historicus Paul Schmelzing niet leuk vinden. Deze man heeft berekend dat de reële rente al daalt vanaf de 14de eeuw.
