Eigenlijk hebben we een nieuw land in Europa. U kunt er niet naar op vakantie maar u betaalt er wel voor. De nieuwste fictieve lidstaat van de EU heet European Financial Stability Fund (EFSF). Het heeft geen inwoners, maar kan meer schuldpapier uitgeven dan de Nederlandse staat. Het EFSF is ruim een jaar geleden opgericht als zogenaamd ‘special purpose vehicle’ om slechte leningen op te kopen. De facto is het een trucje dat Europa van de financiële whizzkids van Wall Street uit het pré kredietcrisis tijdperk heeft afgekeken.
Het EFSF kan met behulp van Duitse ambtenarenapparaat zelfstandig AAA-obligaties uitgeven tegen een lage rente en dit geld vervolgens uitlenen aan lidstaten die in moeilijkheden verkeren. De lidstaten zijn vooralsnog overeengekomen dat zij gezamenlijk tot maximaal 528 miljard euro garant willen staan voor het Europese steunfonds.
Onder invloed van toenemende onzekerheid liep in de voorgaande weken de rente op Italiaanse en Spaanse staatsobligaties in rap tempo op. Europa heeft twee mogelijkheden om de financiële markten te kalmeren. De eerste is afgelopen vrijdag genomen. De Europese Centrale Bank (ECB) heeft de impopulaire ’nucleaire’ optie van stal gehaald, door voor de tweede keer in haar geschiedenis Europese staatsobligaties op te kopen en dan vooral Spaanse en Italiaanse. Het onmiddellijke doel van deze monetaire interventies, die officieel onder de noemer SMP (Securities Market Program) gaan, is om de rente voor Italië en Spanje onder de, door de markt veilig geachte, grens van 6 procent te houden. Voorlopig is dat gelukt. Vanwege het beperkte mandaat van de ECB valt het effect op de middellange termijn nog te bezien.
De belangrijkste overweging van de ECB lijkt om mogelijke en wellicht onafwendbare garantieverhogingen van het EFSF uit te stellen. In feite heeft een aantal landen op dit moment geen toegang tot de kapitaalmarkt en zijn dus toegewezen op het noodfonds. Om garant te staan voor Italië en Spanje zou het EFSF naar schatting met minimaal een biljard euro verhoogd moeten worden.
In de praktijk betekent dit dat de grootste lidstaten, Frankrijk en Duitsland, 80 procent meer zouden moeten bijdragen aan het EFSF. Dit zou voor beide landen negatief uitpakken en voor Frankrijk vrijwel zeker een afwaardering van haar kredietwaardigheid tot gevolg hebben. Hierdoor reageren markten nu al steeds krampachtiger op al het nieuws dat uit Frankrijk komt. Onlangs heeft ook het IMF Frankrijk op de gevaren gewezen van haar fiscale tekortkomingen. Mocht Frankrijk te maken krijgen met een afwaardering, wat niet ondenkbaar is, dan zal Duitsland als enige economische grootmacht in de EU alleen het voortouw moeten nemen.
Voor niets gaat de zon op en eventuele verhogingen van het EFSF zullen dus door de garantiestellingen alle Europese landen beïnvloeden. De komende weken en maanden zullen de financiële markten dan ook vooral afvragen; ‘What’s next?’ Het zal in het bijzonder liggen aan de Duitse politieke bereidheid en de capaciteiten van Angela Merkel om haar collega’s te doordringen van de noodzaak om hervormingen zo snel mogelijk door te voeren. Zo maakte Merkel onlangs al bekend de Duitse contributie aan EFSF niet te willen verhogen. Ook Jan Kees de Jager stelt terecht dat de problemen niet opgelost worden door het verhogen van garanties.
De grote vraag is hoe stellig dergelijke uitspraken zijn. Volgens sommige analisten zal in een verslechterend scenario het EFSF met wellicht enkele biljarden aan garanties geholpen moeten worden. En garanties afgeven is politiek een heikele kwestie, getuige ondermeer het terugroepen van de Tweede Kamer in Nederland.
Europese regeringsleiders moeten er op heel korte termijn van doordrongen worden dat pappen en nathouden niet meer werkt en dat de problemen in het eurogebied alleen structureel het hoofd kunnen worden door middel van strenge structurele schuldhervormingen. Het European Financial Stability Fund, zou de daadwerkelijke ´stabiliteit´ in het eurogebied nog wel eens kunnen doen wankelen.
Martine Hafkamp
Fintessa Vermogensbeheer
Start met Automatisch Beleggen
De wereldeconomie en het bedrijfsleven worden momenteel met tal van problemen geconfronteerd: hoge inflatiecijfers, monetaire verkrapping en de oorlog in Oekraïne.
De huizenmarkt kenmerkte zich de afgelopen jaren door twee elementen: stijgende huizenprijzen en dalende hypotheekrentes.
India was het land van de natte droom van het outsourcend Westers bedrijfsleven. Een oneindig groot aantal goed opgeleide Indiërs werkte hard voor een grijpstuiver.
Zelfs in Duitsland waren ze ongerust. Waren de grote Duitse autofabrikanten niet de boot gemist met het ontwikkelen van een eigen elektrische auto.
Dat er een triljard euro nodig zou zijn in het EFSF lijkt mij buiten alle proporties. Dat zou 600 miljoen maal het totale BNP van de EU zijn; ik denk dat Martine zich danig vergist in de getalsaanduidingen.
Europa stabiel? Sorry, maar de blijvende instabiliteit is al duizenden jaren geleden voorspeld. En toch trapten we er met elkaar in, en blijven we er in trappen. Hoe stom kunnen we zijn?
Ik ben van mening dat we het optreden in Europa alleen maar kunnen prijzen.
Het optuigen van het EFSF is niet zomaar iets geweest. Deze tijdelijke faciliteit die, als ik me niet vergis in 2013 wordt omgezet naar een permanent noodfonds het ESM, is een stuk innovatie aan Europa’s kant. Ter vergelijking de Amerikaanse staat California kampt al jaren met een ondraagbare last, ik heb de andere staten nog niet de handen ineen zien slaan? Maar dat is ook het verschil wij zijn solidair, solidair aan de Euro en dus ook aan de zwakkere landen.
Ik ben het helemaal met de politiek eens dat het EFSF niet de beschikking moet krijgen over nog meer gelden. Als er weer honderden miljarden in het noodfonds worden gestopt, wat voor signaal geef je dan de financiële markten?
KIJK we kunnen zelfs Italië en Spanje uit de brand helpen? of KIJK Italië en Spanje hebben onze hulp nodig, iets dat voor gigantische onrust gaat zorgen als dat werkelijk het geval zal zijn. Neen, ze kunnen niets anders doen dat het bedrag laten zoals het is, vooral in deze onrustige periode waarin elk gerucht waarheid wordt… en dat als er werkelijk extra geld nodig is durf ik erop te wedden dat daar achter de schermen al rekening mee gehouden is.
Als we naar een oplossing zoeken dan lag er een in het verleden… we hadden vanaf het begin meer geld erin moeten stoppen.
@Remco een triljard is idd ietjes te veel van het goede.
Update: Er is een aanpassing gedaan in het artikel: in plaats van triljarden gaat het om biljarden.
Een biljard is 1000 biljoen, dus 1.000.000.000.000.000 , ofwel een miljoen miljard !!
Ik denk met Remco dat de getallen nog steeds niet kloppen. Óf het biljard is fout of de 80 % van de bijdrage van Duitsland en Frankrijk
Maar het punt dat Martine maakt is wel duidelijk, het gaat over enorm veel geld !