De centrale banken lijken langzaam grip te verliezen op de financiële markten. Vrijwel alle activa dalen in waarde. Grondstoffen zoals olie, koper staan op het laagste punt in 4 jaar. Om te voorkomen dat beleggers vluchten in edelmetalen wordt stelselmatig beleggingen in goud en zilver ontmoedigd. De wereld economie dreigt steeds verder weg te zakken in het deflatiemoeras. Papieren geld via de geldmachines komt nog steeds in grote hoeveelheden op de markten om inflatie aan te wakkeren echter zonder veel succes. De enige winnaars zijn vooralsnog de blue chips in de S&P 500.
Het vertrouwen in de centrale banken neemt af. Niet alleen ruiken beleggers onraad maar ook intern bij de centrale banken zijn signalen waarneembaar dat de verdeeldheid groeit. De recente kamikaze actie van Kuroda in Japan werd met een nipte 5/4 goedgekeurd en bij de ECB dreigt muiterij. De solistische acties van Draghi zetten kwaad bloed intern bij de ECB.
Uiteraard beweert Draghi dat alles intern koek en ei is maar er heerst zondermeer intern verdeeldheid over het te voeren beleid. De acties en peptalks van de centrale banken lijken vrijwel uitgeput. Na 6 jaar van gratis geld en 0% rente zitten Japan en Europa nog steeds op de rand van een nieuwe recessie. De Yen en Euro verliezen in snel trein vaart waarde t.o.v. de US. Dollar. Door de steeds sterkere US Dollar importeert de VS deflatie en lijkt Amerika ook meegesleurd te worden in de deflatiespiraal die Europa en Japan teisteren.
Sociale onrust
Deflatie impliceert dalende prijzen door gebrek aan vraag. Uiteindelijk kan dit leiden tot faillissementen van bedrijven en insolvabiliteit van banken door afnemende kredieten. Het is voor de centrale banken dus van levensbelang om het consumentenvertrouwen hoog te houden.
Geen vertrouwen van de consument creëert afnemende vraag en dus automatisch dalende prijzen. Dat is dan ook de reden dat de centrale banken wanhopig alles in het werk stellen om de aandelenmarkten op peil te houden. Hoge koersen creëren een gevoel van welvaart. Probleem is echter dat slechts een beperkt aantal consumenten aandelen bezit met als gevolg dat het verschil tussen rijk en arm steeds groter wordt.
We zien vooral in Europa de laatste tijd dat dit tot sociale onrust leidt. De centrale banken en de mondiale economie lijken op een dood spoor te zitten en de regeringen lijken alleen maar bezig te zijn om nog meer macht naar Brussel te verhuizen. De historie leert ons dat dit uiteindelijk uitmond in sociale onrust en zelfs oorlog. De roep om onafhankelijkheid van landen en regio’s wordt steeds sterker.
Referendum Catalonië
Afgelopen weekend was er een referendum in Catalonië voor zelfstandigheid los van Spanje. De Catalanen stemden massaal met 81% (voorlopige cijfers) voor onafhankelijkheid. De reactie van de Spaanse regering was volledig respectloos. Zij noemden de stemming ondemocratisch, een schijnvertoning en onrechtsgeldig. Als je zo met een deel van je bevolking omgaat, zal de sociale onrust alleen maar toenemen.
De enige maatregel die de aandelenmarkten de laatste tijd nog enigszins op peil houdt zijn de geruchten en hints die wijzen op nieuwe stimulansen. Fed gouverneurs Bullard hintte enige tijd geleden op een verlenging van QE3 en op Reuters stond een bericht, dat later door de ECB ontkend werd, dat de ECB staatsobligaties zou gaan opkopen.
Maar wat proberen de centrale banken voor ons te verbloemen? De belangrijkste alarmsignalen die ik zie zijn: De consumentenvraag neemt wereldwijd af, de productie in China daalt al 5 maanden op rij, de Baltic Dry index, een meting voor transportkosten staat op een historisch dieptepunt, armoede en sociale onrust neemt mondiaal sterk toe.
Negatieve rente
Wat hebben de centrale banken tot op heden bereikt voor hun burgers? De kloof tussen arm en rijk wordt steeds groter en mensen worden van hun spaargeld beroofd door een negatieve reële rente, een vergoeding lager dan de inflatie. Maar het kan nog gekker. Vanaf 1 november is er een Duitse bank (Deutsche Skatbank of Germany) die een negatieve rente in rekening brengt als u als consument daar spaargeld wilt stallen.
Als u meer dan 500.000 Euro bij deze bank stalt dient u voor dit ‘privilege’ 0.25% per jaar zijnde 1250 Euro te betalen. De kogel is door de kerk en ongetwijfeld meer banken zullen dit voorbeeld, ook met lagere spaargeld tegoeden, gaan volgen. Geld bewaren in een oude sok is tegenwoordig goedkoper dan bij de bank.
De ontkoppeling tussen de echte economie en het kaartenhuis gebouwd op schulden van de centrale banken neemt schrikbarende vormen aan. De centrale banken spelen blufpoker met onze welvaart als inzet. Speculanten weten dit en spelen nog even het spel mee om de inzet te verhogen. Zij gaan uiteindelijk met de buit ervan door terwijl de schuldenberg van de centrale banken en dus indirect die van de burger alleen maar hoger wordt.
Jan van Gemeren (1958) is een oude rot in de vermogensbeheerwereld die zijn actieve loopbaan eind 2000 vaarwel zei en sinds 2003 woonachtig is in Thailand. Sinds 2008 is hij eindredacteur en analist bij GannAnalist. Via deze beleggingsresearchservice publiceert hij wekelijks een tweetal beleggingsanalyse rapporten: Brains & Analysis en WaveRider. Meer info en dagelijks bijgewerkte analyses op www.gannanalist.com
Leuk stuk.
Inderdaad, het is geen pretje allemaal.
Zo’n referendum in Catalonië komt ook voort uit sociale onrust, en het past heel goed in de tijdsgeest van nu, waarin social mood een belangrijke rol speelt.
De centrale banken zijn niet opgewassen tegen een crisis als deze, Niet de centrale banken hebben er voor gezorgd dat alles nog een beetje in het gareel bleef lopen maar de hoop van de mens als reactie op uitspraken e.d. …. Wel heel menselijk natuurlijk.
Dat dit uiteindelijk een tandje erger gaat worden dan de gevolgen van 2008/2009 is zo duidelijk als wat, helaas.
Ik heb de indruk dat centrale banken er niet zijn om de maatschappij te sturen wat mijns inziens ook niet kan. Denk maar de het spelletje goedkoop geld op de markt zetten bij partijen die met geld kunnen omgaan. Dat is mislukt om velerlei redenen waaronder de tegenwerkende maatregelen van overheden mbt banken te groot om om te vallen. Deze banken werden i.h.a nog groter doordat ze goedkoop geld uitzetten tegen relatief hoge rente om zogezegd buffers te vormen die nodig zijn om risico’s te kunnen opvangen. De politiek van de werkende vrouw wat uitmondde in een laag geboortecijfer met vergrijzing als gevolg wat een lage economische participatie geeft. Het uitblijven van grote oorlogen. Zo zijn er nog veel zaken die anders uitpakten dan gehoopt. Het moet uitkristaliseren. Nu blijkt dan dat welvarende delen van een land zich willen gaan afscheiden want men werkt niet graag voor de GrootVerdeler van belastinggelden.