Zou het dan toch waar zijn? Heeft de huidige recessie zijn langste tijd gehad en is economisch herstel aanstaande? Het valt niet te ontkennen dat er nu meer lichtpuntjes te ontwaren zijn dan we sinds lange tijd gewend waren.
In de VS komen analisten tot de voorzichtige conclusie dat waarlijk negatieve bedrijfscijfers wellicht tot het verleden behoren. Bedrijven als eBay, Amazon.com en vooral Apple presenteerden cijfers die boven verwachting waren, terwijl een bedrijf als Microsoft weliswaar te lijden had van een afnemende omzet, maar zijn winstgevendheid overeind wist te houden dankzij kostenbesparingen.
Zelfs een bedrijf als 3M, dat zijn winst zag verschrompelen mocht zich verheugen in de gunst van de beleggers omdat zijn ‘guidance’ voor de rest van 2009 beter was dan de verwachtingen van de markt.
Misschien het beste bewijs voor de stelling dat het ergste achter ons ligt, komt van Autonation Inc. een grote dealer. De omzet daalde met ‘slechts’ 36% en de winst per aandeel kwam uit op 23 cent, waar de markt uitging van een winst van 6 cent. De rente op autoleningen is vanaf december 2008 gedaald van 8% naar 2,67%, opnieuw een teken van hernieuwd vertrouwen.
In een moderne economie speelt de consument een doorslaggevende rol. Heeft zij vertrouwen in de economie, dan is zij bereid de portemonnee te trekken. Dat vertrouwen was de afgelopen maanden naar een naoorlogs dieptepunt gedaald, maar lijkt zich nu te herstellen. Voor de tweede opeenvolgende maand steeg de index die het vertrouwen meet van de consument in de VS. De stijging of daling van de index is vooral een indicatie hoe de Amerikanen denken over de arbeidsmarkt. Hoewel het aantal Amerikanen dat de arbeidsmarkt als gunstig beschouwt blijft dalen, gaat het aantal Amerikanen dat die markt als moeilijk beschouwt ook omlaag.
Het belangrijkste is misschien wel, dat steeds meer Amerikanen verwachten dat de economische situatie en daarmee ook de arbeidsmarkt de komende zes maanden gaat verbeteren. Ze geloven zodoende dat het dieptepunt van de recessie bereikt is. Het stijgende vertrouwen steunt op onder meer op een vertraging van de daling van de huizenprijzen, terwijl er aan de daling in de verkoop van nieuwe huizen een einde lijkt te komen. En last but not least, het ziet er naar uit dat de S&P april met een stijging gaat afsluiten. Dat zou voor het eerst sinds vele, vele maanden.
Maar is er daarmee een definitieve keer ten goede gekomen? Nee, er zijn nog meer voldoende beren op de weg en de grootste beer luistert nog steeds naar de naam huizenmarkt. Hoewel er onmiskenbare tekenen van verbetering zijn, kampt die markt toch met een enorm stuwmeer aan huizen die te koop staan. Dat zijn er meer dan 19 miljoen ofwel 15% van het totale bestand aan koopwoningen. Het zal nog wel meerdere kwartalen kosten voordat die voorraad is weggewerkt. Een krachtig herstel van de economie is daarmee voorlopig van de baan.
Hoe liggen de zaken in Europa. In dit deel van de wereld wordt tamelijk ambivalent over de economische crisis geoordeeld. Aanvankelijk overheerste de opinie dat de kredietcrisis van Amerikaanse makelij is en daarmee ook een Amerikaanse aangelegenheid. Het zou hier kortom allemaal wel meevallen.
Het IMF wijst er in zijn laatste rapporten op dat deze misvatting bij beleidsmakers en centrale bankiers een sta-in-de-weg was om snel en adequaat te reageren. Erger nog, het weerhield politici ervan om een gecoördineerd Europees beleid te formuleren. Europa heeft zodoende veel kostbare tijd verloren. En nog steeds doen een aantal mythes hardnekkig de ronde.
Zo overheerst de mening dat het Europese bankwezen slachtoffer is van Amerikaanse whizzkids die moeilijk te begrijpen producten in elkaar flansten. Wie door het Global Financial Stability Report van het eerder genoemde IMF bladert, komt al snel tot de conclusie dat een deel van de problemen van Europese banken van eigen makelij is.
In Europa begint de huizenmarkt pas echt te kraken en verschillende landen kampen al met dalende huizenprijzen. Banken zien het aantal hypotheekgevers, dat niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen, snel groeien. Dat heeft gevolgen voor de hypotheekportefeuilles van de betrokken banken, die ook al te lijden hebben van de sterk gedaalde aandelenkoersen en van waardeloos geworden investeringen in Midden- en Oost Europa. Daar waar de VS doende is zich weer op de knieën te hijsen, lijkt Europa nu in de hoek te staan waar de zware klappen gaan vallen. Europa moet eerst nog sterretjes zien.
Cor Wijtvliet,onafhankelijk analist en publicist
corwijtvliet@dekritischebelegger.nl
