Japan zit al meer dan 20 jaar in een recessie. De schuld bedraagt ruim 350% ten opzichte van het Bruto Nationaal Product en de bevolking veroudert in rap tempo. Ze hebben geen energiebronnen maar gelukkig wel een gelddrukkerij. Kuroda, de president van de Japanse centrale bank (BoJ), wil ongeveer $100 miljard per maand aan Japanse overheidsobligaties opkopen. Dat impliceert dat de BoJ alle nieuwe overheidsobligaties zal opkopen die maandelijks door het Japanse Ministerie van Financiën worden uitgegeven. Kuroda wil zo bereiken dat de Yen fors daalt en inflatie creëren.
De BoJ is nu al de grootste houder van Japanse obligaties en als zij obligaties blijven kopen in dit tempo, zullen zij binnen enkele jaren ruim 50% van alle Japanse obligaties bezitten. Een schuldenberg die ongekend is en daarmee lijken we dus te maken te hebben met een kamikaze actie van Kuroda. Voor de korte termijn kan de Japanse aandelenmarkt flink stijgen door deze maatregel maar aan de andere kant zal de Yen fors dalen. De Amerikaanse Dollar/Yen is de afgelopen 2 jaar al van 80 tot 110 gestegen en lijkt nu in korte tijd door te kunnen stijgen tot 120.
Valutaoorlog
Japan kijkt tegen een muur van schuld aan en probeert dit nu te pareren door via de geldmachine de waarde van de Yen nog verder de diepte in te drukken. Maar de gevolgen voor de Japanse bevolking zijn desastreus. Zij zien hun spaargeld verdampen en hun reële lonen dalen. Buitenlandse multinationals zullen ook ‘not amused’ zijn. De concurrentiekracht van Japan neemt toe door de dalende Yen. Wat zal de tegenactie van de VS en Europa zijn? Ook nog maar een nieuwe ronde kwantitatieve verruiming om zo hun eigen valuta te drukken? De vicieuze cirkel in de valutaoorlog lijkt voorlopig niet ten einde.
Kuroda heeft een Japandemonium monster gecreëerd. De rente in Japan mag namelijk nooit meer omhoog. De houder van obligaties zal aan het einde van de looptijd wel zijn geld terugkrijgen, maar dat geld zal flink minder waard zijn dan voorheen. Een exit strategie is niet meer mogelijk want de BoJ kan nooit meer toestaan dat de markt de hoogte van de rente bepaalt. Er is geen weg meer terug. De BoJ zal oneindig geld moeten blijven drukken en het onvermijdelijke gevolg zal het faillissement van Japan zijn.
Maar er zijn mondiaal meer landen die problemen hebben om hun schulden te financieren. In Europa zijn dat o.a. Griekenland, Portugal en Italië terwijl in Latijns-Amerika Venezuela en Argentinië aan het infuus hangen. De mondiale schuldenberg neemt jaarlijks met minstens 10% toe en bedraagt thans rond de $250 triljoen. In dit bedrag zitten dan nog niet veel triljoenen dollars die verborgen zitten in het Chinese schaduwbankensysteem. Ter vergelijking; het wereldwijde Bruto Nationaal Product is ongeveer $72 triljoen en de globale aandelenmarkt waarde bedraagt thans rond de $64 triljoen. De mondiale schuldenberg wordt onhoudbaar en bedreigd ons monetair systeem. Japan, de twee na grootste economie van de wereld, lijkt in de eerste wagon te zitten op weg naar het pandemonium.
Rat race
De centrale banken hebben nog steeds een dikke vinger in de pap bij de (impulsieve) beslissingen van beleggers. Ieder land doet zijn best om haar valuta ‘waardeloos’ te maken om zo de export te stimuleren en de inflatie aan te wakkeren. Nu de Fed voorlopig even stopt met haar kwantitatieve verruiming (einde QE3) importeert de VS steeds meer deflatie. Dit zou op termijn dan weer moeten worden gepareerd met een QE4. Afijn, u snapt het al, we zitten in een wereldwijde rat race van acties en reacties van centrale banken die wanhopig schulden blijven maken om eerder gemaakte schulden te financieren.
De beurzen balanceren hierdoor op een smalle richel. De centrale banken dwingen beleggers om risico’s te nemen maar aan de andere kant loeren gevaren zoals deflatie, hyperinflatie, een nieuwe bankencrisis en ontwrichting van het monetaire systeem die de beurzen in een vrije val kunnen brengen. Er is een algemene misvatting dat stijgende aandelenkoersen een bewijs zijn dat de economie op de goede weg is. Als we het ‘succes’ van de centrale banken moeten afmeten met geld creëren zouden Venezuela en Argentinië de best presterende economieën in de wereld zijn.
De centrale banken willen de wereld voor onbepaalde tijd laten groeien door het creëren van nieuwe schulden. Leven we in een nieuwe financiële wereld waarin deflatoire druk de inflatoire kracht van nieuw gecreëerd geld kan maskeren? Of worden andere centrale banken meegesleurd door de BoJ op weg naar het pandemonium?
Jan van Gemeren (1958) is een oude rot in de vermogensbeheerwereld die zijn actieve loopbaan eind 2000 vaarwel zei en sinds 2003 woonachtig is in Thailand. Sinds 2008 is hij eindredacteur en analist bij GannAnalist. Via deze beleggingsresearchservice publiceert hij wekelijks een tweetal beleggingsanalyse rapporten: Brains & Analysis en WaveRider. Meer info en dagelijks bijgewerkte analyses op www.gannanalist.com
