Gelukkig geldt voor de Europese Centrale Bank maar één doelstelling: prijsstabiliteit. Het is toch onmogelijk al die andere ballen tegelijk in de lucht te houden. Een verhoging van de rente mag best wat sneller.
Met een inflatiepercentage van 2,7% en een rentevoet (refi-rente) die door de ECB net naar 1,5% is verhoogd, blijft het monetaire beleid in Europa nog steeds zeer ruim. In de persconferentie na de laatste beleidsvergadering afgelopen donderdag, gaf Jean-Claude Trichet aan dat de beslissing om de rente met een kwart procentpunt te verhogen bijdraagt om de inflatieverwachtingen in lijn te houden met een inflatie onder, maar dicht tegen de 2%, de offiële doelstelling.
Die doelstelling is duidelijk genoeg. Maar of het huidige rentebeleid dit ook kan bereiken, is de vraag. Een negatieve reële rente zoals die eigenlijk al twee jaar geldt, maakt niet de indruk dat heel erg sterk aan die doelstelling wordt gewerkt.
Natuurlijk er zijn andere zaken die pleiten voor een ruim monetair beleid, maar die zijn niet overtuigend:
– Het zwakke herstel in Europa. Door de Lehman-crisis kwam de mondiale economie tot stilstand. De monetaire autoriteiten draaiden de geldkraan open en de ECB verlaagde de refi-rente tot 1% (13 mei 2009). Inmiddels is de euro-zone uit het diepste dal gekropen: een groei van 1,8% dit jaar, ongeveer even veel als in 2010. Bij die groeinormalisatie hoort ook een hogere rente;
– De groei is ongelijk verdeeld. Duitsland doet het fantastisch, dankzij de befaamde exportindustrie, de rest – inclusief Nederland – doet het minder goed, dan wel veel slechter wat betreft de toename van het BBP. De ECB heeft bij haar beslissingen vanaf het begin rekening moeten houden met uiteenlopende ontwikkelingen in de verschillende landen. In deze situatie eist de kracht van de Duitse supermacht dat de ECB zich hier meer naar richt dan naar de zwakke landen om ontsporing in de toekomst te vermijden;
– De Griekse schuldencrisis. Griekenland en de Griekse banken lijken belang bij te hebben bij een lage Europese rente. Maar het is inmiddels wel duidelijk dat alleen op die manier de schulden-problematiek niet wordt opgelost. Griekenland zal zeker niet alleen door een lage rente weer op een economisch groeipad terecht komen. Schuldherstructurering plus fiscale hulp is onvermijdelijk;
– En de andere PIGS, die nog niet over het randje zijn gevallen? In iets andere zin geldt daar hetzelfde voor: niet een stijgende korte rente is het grootste probleem. Oplopende verschillen in de kapitaalmarktrente van Portugal, Spanje en Italië met de Duitse rente weerspiegelen het gebrek aan vertrouwen van de markten. Een hogere of lagere ECB-rente verandert daar niet veel aan;
– Het Amerikaanse beleid en de dollar. Ook nu Fed-voorzitter Bernanke geen nieuw quantitative easing-pakket heeft aangekondigd, blijft de bestaande aanpak zeer ruim met voorlopig weinig kans op verhoging van de Fed Funds rate. In een dergelijke situatie kan de dollar sterk onder druk komen ten opzichte van de euro. Dit is een gevaar, maar de dollarkoers wordt door meer factoren bepaald dan alleen renteverschillen. Het werkt tevens andersom: een hogere euro-rente zou de Amerikanen kunnen dwingen om ook hun rentebeleid te normaliseren.
De stijgende energie- en voedselprijzen hebben de prijzen het afgelopen jaar omhoog gestuwd (eerste ronde-effect). Het argument van de duiven luidt dat bij een op dit niveau blijven van deze prijsindexcomponenten het effect hiervan tegen het eind van het jaar uit het algemene inflatiecijfer loopt. De inflatie daalt dan “vanzelf” onder de 2% en het beleid kan hierop “wachten”. Dit overloopeffect in de inflatieindex kan inderdaad optreden, alhoewel het natuurlijk niet onmogelijk is dat er alsnog een versnelling van de olie- en voedselprijzen komt. De loontrekkers, de producenten en de winkeliers zullen echter ook hun koopkrachtverlies willen goedmaken (tweede ronde-effect). Een nog groter gevaar dreigt uit China. De inflatie daar (boven 6%) zal worden doorberekend in de Chinese exportprijzen en dat effect kunnen wij in Europa niet ontlopen.
Tenslotte is iedereen het er wel over eens dat de uiteengespatte bubble van 2007/08 werd veroorzaakt door een te lang volgehouden lage rente (in de V.S.). Ook nu zijn er aanwijzingen dat het aantal fancy bedrijfsovernames van speculanten weer snel toeneemt. Een extra reden om weer met normale rentetarieven te gaan rekenen.
Kortom de verwachte verhoging van de rente met een kwartje per kwartaal lijkt te weinig. ECB, zet er wat vaart achter!
Franke Burink
Castanje Vermogensbeheer
Start met Automatisch Beleggen
Vorige maand won de bezorgdheid over een wereldwijde recessie aanzienlijk terrein. De VS meldde dat de economie voor het tweede opeenvolgende kwartaal krom.
Hoewel een herhaling van de stagflatie van de jaren zeventig onwaarschijnlijk lijkt, houdt het huidige klimaat een aantal risico's in die we niet mogen onderschatten.
Vooral vastgoedeigenaren profiteerden van het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) . Aan de andere kant worden huishoudens met lage inkomens gedupeerd.
Is economie een wetenschap? Ik heb mijn twijfels.
