Het wil maar niet lukken met het economisch herstel in menig Westers land. Het meest sprekende voorbeeld is natuurlijk de Verenigde Staten. Na een voorspoedig en hoopvol begin in de eerste maanden van dit jaar sputtert de beroemde American jobmachine en kwamen er in mei en juni amper nieuwe banen bij. De werkloosheid loopt weer op en de groeiverwachtingen voor de economie gaan steeds verder omlaag. Er is trouwens wel iets opmerkelijks aan die stijgende werkloosheid. Het zijn momenteel vooral vrouwen die werkloos worden, terwijl mannen nog wel aan een baan komen. Dat is een omkering van een trend die opgang deed sinds 1970.
De kopschuwe consument
De huidige economie, zeker die in de VS, is er een van hollen of stilstaan. Korte periodes van herstel op bijvoorbeeld de arbeidsmarkt worden afgewisseld met korte of langere periodes van stagnatie en/of verslechtering. Al ruim een jaar geleden kwam McKinsey Global Institute met een studie die een verklaring biedt voor dit verschijnsel. De researchafdeling stelde vast dat de gecombineerde schuld van de publieke en private sectoren in sommige ontwikkelde economieën tot historische hoogte was gestegen. De geschiedenis leert echter ook, dat wanneer het proces van het afbouwen van die schuld wel zes of zeven jaar kan duren. In een aantal landen, waaronder de VS, is de schuld van de private sector aan het dalen, maar de positieve effecten worden weer teniet gedaan door een aanhoudende stijging van de schuld van de publieke sector. Ook hier biedt de VS het bekendste voorbeeld met de twee quantative easing programma’s. McKinsey komt dan ook tot de conclusie dat het proces van deleveraging, het afbouwen van schulden nog niet of amper van start is gegaan. Er gloort dus vooralsnog weinig licht aan de horizon.
Het is een opvatting die gedeeld wordt door de vermaarde Amerikaanse econoom en somberman, Stephen Roach. In een recent artikel in the Financial Times nam hij de problemen en gevaren van het proces van deleveraging onder de loep. Roach stelt vast dat de schuld van het gemiddelde Amerikaanse gezin weliswaar is terug gelopen van 130% van het besteedbaar inkomen naar 115%. Dat is bemoedigend, maar in de periode 1970-2000 bedroeg de schuld gemiddeld 75%. Er is dus nog een lange weg te gaan en het zelfde geldt voor de gezinsbesparingen. In april bedroegen de gezinsbesparingen 4,9% en dat is fors beter dan het dieptepunt in de besparingen van 1,2% medio 2005. Maar de norm is 8%. Daar komt nog bij dat ruim 24 miljoen Amerikanen geen of te weinig werk hebben en dus kampen met een sterk verslechterde inkomenspositie. Ook de 77 miljoen leden tellende babyboomgeneratie, die komende jaren met pensioen gaat, voelt zich in zijn welvaart bedreigd. Ook zij hebben twijfels over de houdbaarheid van hun pensioen. Met andere woorden, zuinigheid is voor het moment troef bij de Amerikaanse consument en Roach denkt dat dit de trend zal zijn voor een langere reeks van jaren.
Geen herstel van betekenis
Een ongeluk komt nooit alleen en dat is nu ook het geval. Roach wijst er op, dat de Amerikaanse consument goed is voor 70% van het BNP van de VS. Het wil dus nogal wat zeggen als de consument niet of met grote tegenzin zijn traditionele rol speelt. Het slachtoffer is de Amerikaanse economie, maar die niet alleen. De tegenvallende ontwikkeling in de VS gaat hand in hand met problemen in Japan en met de schuldenproblematiek in Europa. Roach denkt dat dit alles slecht nieuws is voor de Opkomende Markten. Die leunen immers nog teveel op hun exportsector. Het zou voor hun eigen bestwil zijn als deze landen hun binnenlandse vraag serieus gaan stimuleren.
En dan nog iets. Het IMF heeft onlangs de VS dringend geadviseerd een serieuze start te maken met het afbouwen van de structurele tekorten. Tot 2016 moeten de tekorten met 7,5% omlaag. Als de Amerikanen het advies van het IMF ter harte nemen, dan zal dat wel weer 0,5% – 0,75% aan groei kosten. Dat is best veel in een periode dat allerlei economische processen te wensen over laten, ook in Europa. Natuurlijk dendert de Europese locomotief, Duitsland, nog steeds voort. Dat biedt vooralsnog weinig zekerheid voor morgen.
Nog niet zo lang geleden pleitten Europese beleidsmakers er vurig voor, dat de Amerikaanse consument zijn bestedingen ging terugschroeven. Een oude volkswijsheid zegt dat het soms beter is als je diepste wens niet uitkomt.
Dr. C.A.M. Wijtvliet
corwijtvliet@dekritischebelegger.nl
De auteur is zelfstandig gevestigd analist. Hij schrijft over uiteenlopende onderwerpen die de beleggingswereld raken. Daarnaast geeft hij lezingen en presentaties. De auteur is als partner verbonden aan De Weygerbergen, bureau voor performancemeting en vermogensbegeleiding in Eindhoven, www.Weygerbergen.com. Hij schrijft zijn columns op persoonlijke titel.
Start met Automatisch Beleggen
